Morfologia języka polskiego 340-PS1-1GOPM
Ćwiczenia (CW) Rok akademicki 2020/21

.

W zakresie wiedzy student:

1. Charakteryzuje się podstawową znajomością tradycyjnej terminologii językoznawczej w zakresie morfologii (słowotwórstwa i fleksji) języka polskiego (KA6_WG1, KA6_WG3)

2. Definiuje podstawowe jednostki morfologiczne w języku polskim: fleksyjne i słowotwórcze (KA6_WG1, KA6_WG3)

3. Zna zjawiska i mechanizmy charakterystyczne dla poziomu morfologicznego języka polskiego, rozróżnia zjawiska i mechanizmy fleksyjne i słowotwórcze, morfologiczne i fonologiczne, morfologiczne i składniowe (KA6_WG1, KA6_WG3)

4. Zna założenia różnych metod analizy morfologicznej (KA6_WG1, KA6_WG3)

W zakresie umiejętności student:

1. Umie posługiwać się terminologią językoznawczą z zakresu morfologii (słowotwórstwa i fleksji) języka polskiego (KA6_UWK1)

2. Rozpoznaje podstawowe jednostki fleksyjne i słowotwórcze odpowiednio w tekstach, formach, formacjach słowotwórczych itd. (KA6_UWK1)

3. Umie dokonać analizy morfologicznej (fleksyjnej) tekstu, analizy fleksyjnej i słowotwórczej jednostek językowych (KA6_UWK1)

4. Umie odszukać potrzebne informacje z zakresu morfologii: fleksji i składni języka polskiego w podręcznikach, słownikach i innych źródłach, opracować je samodzielnie bądź w zespole i przedstawić w wybranej przez siebie formie (KA6_UWO1, KA6_UK1)

W zakresie postaw społecznych student:

1. Umie pracować w grupie, przyjmując różne role (KA6_KOR1)

2. Wykazuje wrażliwość na estetyczny aspekt komunikatu mówionego i ma świadomość roli polonisty w propagowaniu wiedzy o roli języka polskiego jako istotnego elementu kultury i tożsamości narodowej (KA6_KKOR1)

Zaliczenie na ocenę: ocena jest wypadkową:

1) oceny przygotowania studenta do ćwiczeń i jego aktywności na wykładach i ćwiczeniach

2) oceny samodzielnie przygotowanego tematu

3) oceny pracy zespołowej

4) oceny ze sprawdzianu pisemnego obejmującego treści wykładu i ćwiczeń

Student może być nieobecny na jednych zajęciach bez konieczności zaliczenia zagadnień omawianych na tych zajęciach; wszystkie pozostałe nieobecności student musi zaliczyć ustnie przed sprawdzianem pisemnym.

FLEKSJA

1. Podstawowe jednostki morfologiczne. Fleksja a słowotwórstwo. Fleksja a aglutynacja.

2. Podstawowe jednostki fleksyjne: słowo, forma wyrazowa, leksem. Budowa formy fleksyjnej. Temat fleksyjny – czy niezmienna cząstka formy; końcówka – czy cząstka zmienna? Alternacje, synkretyzm i supletywizm. Homonimia fleksyjna.

2. Klasyfikacje leksemów polskich – typy kryteriów: semantyczne, fleksyjne, składniowe. Tradycyjny podział na części mowy.

3. Charakterystyka leksemów nieodmiennych.

4. Klasyfikacja leksemów polskich Zygmunta Saloniego: kryteria i charakterystyka.

5. Deklinacja rzeczownika, osobliwości w paradygmatach rzeczowników.

6. Odmiana przymiotników: kategoria przypadka, liczby i rodzaju; problem kategorii stopnia. Zasób form przymiotnikowych - przysłówek odprzymiotnikowy czy forma przysłówkowa przymiotnika. Formy krótkie przymiotnika.

7. Klasyfikacje liczebników. Paradygmaty różnych typów liczebników. Synkretyzm form liczebnikowych.

8. Tradycyjne klasyfikacje zaimków i ich charakterystyka fleksyjna. Odmiana zaimków rzeczownych. Homonimia zaimkowa.

9. Odmiana czasowników i ich paradygmat. Typowe i nietypowe formy czasowników. Czasowniki właściwe i niewłaściwe.

10. Podział czasowników na grupy tematowe według Tokarskiego.

SŁOWOTWÓRSTWO

11. Podstawowe pojęcia słowotwórcze: derywat, temat słowotwórczy (podstawa słowotwórcza) baza (wyraz podstawowy), formant itd. Budowa formacji słowotwórczej – typy formantów i typy derywacji: afiksalna, paradygmatyczna, alternacyjna, prozodyczna i mieszana. Funkcje formantów. Analiza słowotwórcza według podanego algorytmu; najczęściej popełniane błędy.

12. Budowa formacji słowotwórczej – temat słowotwórczy. Znaczenie strukturalne a znaczenie realne. Wartość kategorialna, kategoria słowotwórcza i typ słowotwórczy. Produktywność, kategorialność i regularność znaczeniowa derywatów.

13. Derywacja rzeczowników. Ogólna klasyfikacja derywatów: derywaty transpozycyjne, modyfikacyjne i mutacyjne.

14. Derywacja czasowników i przymiotników.

Przedmiot prowadzony jest z wykorzystaniem różnorodnych metod i technik dydaktycznych: metody heurystycznej, metod aktywizujących, np. warsztatów grupowych, metody projektu, konsultacji.