Chemiczny monitoring środowiska

obowiązkowe

w sali

Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z organizacją, zadaniami i funkcjonowaniem Państwowego Monitoringu Środowiska (PMŚ) w Polsce, czynnikami powodującymi zanieczyszczenie poszczególnych komponentów środowiska oraz jego stanem i normami jakościowymi. Studenci zapoznają się również ze sposobami pobierania i przygotowania próbek środowiskowych do analizy, z metodami analitycznymi stosowanymi w monitoringu środowiska oraz z system zapewnienia i kontroli jakości w PMŚ.

Profil studiów: Ogólnoakademicki

Forma studiów: Stacjonarne

Rodzaj przedmiotu: Przedmiot obowiązkowy

Rok studiów/semestr: III rok/V semestr

Wymagania wstępne: chemia analityczna, analiza instrumentalna

Liczba godzin zajęć dydaktycznych z podziałem na formy prowadzenia zajęć: 45 godzin (wykład 15 godzin, laboratorium 30 godzin)

Metody dydaktyczne: wykład z prezentacją multimedialną; laboratorium - eksperyment chemiczny

Punkty ECTS: 4.00

Treści merytoryczne przedmiotu:

Wykład:

1. Definicja, cele, zadania oraz struktura organizacyjna Państwowego Monitoringu Środowiska w Polsce, powiązania z monitoringiem europejskim.

2. Przepisy prawne w zakresie monitoringu środowiska.

3. Źródła i rodzaje niebezpiecznych substancji chemicznych w środowisku. Główne zanieczyszczenia powietrza, wód i gleby.

4. Dopuszczalne normy stanu środowiska.

5. Zasady i metody pobierania próbek środowiskowych.

6. Metody przygotowania próbek środowiskowych do analizy: mineralizacja, rozdzielanie i wzbogacanie składników próbek.

7. Podsystem monitoringu jakości powietrza: sposób oceny jakości powietrza; metody oznaczania zanieczyszczeń powietrza.

8. Podsystem monitoringu jakości wód: wskaźniki jakości wód; sposób oceny stanu wód; ocena jakości osadów dennych; metody oznaczania zanieczyszczeń wód i osadów.

9. Podsystem monitoringu jakości gleby i ziemi: przemysłowa i rolnicza degradacja gleb; parametry fizyko-chemiczne gleb ornych; sposób oceny zanieczyszczenia gleby; metody oznaczania zanieczyszczeń gleby.

10. Gromadzenie i opracowywanie danych z monitoringu: formy prezentacji danych uzyskiwanych w sieci PMŚ. Interpretacja wyników.

11. Zapewnienie i kontrola jakości wyników w monitoringu środowiska.

Laboratorium:

1. Monitoring zanieczyszczeń powietrza w województwie podlaskim.

2. Pobieranie próbek powietrza. Oznaczanie ditlenku węgla w powietrzu atmosferycznym.

3. Pobieranie i przygotowanie próbek wód powierzchniowych do analizy.

4. Oznaczanie ChZT wody rzecznej metodą dichromianową.

5. Oznaczanie azotu amonowego w wodach metodą miareczkową ze wstępną destylacją.

6. Oznaczanie jonów chlorkowych w wodach metodą potencjometryczną.

7. Oznaczanie azotanów(III) i azotanów(V) w wodach metodą spektrofotometryczną.

8. Pobieranie i przygotowanie próbek gleby do analizy.

9. Oznaczanie fosforanów(V) w glebie.

10. Badanie mobilności metali ciężkich w glebie.

Program Państwowego Monitoringu Środowiska.

Rozporządzenia Ministra Środowiska dotyczące monitoringu powietrza, wód i gleby.

Alloway B.J., Ayres D.C. 1999. Chemiczne podstawy zanieczyszczenia środowiska, PWN, Warszawa.

Raporty o stanie środowiska w Polsce i Europie.

Pozycje z Biblioteki Monitoringu Środowiska, Państwowej Inspekcji Ochrony Środowiska, np. K. Juda-Rezler i B. Toczko, Pyły drobne w atmosferze. Kompendium wiedzy o zanieczyszczeniu powietrza pyłem zawieszonym w Polsce, Warszawa 2016.

Kwiatkowska-Malina J. 2012. Monitoring środowiska przyrodniczego. Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej.

Konieczka P., Namieśnik J., 2007. Ocena i kontrola jakości wyników pomiarów analitycznych, WNT, Warszawa.

Namieśnik J., Jamrógiewicz Z., Pilarczyk M., Torres L. 2000. Przygotowanie próbek środowiskowych do analizy, WNT, Warszawa.

Namieśnik J., Łukasiak J. Jamrógiewicz Z. 1995. Pobieranie próbek środowiskowych do analizy, PWN, Warszawa.

Stepnowski P., Synak E., Szafranek B., Kaczyński Z. 2010. Monitoring i analityka zanieczyszczeń w środowisku, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.

Hermanowicz W., Dojlido J. 1999. Fizyczno-chemiczne badanie wody i ścieków, Arkady, Warszawa.

1. Dysponuje podstawową wiedzą dotyczącą uwarunkowań prawnych związanych z kontrolą środowiska, funkcjonowaniem Państwowego Monitoringu Środowiska i informowaniem społeczeństwa o stanie środowiska.

2. Wymienia rodzaje i źródła zanieczyszczenia środowiska przyrodniczego oraz sposoby oddziaływania zanieczyszczeń na środowisko.

3. Dysponuje wiedzą i umiejętnościami z zakresu pobierania i przygotowania próbek środowiskowych oraz metod ich analizy stosowanych do oceny stanu środowiska naturalnego w ramach PMŚ.

4. Dysponuje wiedzą i umiejętnościami dotyczącymi zasad opracowywania i gromadzenia danych z monitoringu. Na podstawie wyników analiz i norm potrafi dokonać klasyfikacji elementu środowiska. Przedstawia w formie pisemnej raporty z oznaczania wybranych zanieczyszczeń w próbkach środowiskowych.

5. Dyskutuje i pracuje w grupie nad postawionymi problemami.

6. Postępuje zgodnie z zasadami BHP.

Wykład - zaliczenie pisemne na ocenę

Laboratorium - zaliczenie na ocenę (wykonanie wszystkich ćwiczeń laboratoryjnych, zaliczenie pisemnych sprawozdań z wykonanych ćwiczeń, uzyskanie pozytywnej oceny z pisemnego kolokwium)