Dydaktyka ogólna 380-RS1-1DYD
Wykład (WYK) Rok akademicki 2022/23

Literatura podstawowa:

Arends R.I., Uczymy się nauczać, WSiP, Warszawa 1994.

Bereźnicki F., Dydaktyka szkolna dla kandydatów na nauczycieli, IMPULS, Kraków 2015.

Kruszewski K.(red.), Sztuka nauczania. Czynności nauczania, PWN, Warszawa 2007.

Kupisiewicz C., Dydaktyka, IMPULS, Kraków 2012.

Niemierko B., Kształcenie szkolne. Podręcznik skutecznej dydaktyki, WAiP, Warszawa 2007.

Okoń W., Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej. Wyd. Akad. ŻAK, Warszawa 2003.

Półturzycki J., Dydaktyka dla nauczycieli, Wyd. Naukowe NOVUM, Płock 2002.

Literatura uzupełniająca:

Borawska-Kalbarczyk K., Kompetencje informacyjne uczniów w kontekście zmian szkolnego środowiska uczenia się, Wyd. Akad. ŻAK, Warszawa 2015.

Karpińska A., Niepowodzenia edukacyjne – renesans myśli naukowej, Trans Humana, Białystok 2013.

Karpińska A., Szwarc A. (red.), Wybrane problemy dydaktyki w wymiarze teoretyczno-praktycznym, Wyd. Akademickie ŻAK, Warszawa 2014.

Karpińska A., Wróblewska W. (red.), Dydaktyka akademicka - wybrane obszary badawcze, Wyd. Akademickie ŻAK, Warszawa 2014.

Karpińska A., Zińczuk M. (red.), Dydaktyczna refleksja o edukacyjnych priorytetach, Wyd. Akademickie ŻAK, Warszawa 2014.

Karpińska A., Borawska-Kalbarczyk K., Szwarc A. (red.), Edukacja w perspektywie oczekiwań współczesności, Wyd. Adam Marszałek, Toruń 2016.

Karpińska A., Zińczuk M., Remża P. (red.), Edukacja wobec niepowodzeń i szans ich minimalizacji, Wyd. Adam Marszałek, Toruń 2016.

Karpińska A., Wróblewska W., Kowalczuk Karol (red.), W kierunku edukacji akademickiej zorientowanej na studenta, Wyd. Adam Marszałek, Toruń 2016.

Karpińska A., Wróblewska W. (red.), Kierunki rozwoju dydaktyki w dialogu i perspektywie, Difin, Warszawa 2011.

Karpińska A., Borawska-Kalbarczyk K., Kowalczuk K. (red.), Innowacje w edukacji w perspektywie jakości kształcenia, Wyd. Adam Marszałek, Toruń 2019.

Karpińska A., Szwarc A., Wróblewska W. (red.), Edukacja całożyciowa - wybrane obszary, Wyd. Adam Marszałek, Toruń 2019.

Karpińska A., Zińczuk M., Remża P. (red.), Oblicza edukacji w prospektywnym oglądzie, Wyd. Adam Marszałek, Toruń 2019.

Wróblewska W., Trendy we współczesnej dydaktyce, Wyd. UwB, Białystok 2019.

Wróblewska W., Autoedukacja studentów w uniwersytecie - ujęcie z perspektywy podmiotu, Trans Humana, Białystok 2008.

Student w zakresie wiedzy:

- zna elementarną terminologię używaną w dydaktyce, zna i rozumie współczesne teorie uczenia się i nauczania - KP6_WG1

- ma elementarną wiedzę o miejscu dydaktyki w systemie nauk oraz o jej przedmiotowych i metodologicznych powiązaniach z innymi dyscyplinami naukowymi - KP6_WG2

- ma uporządkowaną wiedzę na temat procesu kształcenia, jego elementów oraz filozoficznych i psychologicznych podstaw - KP6_WG3

(weryfikacja: test dydaktyczny, konwersacja, obserwacja)

W zakresie kompetencji społecznych student:

- ma świadomość poziomu swojej wiedzy i umiejętności, rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się zawodowego i rozwoju osobistego, dokonuje samooceny własnych kompetencji i doskonali umiejętności, wyznacza kierunki własnego rozwoju i kształcenia - KP6_KK1 (weryfikacja: obserwacja, konwersacja)

Egzamin w formie testu pisemnego składającego się z różnorodnych zadań, przy czym 51% punktów uzyskanych przez studenta jest niezbędne do otrzymania oceny pozytywnej z egzaminu. Warunkiem dopuszczenia do egzaminu jest zaliczenie laboratoriów oraz zadowalająca frekwencja na wykładach (dopuszcza się nieusprawiedliwioną nieobecność - bez konieczności zaliczania - w wymiarze 10% sumarycznej liczby godz. tj. 3-4 godz.). Do zaliczenia nieobecności może przystąpić student, jeśli nie przekroczył 50% liczby godzin przeznaczonych na realizację wykładów z przedmiotu.

- Dydaktyka jako nauka

(etymologia, geneza i znaczenie nazwy „dydaktyka”, przemiany dydaktyki jako nauki, 3 nurty myślenia o dydaktyce, dydaktyka w systemie nauk, struktura nauk dydaktycznych: dydaktyki szczegółowe, subdyscypliny dydaktyki ogólnej, przedmiot badań, zadania i funkcje dydaktyki, literatura przedmiotu),

- Uczenie się jako podstawowe pojęcie dydaktyczne (analiza definicji pojęcia „uczenie się”, cechy uczenia się, analiza procesu uczenia się w świetle wybranych dyscyplin naukowych,

- Teorie uczenia się - 3 szkoły uczenia się: behawioralna, poznawcza, humanistyczna; prawidłowości procesu uczenia się, rodzaje uczenia się)

- Cele kształcenia

(pojęcie i rodzaje celów, konstytutywne cechy celów kształcenia, charakterystyczne właściwości szczegółowych celów dydaktycznych –

koncepcja Ch. Gallowaya)

- Treści kształcenia

(pojęcie treści kształcenia, 3 układy odniesienia wobec treści kształcenia, czynniki determinujące dobór treści, pedagogiczne teorie doboru treści kształcenia)

- Kierunki zmian w treściach kształcenia – perspektywa ontodydaktyczna

(krytyka treści jako punkt wyjścia do ich zmiany, tendencje reform programowych, 3 prawa nauczyciela wobec treści kształcenia)

- Zasady kształcenia

(sposoby rozumienia pojęcia „zasada”, procedury stanowienia systemów zasad kształcenia, charakterystyka podstawowych zasad

dydaktycznych i wynikające z nich reguły)

- Metody kształcenia

(pojęcie i istota metod kształcenia, kryteria doboru, rys historyczny rozwoju metod, wybrane klasyfikacje metod, nowoczesne metody

dydaktyczne jako sposób aktywizacji uczestników procesu edukacyjnego).

- Charakterystyka klasycznych metod kształcenia

(metody oglądowe, metody praktyczne, metody oparte na słowie: funkcje języka w edukacji, sztuka wykładania, sztuka zadawania pytań, sztuka dyskutowania)

- Formy organizacyjne kształcenia

(pojęcie form organizacyjnych i ich miejsce w systemie kształcenia, klasyfikacja form organizacyjnych, charakterystyka 3 struktur osobowych: nauczania zbiorowego, pracy grupowej, nauczania jednostkowego)

- Indywidualizacja kształcenia

(poszukiwanie rozwiązań zmierzających do podwyższenia efektywności kształcenia)

- Osiągnięcia i niepowodzenia szkolne

(powodzenia i niepowodzenia dydaktyczne, rozmiary i rodzaje niepowodzeń edukacyjnych, przyczyny niepowodzeń dydaktycznych, koncepcje zapobiegania niepowodzeniom dydaktycznym, skutki niepowodzeń)

- Potrzeba rekonstrukcji dydaktyki ogólnej

(3 nurty myślenia o dydaktyce, kierunki rozwoju dydaktyki, problemy badawcze we współczesnej dydaktyce, egzemplifikacja

dydaktycznego myślenia i działania, twórcy polskiej dydaktyki)

- Ewaluacja efektów kształcenia

wykład, pokaz, dyskusja