Metodologia badań językoznawczych 340-RT2-1MBJ
Konwersatorium (KON) Rok akademicki 2022/23

Literatura (wybór):

Алефиренко Н. Ф., Современные проблемы науки о языке, Москва 2005.

Амирова Т. А., Ольховиков Б. А., Рождественский Ю. В., Очерки по истории лингвистики, Москва 1975.

Березин Ф. М., История русского языкознания, Москва 1979. Бондарко А. В. [и др.], Методологические проблемы языкознания, Киев 1988.

Бодуэн де Куртенэ И. А., Избранные труды по общему языкознанию, т. 1, Москва 1963; т. 2, Москва 1963.

Ветрова Э. С., Методология и методы лингвистических исследований, Донецк 2019.

Глисон Г., Введение в дескриптивную лингвистику, Москва 1959.

Гречко, В. А. Теория языкознания, Москва 2003.

Даниленко В.П., Общее языкознание и история языкознания, Москва 2009.

Даниленко В.П., Методы лингвистического анализа, Москва 2016.

Звегинцев В. А., История языкознания XIX—XX веков в очерках и извлечениях, ч. II, Москва 1965.

Кубрякова Е. С. [и др.], Краткий словарь когнитивных терминов, Москва 1996.

Кузнецов П. С., У истоков русской грамматической мысли, Москва 1958.

Левицкий В. В., Стернин И. А., Экспериментальные методы в семасиологии, Воронеж 1989г.

Леонтьев А. А., Основы психолингвистики, Москва 1997.

Попова 3. Д., Стернин И. А., Очерки по когнитивной лингвистике, Воронеж 2001.

Попова, З.Д., Стернин И.А., Общее языкознание, Москва 2007.

Распопов И. П., Методология и методика лингвистических исследований, Воронеж 1976.

Рогалев А. Ф., Теория языкознания и философия языка, Гомель 2012.

Рогалев А. Ф., Общее языкознание. Концепции языка, Гомель 2021.

Соссюр де Ф., Труды по языкознанию, Москва 1977.

Стернин И. А., Флекенштейн К., Очерки по контрастивной лексикологии и фразеологии, Галле 1989.

Хомский Н., Аспекты теории сиснтаксиса, Москва 1972.

Шулежкова С. Г., История лингвистических учений , Москва 2007.

Ярцева В. Н. (гл. ред.), Лингвистический энциклопедический словарь, Москва 1990.

Apanowicz J., Metodologia ogólna, Gdynia 2002.

Paveau M., Sarfati G., Wielkie teorie językoznawcze: od językoznawstwa historyczno-porównawczego do pragmatyki, Kraków 2009.

Perlin J., Metodologia językoznawstwa diachronicznego, Warszawa 2004.

Polański K. (red.), Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, Wrocław 2003.

Saussurre de F., Kurs językoznawstwa ogólnego, Warszawa 1970.

Student zna i rozumie:

KA7_WG1 złożone zjawiska i procesy językowe, teorie wyjaśniające zależności między nimi oraz współczesne trendy w językoznawstwie

KA7_WG4 zaawansowaną terminologię oraz rozbudowany aparat metodologii badań z zakresu językoznawstwa

KA7_WK1 problemy i wyzwania związane z językiem i komunikacją oraz ich złożone powiązania z fundamentalnymi dylematami współczesnej cywilizacji

Student potrafi:

KA7_UW1 formułować i rozwiązywać złożone i nietypowe problemy, innowacyjnie dobierając odpowiednie metody i narzędzia z wykorzystaniem wiedzy z zakresu nauki o języku

KA7_UW6 właściwie dobierać źródła oraz informacje z nich pochodzące w obszarze językoznawstwa oraz dokonywać oceny, krytycznej analizy i syntezy tych informacji

KA7_UU1 samodzielnie planować i realizować własne uczenie się przez całe życie i ukierunkowywać innych w tym zakresie

Student jest gotowy do:

KA7_KK1 krytycznej oceny odbieranych treści

KA7_KK2 uznawania znaczenia wiedzy w rozwiązywaniu problemów poznawczych i praktycznych

Zaliczenie przedmiotu student uzyskuje na podstawie: obecności na zajęciach, aktywnego uczestniczenia w dyskusjach, zaliczania pisemnych i ustnych prac domowych, ocen z pisemnych prac kontrolnych, prezentacji na zadany temat. Dopuszczalna jest jedna nieobecność na zajęciach; w przypadku większej liczby nieobecności student ma obowiązek zaliczenia materiału realizowanego na tych zajęciach w ramach konsultacji. Liczba godzin nieobecności kwalifikujących do niezaliczenia przedmiotu: 10.

Końcowa forma weryfikacji efektów uczenia się: egzamin ustny. Warunkiem przystąpienia do egzaminu jest otrzymanie zaliczenia przedmiotu.

Metodologia nauk – podstawowe pojęcia. Klasyfikacja ogólna nauk - miejsce językoznawstwa

2. Działy lingwistyki. Językoznawstwo wewnętrzne i zewnętrzne. Językoznawstwo szczegółowe, konfrontatywne, ogólne. Językoznawstwo synchroniczne i diachroniczne. Metajęzyk lingwistyki

3. Badania językowe w starożytności. Indyjska szkoła gramatyczna. Źródła filozoficzne studiów lingwistycznych starożytnej Grecji. Lingwistyka w okresie od V do końca XVIII wieku. Najważniejsze poglądy i teorie językoznawcze

4. Metoda opisowa w językoznawstwie

5. Językoznawstwo historyczno-porównawcze. Pierwsi komparatyści: F. Bopp, R.K. Rask, J. Grimm. Naturalizm biologiczny w językoznawstwie: A. Schleicher. W. von Humboldt i jego koncepcja lingwistyczna. Lipska szkoła młodogramatyczna. Program i najważniejsi przedstawiciele: A. Leskien, H. Paul

6. Metoda historyczno-porównawcza w językoznawstwie. Metoda typologiczna. Metoda lingwistyki arealnej.

7. Postępowe szkoły slawistyczne. Moskiewska szkoła lingwistyczna F.F.Fortunatowa. Kazańska szkoła lingwistyczna (J. Baudouin de Courtenay, M. Kruszewski).

8. Epoka strukturalistyczna w językoznawstwie. Podstawowe założenia strukturalizmu europejskiego. Szkoła genewska. Główne tezy F. de Saussure’a.

9. Szkoły strukturalizmu. Praskie Koło Lingwistyczne. Strukturalizm amerykański. Gramatyka generatywno-transformacyjna.

10. Metody strukturalne w językoznawstwie: analiza opozycji, analiza dystrybucji, analiza transformacji, analiza składnikowa.

11. Najnowsze tendencje w rozwoju językoznawstwa, np. kognitywizm, językoznawcze koncepcje dyskursu, teorie pragmatyczne, teoria katów mowy

12. Metoda analizy kognitywnej. Metoda analizy konceptów. Metoda analizy kategorii.

13. Psycholingwistyka i socjolingwistyka i ich metody .

14. Etymologia i onomastyka i ich metody.

Wykład konwersatoryjny, wyjaśnienia i objaśnienia, projekty i prezentacje studenckie, dyskusja