Pedagogika międzykulturowa 380-DS5-1JAI
Wykład (WYK) Rok akademicki 2024/25

Literatura podstawowa

Boski, P. (2010). Kulturowe ramy psychologii rozwojowej. Wydawnictwo Naukowe PWN.

Grabowska, B. (2011). Wielokulturowość a edukacja międzykulturowa. W: T. Lewowicki, A. Szczurek-Boruta, B. Grabowska (Red.), Edukacja międzykulturowa – dokonania, problemy, perspektywy. Wydział Etnologii i Nauk o Edukacji. Uniwersytet Śląski, Wyższa Szkoła Nauczycielstwa Polskiego ZNP w Warszawie. Wydawnictwo Adam Marszałek.

Grzybowski, P. P. (2009). Od wielokulturowości ku międzykulturowości. Koncepcje edukacji wielokulturowej i międzykulturowej w kontekście europejskim ze szczególnym uwzględnieniem środowiska frankofońskiego. Kraków.

Grzymała-Moszczyńska, H. (2015). (Nie)równe traktowanie dzieci powracających w polskiej szkole. Edukacja Międzykulturowa, 12(1), 7–20.

Lewowicki, T., Szczurek-Boruta, A., Grabowska, B. (Red.) (2011). Edukacja międzykulturowa – dokonania, problemy, perspektywy. Wydział Etnologii i Nauk o Edukacji. Uniwersytet Śląski, Wyższa Szkoła Nauczycielstwa Polskiego ZNP w Warszawie. Wydawnictwo Adam Marszałek.

Młynarczuk-Sokołowska, A. (2022). Codzienność polskiej szkoły z perspektywy dzieci i młodzieży ze środowiska przymusowych migrantów. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku. ISBN: 978-83-7431-756-6.

Nikitorowicz, J. (1995). Pogranicze – Tożsamość – Edukacja międzykulturowa. Białystok.

Nikitorowicz, J. (2009). Edukacja międzykulturowa i regionalna. Warszawa.

Nikitorowicz, J. (2020). Edukacja międzykulturowa w perspektywie paradygmatu współistnienia kultur. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.

Ogrodzka-Mazur, E. (2018). Edukacja międzykulturowa w polskiej szkole: wyzwania i perspektywy. Forum Pedagogiczne, 1–2, 123–135.

Literatura uzupełniająca

Bednarski, P. J., Ziółkowski, M. (1987). Enkulturacja, kompetencja kulturowa. W: Z. Staszczak (Red.), Słownik etnologiczny. Terminy ogólne (s. 75–77, 172–174). Warszawa – Poznań.

Böhner, G., Wänke, M. (2004). Postawy i zmiana postaw (s. 15–27). Gdańsk.

Chrzanowska, I., Szumski, G. (2019). Edukacja włączająca w przedszkolu i szkole. Wydawnictwo FRSE.

Gudykunst, W. B., Kim, Y. Y. (2005). Komunikowanie się z obcymi: spojrzenie na komunikację międzykulturową. W: J. Stewart (Red.), Mosty zamiast murów. Podręcznik komunikacji interpersonalnej (s. 497–498). Warszawa.

Macrae, C. N., Stangor, C., Hewstone, M. (1999). Stereotypy i uprzedzenia. Najnowsze ujęcie (s. 11–36). Gdańsk.

Misiejuk, D. (2019). Wielokulturowość w edukacji: wybrane aspekty teoretyczne i praktyczne. Kultura i Edukacja, 4, 5–18.

Młodzież na rzecz Różnorodności (2008). Praktyczny przewodnik dla młodych ludzi po różnorodności, prawach człowieka i uczestnictwie (s. 13–22). Warszawa.

Młynarczuk-Sokołowska, A. (2011). Przygody Innego. Bajki w edukacji międzykulturowej. Fundacja Uniwersytetu w Białymstoku, Fundacja Edukacji i Twórczości.

Młynarczuk-Sokołowska, A. (2016). Zrozumieć Innego. Międzykulturowa kompetencja komunikacyjna w procesie uczenia się języka polskiego jako obcego (Wyd. II). Wyd. Fundacja Dialog.

Szczurek-Boruta, A. (2009). W: T. Lewowicki, A. Szczurek-Boruta, B. Grabowska (Red.), Edukacja międzykulturowa – dokonania, problemy, perspektywy. Wydział Etnologii i Nauk o Edukacji. Uniwersytet Śląski, Wyższa Szkoła Nauczycielstwa Polskiego ZNP w Warszawie. Wydawnictwo Adam Marszałek.

Student:

- rozumie specyfikę głównych środowisk wychowawczych, takich jak rodzina, szkoła i grupa rówieśnicza oraz procesy w nich zachodzące, ze szczególnym uwzględnieniem różnic kulturowych i ich wpływu na funkcjonowanie dziecka.

(KA7_WK6). Sposób weryfikacji: aktywność na wykładzie, egzamin pisemny.

- rozpoznaje i analizuje zagadnienia pedagogiki międzykulturowej, w tym cele, założenia i strategie edukacyjne, które promują zrozumienie i poszanowanie różnic kulturowych (KA7_WK8). Sposób weryfikacji: aktywność na wykładzie, egzamin pisemny.

- potrafi efektywnie pracować w środowiskach zróżnicowanych pod względem kulturowym oraz z dziećmi z doświadczeniem migracyjnym, w tym z dziećmi, dla których język polski jest obcym językiem, wykorzystując kompetencje międzykulturowe i glottodydaktyczne (KA7_UK4). Sposób weryfikacji: aktywność na wykładzie, egzamin pisemny.

- rozpoznaje specyfikę środowiska lokalnego i regionalnego w kontekście różnorodności kulturowej oraz ich wpływ na funkcjonowanie dzieci lub uczniów z różnych środowisk kulturowych, a także potrafi podejmować współpracę na rzecz dobra dzieci lub uczniów i tych środowisk, uwzględniając aspekty międzykulturowe w procesie wychowania i edukacji (KA7_KO_3). Sposób weryfikacji: aktywność na wykładzie, egzamin pisemny.

Egzamin pisemny, test wielokrotnego wyboru: uzyskanie co najmniej 51% punktów z egzaminu jest niezbędne do uzyskania oceny pozytywnej z przedmiotu.

Obecność na wykładzie.

Aktywność na wykładzie.

Warunkiem przystąpienia do egzaminu jest zaliczenie ćwiczeń oraz zadowalająca frekwencja na wykładach (dopuszczalna jest nieusprawiedliwiona nieobecność - bez konieczności zaliczania - w wymiarze 10% sumarycznej liczby godzin tj. 1,5 godz.).

1. Cele i założenia pedagogiki międzykulturowej: idea kształtowania społeczeństwa otwartego na odmienności kulturowe, zasady budowania dialogu międzykulturowego.

2. Zróżnicowanie kulturowe w Polsce i idea pogranicza: pojęcie zróżnicowania kulturowego w Polsce, rola idei pogranicza jako obszaru spotkania różnych kultur.

3. Kwestia tożsamości z perspektywy pedagogiki międzykulturowej: proces kształtowania się tożsamości w kontakcie z innymi kulturami, teorie nabywania tożsamości kulturowej.

4. Główne środowiska wychowawcze, społeczeństwo wielokulturowe, podstawy dialogu międzykulturowego: rodziny, szkoły i społeczności lokalne jako kluczowe środowiska wychowawcze, podstawy budowania dialogu międzykulturowego.

5. Zagadnienia wychowania jako spotkania w dialogu międzykulturowym, wychowanie do tolerancji oraz budowania społeczeństwa wielokulturowego: Wychowanie do tolerancji i otwartości na odmienności kulturowe, budowanie społeczeństwa wielokulturowego poprzez dialog.

6. Typy relacji międzyludzkich oraz procesy rządzące tymi relacjami w środowisku wielokulturowym: różne typy interakcji międzyludzkich w środowisku wielokulturowym, procesy kształtujące te relacje.

Wykład, pokaz, metoda indywidualnych przypadków (metody uwzględniające zasady projektowania uniwersalnego w edukacji).