Uniwersytet w Białymstoku - Centralny System Uwierzytelniania
Strona główna

Astronomia 390-FS1-3AST
Wykład (WYK) Rok akademicki 2021/22

Informacje o zajęciach (wspólne dla wszystkich grup)

Liczba godzin: 30
Limit miejsc: (brak limitu)
Zaliczenie: Zaliczenie na ocenę
Metody i kryteria oceniania:

Zaliczenie na ocenę. Warunkiem koniecznym zaliczenia przedmiotu jest zaliczenie (na ocenę) laboratorium. Ostateczna ocena z przedmiotu zależy od oceny z laboratorium, aktywności i frekwencji (która jest sprawdzana) na wykładach oraz od wyniku rozmowy, przeprowadzonej po zakończeniu zajęć, polegającej na omówieniu 3ch zagadnień wylosowanych z uprzednio przygotowanej listy zagadnień.

Zakres tematów:

1. Istota astronomii i instrumenty astronomiczne. Źródła informacji o ciałach niebieskich: promieniowanie elektromagnetyczne, promieniowanie korpuskularne, fale grawitacyjne. Instrumenty astronomiczne: refraktory i reflektory, radioteleskopy, satelity.

2. Ziemia i Księżyc. Pomiar Eratostenesa promienia Ziemi. Wyznaczanie masy Ziemi. Budowa wnętrza Ziemi; budowa atmosfery Ziemi i jej wpływ na obserwacje astronomiczne. Zjawiska świadczące o ruchu obrotowym Ziemi; nieregularności w ruchu obrotowym Ziemi; precesja i nutacja osi obrotu Ziemi; ruchy biegunów Ziemi. Zjawiska świadczące o ruchu obiegowym Ziemi: przesunięcia paralaktyczne gwiazd; roczna i dobowa aberracja światła. Pole magnetyczne Ziemi i magnetosfera. Pomiar odległości Księżyca od Ziemi; wyznaczanie promienia Księżyca. Budowa wnętrza Księżyca i ukształtowanie jego powierzchni. Ruchy Księżyca: fazy Księżyca; miesiąc gwiazdowy,

miesiąc synodyczny; libracje. Zaćmienia Słońca i Księżyca. Oddziaływania pływowe w układach Ziemia-Księżyc i Ziemia-Słońce.

3. Zagadnienie dwóch ciał i prawa Keplera. Sprowadzenie zagadnienia 2ch ciał do zagadnienia jednego ciała. Uogólnione sformułowanie 3ch praw Keplera.

4. Słońce i Układ Słoneczny. Definicja planety i planety karłowatej. Ogólna charakterystyka planet grupy ziemskiej i planet grupy jowiszowej. Planetoidy: pas główny planetoid; Trojańczycy; centaury. Pas Kuipera; dysk rozproszony; obłok Oorta. Komety: rodzaje komet i ich budowa. Meteoroidy; meteory; meteoryty. Efekty uderzenia meteorytu w powierzchnię Ziemi. Powstanie i ewolucja Układu Słonecznego. Wyznaczanie odległości Ziemi od Słońca; pomiar promienia Słońca. Wyznaczanie masy Słońca. Promieniowanie

elektromagnetyczne Słońca: widmo promieniowania ciała doskonale czarnego; mechanizm powstawania widma ciągłego i linii Fraunhofera. Stała słoneczna, temperatura efektywna Słońca. Budowa wnętrza Słońca; budowa atmosfery Słońca. Aktywność słoneczna i jej związek z polem magnetycznym Słońca.

5. Planety pozasłoneczne. Metody ich wykrywania, cechy charakterystyczne planet.

6. Gwiazdy i ich ewolucja. Jasność obserwowana i jasność absolutna gwiazdy, wielkości gwiazdowe (magnitudo); jasności wizualne i

bolometryczne. Rzędy wielkości podstawowych parametrów gwiazd: mocy promieniowania, temperatury efektywnej, masy, promienia.

Skład chemiczny zewnętrznych warstw gwiazdy. Klasyfikacja gwiazd: typy widmowe i klasy jasności gwiazd, diagram Hertzsprunga-Russella. Równowaga hydrostatyczna gwiazdy. Reakcje jądrowe we wnętrzach gwiazd: bariera kulombowska, cykle pp i CNO. Transport energii w gwieździe: konwekcja, transport promienisty. Ewolucja gwiazd. Z czego i jak powstają gwiazdy? Ewolucja gwiazd o małej masie. Gwiazdy zmienne. Mgławice planetarne. Białe karły. Ewolucja Słońca. Ewolucja gwiazd w ciasnych układach podwójnych — paradoks Algola. Ewolucja gwiazd o dużych masach. Supernowe typu II.

7. Elementy ogólnej teorii względności i astronomia fal grawitacyjnych. Podstawowe idee ogólnej teorii względności. Gwiazdy neutronowe i pulsary. Czarne dziury. Fale grawitacyjne i ich detekcja. Obserwacje fal grawitacyjnych ze zlewających się układów czarnych dziur i gwiazd neutronowych; multimessenger astronomy.

8. Galaktyki. Układ Drogi Mlecznej: budowa -- kształt i rozmiary, jądro z supermasywną czarną dziurą, halo, gromady otwarte i kuliste, populacje gwiazd, ciemna materia; położenie i ruch Słońca. Klasyfikacja morfologiczna Hubble'a galaktyk. Ogólna charakterystyka galaktyk eliptycznych i spiralnych. Krzywe rotacji galaktyk i ciemna materia. Aktywne jądra galaktyk.

9. Kosmologia. Obserwacyjne podstawy kosmologii: ekspansja Wszechświata (prawo Hubble'a -- sposoby pomiaru prędkości i odległości galaktyk); wielkoskalowe rozmieszczenie galaktyk; mikrofalowe promieniowanie tła; skład chemiczny Wszechświata. Kosmologia fal grawitacyjnych. Wielki Wybuch. Przyspieszona ekspansja Wszechświata stała kosmologiczna i ciemna energia. Przyszłość Wszechświata.

Metody dydaktyczne:

Wykład ilustrowany materiałami multimedialnymi.

Grupy zajęciowe

zobacz na planie zajęć

Grupa Termin(y) Prowadzący Miejsca Liczba osób w grupie / limit miejsc Akcje
1 (brak danych), (sala nieznana)
Piotr Jaranowski 2/ szczegóły
Wszystkie zajęcia odbywają się w budynku:
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet w Białymstoku.
ul. Świerkowa 20B, 15-328 Białystok tel: +48 85 745 70 00 (Centrala) https://uwb.edu.pl kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.3.0 (2024-03-22)