Uniwersytet w Białymstoku - Centralny System Uwierzytelniania
Strona główna

Wykład monograficzny - Biologia ptaków

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 320-BS2-1WM61
Kod Erasmus / ISCED: (brak danych) / (brak danych)
Nazwa przedmiotu: Wykład monograficzny - Biologia ptaków
Jednostka: Wydział Biologii
Grupy: 2L stac. II stopnia studia biologiczne-przedm.monograficzne
Punkty ECTS i inne: (brak) Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.

zobacz reguły punktacji
Język prowadzenia: polski
Rodzaj przedmiotu:

monograficzne

Założenia (opisowo):

Wskazane są podstawowe wiadomości o biologii ptaków.

Skrócony opis:

Celem wykładu jest zapoznanie słuchaczy z różnorodnością morfologiczno-adaptacyjną i bogactwem behawioru praz pochodzeniem upierzonych gadów, jakimi są ptaki.

Pełny opis:

A. Różnorodność, pochodzenie i filogeneza

1. Różnorodność morfologiczno-adaptacyjna (radiacja adaptatywna jako źródło różnorodności; kontekst środowiskowy; zmiany mikroewolucyjne; ewolucyjna konwergencja – niezależna ewolucja podobnych adaptacji.

2. Pochodzenie ptaków (ptaki są gadami; pochodzenie od dinozaurów gadziomiednicznych; Archaeopteryx; postępy ewolucji morfologii ptaków do ptaków współczesnych; ewolucja skrzyła; kluczowe cechy szkieletu współczesnego ptaka; radiacja adaptatywna na początku paleogenu).

3. Filogeneza współczesnych ptaków i przegląd systematyczny (główne klady podgromady Neornthes; Palaeognathae i Neognathae, Galloanseres i Neoaves; przegląd i charakterystyka głównych rzędów Neornithes).

B. Pióra i ubarwienie, głosy i śpiew, zmysły

1. Pióra i ubarwienie (budowa i funkcje różnych rodzajów piór; barwniki piór; przemiany karotenoidów; kolory strukturalne; dbałość o pióra – gruczoł kuprowy; pierzenie).

2. Głosy i śpiew (znaczenie śpiewu i głosów w komunikacji; przykłady różnic między spokrewnionymi gatunkami; rozmaitość głosów w obrębie jednego gatunku; krtań tylna jako źródło głosu; modulacja głosu przez tchawicę; naśladownictwo i mimikra głosowa; nauka śpiewu i innych dźwięków u ptaków; centralny układ nerwowy i nauka śpiewu).

3. Zmysły ptaków (wzrok; widzenie w nocy, widzenie ultrafioletu; słuch; węch; dotyk; echolokacja; porównanie mózgu krukowatych i papug z ssakami naczelnymi; używanie narzędzi; początki samoświadomości?).

C. Lot – morfologia, aerodynamika, migracje

1. Elementy aerodynamiki (profil lotniczy, siła nośna, kąt natarcia).

2. Lot (lot szybujący, furkoczący; latanie w kluczach).

3. Morfologia i anatomia (kształty i obciążenie skrzydeł; adaptacje anatomiczne; obręcz barkowa i lot czynny; worki powietrzne i podwójne oddychanie).

4. Trasy migracji ptaków, przykłady długodystansowych migrantów.

5. Metody badania wędrówek ptaków (obrączkowanie, geolokatory, transmitery, telemetria satelitarna, radary).

6. Orientacja przestrzenna w czasie migracji (kompas gwiezdny; kompas magnetyczny; łączenie informacji z różnych źródeł.

7. Koszty migracji (koszty energetyczne; tłuszcz jako paliwo; odnawianie zapasów; śmiertelność w czasie migracji.

8. Plastyczność zachowań migracyjnych; dziedziczenie zachowania migracyjnego; urbanizacja ptaków i zaniechanie migracji.

D. Rozmnażanie

1. Układ płciowy, determinacja płci, wpływ samicy na płeć potomstwa.

2. Systemy rozrodcze ptaków (monogamia, polygynia, poliandria, promiskuizm, konflikt płci).

3. Toki, tokowiska.

4. Różnorodność gniazd ptaków.

5. Jaja i rozwój zarodka (ubarwienie, wielkość kształt; formowanie jaj w układzie rozrodczym; budowa jaja; rozwój zarodka).

6. Inkubacja i wylęg (strategie inkubacji, plama lęgowa, kopce inkubacyjne nogali).

7. Sposoby rozwoju ptaków i opieka rodzicielska (gniazdowniki i zagniazdowniki; karmienie; utrzymywanie czystości w gnieździe; śmiertelność młodych; lęgi zespołowe).

Literatura:

F.B. Gill i R.O. Prum. „Ornithology”. 4th Edition. W.H. Freeman, 2019.

J. Elphic. "Birds: A Complete Guide to their Biology and Behaviour". Natural History Museum, London, 2016.

D. Attenborough. "Prywatne życie ptaków". Muza, 1999.

L. Svensson, K. Mullarney, D. Zetterstrom. "Ptaki. Przewodnik Collinsa". Multico.

Efekty uczenia się:

KA7_WG1, KA7_WG3, KA7_WG5, KA7_WG6, KA7_UK5

Metody i kryteria oceniania:

Zaliczenie na ocenę - test.

Przedmiot nie jest oferowany w żadnym z aktualnych cykli dydaktycznych.
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet w Białymstoku.
ul. Świerkowa 20B, 15-328 Białystok tel: +48 85 745 70 00 (Centrala) https://uwb.edu.pl kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.2.0-1 (2024-03-12)