Monitoring środowiska 320-BS1-3MSR
Wykład (WYK) Rok akademicki 2023/24

Literatura podstawowa:

Strategiczny program państwowego monitoringu środowiska na lata 2020-2025, GIOŚ, Warszawa 2020, 44 ss.

https://www.gios.gov.pl/images/dokumenty/pms/pms/PPMS_2020-2025_OSTATECZNY.pdf

Stan środowiska w Polsce. Raport 2018. GIOŚ. Biblioteka Monitoringu Środowiska, Warszawa 2018, 251 ss.

https://www.gios.gov.pl/images/dokumenty/pms/raporty/Stan_srodowiska_w_Polsce-Raport_2018.pdf

Literatura uzupełniająca:

K. Szoszkiewicz, J. Zbierska, S. Jusik, T. Zgoła, Makrofitowa Metoda Oceny Rzek – Podręcznik metodyczny do oceny i klasyfikacji stanu ekologicznego wód płynących w oparciu o rośliny wodne. Wyd. Bogucki, Poznań, 2010.

A. Matwiejuk, Porosty Białegostoku jako wskaźniki zanieczyszczenia atmosfery, Wyd. Ekonomia i Środowisko, 2007.

Podręcznik do monitoringu elementów biologicznych i klasyfikacji stanu ekologicznego wód powierzchniowych. Inspekcja Ochrony Środowiska, Biblioteka Monitoringu Środowiska, Warszawa 2020.

https://www.gios.gov.pl/images/dokumenty/pms/monitoring_wod/Podrecznik_Monitoringu_Wod.pdf

Rozporządzenie Ministra Środowiska z dn. 26 lipca 2016 roku w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20160001187/O/D20161187.pdf

Przewodniki metodyczne do monitoringu siedlisk przyrodniczych; monitoringu gatunków roślin; monitoringu gatunków zwierząt:

http://siedliska.gios.gov.pl/pl/publikacje/przewodniki-metodyczne

1. Monitoring siedlisk przyrodniczych. Przewodnik metodyczny. Część I-IV, Mróz W. (red.), Biblioteka Monitoringu Środowiska, Warszawa.

2. Monitoring gatunków roślin. Przewodnik metodyczny. Część I-III, Perzanowska J. (red.), Biblioteka Monitoringu Środowiska, Warszawa.

3. Monitoring gatunków zwierząt. Przewodnik metodyczny. Część I-IV, Makomaska-Juchiewicz M., Baran P., Bonek M. (red.), Biblioteka Monitoringu Środowiska, Warszawa.

Wiedza; Absolwent zna i rozumie:

- potrzebę prowadzenia działań zapobiegawczych degradacji środowiska i przyrody (KA6_WG2),

- organizacją systemu monitoringu środowiska w Polsce (KA6_WG2),

- terminologię fachową z zakresu monitoringu przyrodniczego i bioindykacji (KA6_WG2),

- podstawy prawa krajowego i międzynarodowego (w tym Unii Europejskiej) dotyczącego Państwowego Monitoringu Środowiska (KA6_WK3),

- znaczenie utrzymywania dobrego stanu ekologicznego różnych środowisk z punktu widzenia gospodarczego (KA6_WK3),

Umiejętności; Absolwent potrafi:

- analizować i interpretować wyniki analiz monitoringowych oraz prognozować przebieg zmian analizowanych parametrów (KA6_UW1)

- planować i organizować pracę indywidualną w zakresie analizowania danych literaturowych, posługiwania się poradnikami metodycznymi (KA6_UO1)

Wykład - egzamin pisemny (pytania otwarte i zamknięte); warunkiem dopuszczenia do egzaminu jest pozytywna ocena z laboratorium i zajęć terenowych.

Ilościowe kryteria oceny osiągnięć weryfikowanych za pomocą pisemnych egzaminów i prac zaliczeniowych na Wydziale Biologii zgodne z § 23 ust. 6 Regulaminu Studiów Uniwersytetu w Białymstoku z 26.06.2019 r.

1. Cele i zadania monitoringu przyrodniczego w Polsce – struktura i zasady jego funkcjonowania. Konwencja o zachowaniu bioróżnorodności. Badania nad różnorodnością biologiczną w Polsce. Przepisy prawne dotyczące monitoringu środowiska w Polsce. Dyrektywy Unii Europejskiej. Organizacja służb monitoringowych w Polsce.

2. Bioindykacja – podstawowe pojęcia. Rodzaje bioindykacji. Wykorzystanie roślin w biomonitoringu. Sposoby prowadzenia monitoringu powietrza. Potencjalne źródła zanieczyszczeń powietrza. Rola porostów w ocenie stanu powietrza.

3. Monitoring wód powierzchniowych i wód podziemnych. Rola fitoplanktonu i fitobentosu w ocenie stanu ekologicznego wód. Monitoring gleb i powierzchni ziemi. Monitoring lasów w Polsce.

4. Informatyczne systemy zbierania, przetwarzania i udostępniania wyników monitoringu.

5. Monitoring regionalny, lokalny, osłonowy; zasady organizacji, funkcjonowania i interpretacji wyników, współdziałanie z wyższymi szczeblami monitoringu.

6. Monitoring siedlisk przyrodniczych Natura 2000. Parametry oceny stanu siedlisk. Monitoring ptaków. Zintegrowany monitoring środowiska przyrodniczego (ZMŚP).

7. Aktualny stan środowiska przyrodniczego w Polsce w świetle wyników monitoringu na poziomie regionalnym i ogólnopolskim.

Wykład z prezentacjami multimedialnymi.

Konsultacje.