Wspomaganie rozwoju dzieci i młodzieży – inspiratorium psychologa 380-SPP-1JNK
Ćwiczenia (CW) Rok akademicki 2024/25

- Schaffer, H. R. (2014). Psychologia dziecka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

- Keltner, D., Oatley, K., & Jenkins, J. M. (2021). Zrozumieć emocje (M. Guzowska, Tłum.). Wydawnictwo Naukowe PWN.

- Stallard, P. (2021). Czujesz tak, jak myślisz. Praktyczne zastosowania terapii poznawczo-behawioralnej w pracy z dziećmi i młodzieżą (H. Kossak-Nowocień, Tłum.). Zysk i S-ka.

- Kołakowski, A. (Red.). (2023). Psychoterapia poznawczo-behawioralna dzieci i młodzieży: Przewodnik praktyka. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

- Edelson, S. M., & Botsford Johnson, J. (Red.). (2018). Zachowania autoagresywne w autyzmie. Przyczyny i postępowanie (A. Sawicka-Chrapkowicz, Tłum.). Wydawnictwo Harmonia.

- Patyk, K., & Panasiuk, M. (Red.). (2017). Wsparcie młodzieży i dorosłych z zaburzeniami ze spektrum autyzmu: Teoria i praktyka. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

- Juul, J. (2016). Zamiast wychowania. O sile relacji z dzieckiem (D. Syska, Tłum.). Wydawnictwo MiND.

- Juul, J. (2020). O granicach. Kompetentne relacje z dzieckiem (D. Syska, Tłum.). Wydawnictwo MiND.

Wykorzystanie systemów sztucznej inteligencji (SI):

Realizacja zajęć odbywa się zgodnie z Zarządzeniem nr 31 Rektora UwB z dnia 11 kwietnia 2025 r. Szczegółowe zasady wykorzystania SI zostaną przedstawione podczas zajęć.

Student,

zna i rozumie:

F2W2 – zna rolę, zadania i funkcje psychologa w placówkach systemu oświaty oraz jego prawa i obowiązki.

F2W3 – rozumie znaczenie diagnozy sytuacji wychowawczych i potrafi wskazać sposoby zapobiegania błędom wychowawczym.

F2W5 – zna metody wspomagania rozwoju dziecka w sferze społecznej, emocjonalnej i moralnej oraz sposoby wspierania uczniów w adaptacji i radzeniu sobie z problemami wieku dorastania.

F2W7 – rozumie, jak animować działania edukacyjne i wspierać rozwój ucznia, kształtować jego motywację, samodzielność i umiejętności uczenia się przez całe życie.

F2W9 – zna zasady projektowania działań edukacyjnych psychologa, doboru metod i form pracy dostosowanych do wieku i możliwości uczniów.

potrafi:

F2U1 – potrafi diagnozować sytuacje wychowawcze.

F2U3 – wspiera dzieci/uczniów w adaptacji do placówki edukacyjnej.

F2U4 – umie wspierać młodzież w radzeniu sobie z problemami okresu dorastania.

F2U9 – wspiera proces uczenia się uczniów, wykorzystując wiedzę o skutecznych metodach nauki.

jest gotów do:

F2K1 – potrafi prowadzić skuteczny dialog z uczniem i jego rodzicami/opiekunami na temat rozwoju ucznia.

F2K3 – jest gotów do współpracy z różnymi podmiotami w środowisku ucznia na rzecz jego rozwoju.

Formy zaliczenia przedmiotu: aktywność na zajęciach, ćwiczenia praktyczne, studium przypadku, prezentacja działań praktycznych z zakresu problematyki przedmiotu, zaliczenie ustne.

Zaliczenie w formie ustnej (odpowiedź na 2 pytania z zakresu problematyki zajęć).

Warunkiem dopuszczenia do zaliczenia jest zadowalająca frekwencja na ćwiczeniach (dopuszcza się 1 nieusprawiedliwioną nieobecność - bez konieczności zaliczania.).

Do zaliczenia nieobecności (podczas konsultacji) może przystąpić student, jeśli nie przekroczył 50% liczby godzin przeznaczonych na realizację wykładów z przedmiotu.

1. Diagnoza i rozpoznawanie potrzeb dziecka

- Obserwacja dziecka w środowisku szkolnym i domowym

- Rozpoznawanie indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych

- Diagnoza funkcjonalna – narzędzia i dobre praktyki

- Uważne słuchanie i rozmowa z dzieckiem jako źródło wiedzy

2. Budowanie relacji wspierającej

- Relacja dorosły–dziecko jako narzędzie wspomagania rozwoju

- Granice i bezpieczeństwo w relacji

- Empatia, uważność i obecność w kontakcie z dzieckiem

- Praca z grupą dzieci – zasady relacji w klasie i grupie

3. Współpraca z rodzicami i opiekunami

- Sposoby komunikowania się z rodzicami – język dialogu i szacunku

- Trudne rozmowy – jak je prowadzić w sytuacjach konfliktowych i kryzysowych

- Wspólne budowanie planu wsparcia dziecka

- Etyczne aspekty we współpracy z rodziną

4. Interwencja kryzysowa w szkole

- Rodzaje kryzysów rozwojowych i sytuacyjnych u dzieci i młodzieży

- Procedury interwencji kryzysowej – co może zrobić psycholog/pedagog

- Rola szkoły i zespołu nauczycieli w sytuacjach kryzysowych

- Jak wspierać dziecko po doświadczeniu straty, przemocy, traumy

5. Projektowanie działań wspierających

- Tworzenie prostych programów rozwojowych

- Indywidualny plan wsparcia – jak odpowiadać na konkretne potrzeby dziecka

- Dobór metod – zabawa, narracja, praca z ciałem i ruchem

- Ewaluacja i dokumentowanie działań wspierających

Metody dydaktyczne: dyskusja, analiza przypadków, ćwiczenia praktyczne