Uniwersytet w Białymstoku - Centralny System Uwierzytelniania
Strona główna

Konwersatorium "Kobiety w obozach koncentracyjnych. Doświadczenie i zapis"

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 0400-PS1-2KON69
Kod Erasmus / ISCED: 09.001 Kod klasyfikacyjny przedmiotu składa się z trzech do pięciu cyfr, przy czym trzy pierwsze oznaczają klasyfikację dziedziny wg. Listy kodów dziedzin obowiązującej w programie Socrates/Erasmus, czwarta (dotąd na ogół 0) – ewentualne uszczegółowienie informacji o dyscyplinie, piąta – stopień zaawansowania przedmiotu ustalony na podstawie roku studiów, dla którego przedmiot jest przeznaczony. / (0232) Literatura i językoznawstwo Kod ISCED - Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Kształcenia (International Standard Classification of Education) została opracowana przez UNESCO.
Nazwa przedmiotu: Konwersatorium "Kobiety w obozach koncentracyjnych. Doświadczenie i zapis"
Jednostka: Instytut Filologii Polskiej
Grupy:
Punkty ECTS i inne: (brak) Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.

zobacz reguły punktacji
Język prowadzenia: polski
Rodzaj przedmiotu:

monograficzne
obowiązkowe
ogólnouniwersyteckie

Założenia (lista przedmiotów):

Metodologia badań literackich 0400-PS2-1MBL

Założenia (opisowo):

Założeniem konwersatorium jest wprowadzenie uczestników w podstawowe problemy związane z przedmiotem oraz szczegółowe omówienie wybranych tematów.

Tryb prowadzenia przedmiotu:

lektura monograficzna
w sali

Skrócony opis:

Konwersatorium literaturoznawcze skierowane do studentów zainteresowanych tematyką obozowego doświadczenia kobiet, które odbiega od doświadczenia męskiego, nie tylko ze względu do oczywiste aspekty (np.: menstruacja, ciąża,

macierzyństwo), ale mechanizmy przeżywania i przepracowania traum

(np.: wstyd, upokorzenie, gwałt).

Problemy te odzwierciedlają się w kobiecych obozowych relacjach (o

charakterze literackim i nieliterackim) i to one będą przedmiotem

naszego głównego zainteresowania. Na podstawie zapisów rekonstruować

będziemy trudno wyrażalne doświadczenie i jego nieoczywiste aspekty,

analizować formy narratywizacji traumy, szukać tekstowych konwencji i

tego co od niech odbiega.

Pełny opis:

Forma studiów: stacjonarne.

Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy w ramach przedmiotów do wyboru.

Dziedzina i dyscyplina nauki: nauki humanistyczne, literaturoznawstwo.

Rok studiów /semestr: II rok studiów 1 stopnia.

Wymagania wstępne: brak.

Liczba godzin: 14 (konwersatorium).

Liczba punktów ETCS: 1

Metody dydaktyczne: analiza i interpretacja tekstu literackiego / zjawiska kultury, streszczenie tez artykułu naukowego, dyskusja, wykład, prezentacja ustna z wykorzystaniem technik multimedialnych,konsultacje indywidualne.

Literatura:

(częściowo we fragmentach)

Abramowicz Zofia, Tak było, Lublin 1962.

Apostoł-Staniszewska Jadwiga, Echa okupacyjnych lat, Warszawa 1973 (wyd. 1: Warszawa 1970).

Auerbach Rachela, Treblinka. Reportaż, oprac. Monika Polit, tłum. Karolina Szymaniak, „Zagłada Żydów. Studia i Materiały” 2012, t. 8.

Augustynowicz Janina, Jacek w Ravensbrück, Warszawa 1972.

Auschwitz 1940–1945. Węzłowe zagadnienia z dziejów obozu, red. Wacław Długo-

borski, Franciszek Piper, t. 1–5, Oświęcim-Brzezinka 1995 (przekład niemiecki: Oświęcim 1999).

Bauer Yehuda, Przemyśleć Zagładę, tłum. Jerzy Giebułtowski, Janusz Surewicz, Warszawa 2016.

Bauminger Róża, Przy pikrynie i trotylu (obóz pracy przymusowej w Skarżysku-

-Kamiennej), Kraków 1946.

Birenbaum Halina, Nadzieja umiera ostatnia. Wyprawa w przeszłość, Polska 1986,

Oświęcim 2014.

Borowicz Jan, Nagość i mundur. Ciało w filmie Trzeciej Rzeszy, Warszawa 2015.

Borowski Tadeusz, Alicja w krainie czarów, „Pokolenie” 1947, nr 1.

Brown Daniel Patrick, Piękna bestia. Zbrodnie SS-Aufseherin Irmy Grese, tłum. Jan

S. Zaus, Warszawa 2017.

Brzosko-Mędryk Danuta, Czy świadek szuka zemsty?, Warszawa 1976.

Brzosko-Mędryk Danuta, Matylda, Warszawa 1970.

Brzosko-Mędryk Danuta, Mury w Ravensbrück, Warszawa 1979.

Brzosko-Mędryk Danuta, Niebo bez ptaków, Warszawa 1968.

Cebo Lechosław, Więźniarki w obozie hitlerowskim w Oświęcimiu-Brzezince, Ka-

towice 1984.

Coradello Aldo, Co się działo w Stutthofie, oprac. Danuta Drywa, Marek Rogowski,

Warszawa 2011.

Cywiński Piotr M.A., Epitafium... i inne spisane niepokoje, wstęp Władysław Bar-

toszewski, Oświęcim 2012.

Czech Danuta, Kalendarz wydarzeń w KL Auschwitz, Oświęcim 1992.

Czerwińska-Kossakiewicz Zofia, Piekło gorejące. Wspomnienia z obozu zagłady,

Gliwice 1995.

Czesałam ciepłe króliki. Rozmowa z Alicją Gawlikowską-Świerczyńską, rozmawiał

Dariusz Zaborek, Wołowiec 2014.

Delbo Charlotte, Żaden z nas nie powróci, tłum. Katarzyna Malczewska-Giova-

netti, Oświęcim 2002.

Delbo Charlotte, Żaden z nas nie powróci, tłum. Oskar Hedemann, Oświęcim 2017.

Didi-Huberman Georges, Obrazy mimo wszystko, tłum. Mai Kubiak Ho-Chi, Kra-

ków 2008.

Dobaczewska Wanda, Kobiety z Ravensbrück, Warszawa 1946.

Dobaczewska Wanda, Społeczeństwo nie z tej ziemi, Łódź 1979.

Dobrowolska Anna, Fotograf z Auschwitz, Warszawa 2013.

Dokumenty zbrodni i męczeństwa, red. Michał M. Borwicz, Nella Rost, Józef Wulf,

Kraków 1945.

Dufrat Joanna, Stan badań nad dziejami kobiet w Polsce – I wojna światowa, okres

międzywojenny, II wojna światowa [w:] Dzieje kobiet w Polsce. Dyskusja wokół

przyszłej syntezy, red. Krzysztof A. Makowski, Poznań 2014.

Drywa Danuta, Zagłada Żydów w obozie koncentracyjnym Stutthof (wrzesień

1939–maj 1945), Gdańsk 2001.

Dunin-Wąsowicz Krzysztof, Obóz koncentracyjny Stutthof, Gdynia 1966.

Dzieje kobiet w Polsce. Dyskusja wokół przyszłej syntezy, red. Krzysztof A. Makow-

ski, Poznań 2014.

Fabierkiewicz-Szyrkowa Janina, Gdzie nie śpiewały ptaki..., Warszawa 1972.

Filipkowski Piotr, Historia mówiona i wojna. Doświadczenie obozu koncentracyjnego w perspektywie narracji biograficznych, Wrocław 2010.

Fischer Erica, Aimee & Jaguar. Historia pewnej miłości, Berlin 1943, tłum. Katarzy-

na Weintraub, Wołowiec 2008.

Gogołowska Stanisława, Z pamiętnika więźniarki Buchenwaldu. Aussenkommando Altenburg numer 27568, Lublin 1975.

Greene Joshua M., Sprawiedliwość w Dachau. Opowieść o procesach nazistów, tłum.

Maciej Antosiewicz, Warszawa 2012.

Grochowina Sylwia, „Toruński Holocaust”. Losy Żydówek z podobozu KL Stutthof

o nazwie Baukommando Weichsel (OT Thorn) w świetle relacji i wspomnień

ocalałych ofiar i świadków, Toruń 2016.

Gruszczyńska-Jeleńska Lucyna, Ocalona z obozu śmierci. Podróż w przeszłość

z moją Mamą, Kraków 2015.

Helm Sarah, Kobiety z Ravensbrück. Życie i śmierć w hitlerowskim obozie koncen-

tracyjnym dla kobiet, tłum. Katarzyna Bażyńska-Chojnacka, Piotr Chojnacki,

Warszawa 2017.

Iwasiów Inga, Centralna płeć cywila [w:] Wojna – doświadczenie i zapis. Nowe źródła,

problemy, metody badawcze, red. Sławomir Buryła, Paweł Rodak, Kraków 2006.

Iwasiów Inga, Granice. Polityczność prozy i dyskursu kobiet po 1989 roku, Szczecin

2013.

Iwaszko Tadeusz, Ucieczki więźniarek z KL Auschwitz, „Zeszyty Oświęcimskie”

1983, nr 18.

Janion Maria, Zagadka Zofii Kossak-Szczuckiej [w:] Porzucić etyczną arogancję. Ku

interpretacji podstawowych pojęć humanistyki w świetle wydarzenia Szoa, red.

Beata Anna Polak, Tomasz Polak, Poznań 2011.

Jesteśmy świadkami. Wspomnienia byłych więźniów Majdanka, wybór i wstęp Cze-

sław Rajca, Elżbieta Rosiak, Anna Wiśniewska, Lublin 1969.

Jezierska Maria Elżbieta, Pierwszy warszawski [w:] Kominy. Oświęcim 1940–1945,

przedm. Tadeusz Hołuj, Warszawa 1962.

Jurgielewiczowa Irena, Strategia czekania, Warszawa 1982.

Karay Felicja, Granaty i poematy. Obóz pracy Hasag-Leipzig, Tel-Aviv 1999.

Karwowska Bożena, Ciało, seksualność, obozy zagłady, Kraków 2009.

Kiedrzyńska Wanda, Ravensbrück. Kobiecy obóz koncentracyjny, Warszawa 1961.

Kiedrzyńska Wanda, Murawska Zofia, Kobieta w obozie koncentracyjnym, Lublin

1972.

Klee Ernst, Auschwitz. Medycyna III Rzeszy i jej ofiary, tłum. Elżbieta Kalinowska-

-Styczeń, Kraków 2014.

Klüger Ruth, Żyć dalej..., tłum. Mariusz Lubyk, Wrocław 2009.

Kobiety wobec Holocaustu. Historia znacznie później opowiedziana. Dokumentacja cyklu seminariów w Międzynarodowym Domu Spotkań Młodzieży w Oświęcimiu, [red. Elisabeth Kohlhaas, współpr. Agnieszka Weseli, Edyta Gawron,tłum. Katarzyna Białousz, Iwona Łatwińska], Oświęcim 2011.

Kocwa Eugenia, Ucieczka z Ravensbrück, Kraków 1969.

Komenda Janina, Lager Brzezinka, Warszawa 1986.

Kossak Zofia, Z otchłani, Warszawa 2011.

Krupa Bartłomiej, Wspomnienia obozowe jako specyficzna odmiana pisarstwa hi-

storycznego, Kraków 2006.

Krzyżanowska Zofia, Czarna flaga, Warszawa 1960 (wyd. 2: Warszawa 1978).

107, 115–117.

Kubica Helena, Kobiety ciężarne i dzieci urodzone w KL Auschwitz, Głosy Pamięci 5, Oświęcim 2010.

Kulesza Dariusz, Dwie prawdy. Zofia Kossak i Tadeusz Borowski wobec obrazu woj-

ny w polskiej prozie lat 1944–1948, Białystok 2006.

Lanckorońska Karolina, Wspomnienia wojenne 22.IX.1939 – 5.IV.1945, wyd. 2, sło-

wo wstępne Lech Kalinowski, Elżbieta Orman, Kraków 2007 (wyd. 1: Kraków 2001, wyd. 2 popr. i uzup.: Kraków 2004).

Langbein Hermann, Ludzie w Auschwitz, tłum. Viktor Grotowicz, Oświęcim 2017.

Langer Lawrence L., Świadectwa Zagłady. W rumowisku pamięci, tłum. Marcin

Szuster, Warszawa 2015.

Leszczyńska Stanisława, Raport położnej z Oświęcimia, „Przegląd Lekarski” 1965,

nr 1.

Levi Primo, Czy to jest człowiek, tłum. Halszka Wiśniowska, Kraków 1978.

Lewińska Pelagia (Barbara), Oświęcim. Pogarda i tryumf człowieka (rzeczy przeżyte), przedm. Jerzy Tepicht, Paryż 1945.

Lundholm Anja, Wrota piekieł. Ravensbrück, tłum. Ewa Czerwiakowska, Warszawa 2014.

Mączka-Patkaniowska Zofia, Zeznania z bunkra, Warszawa 1965.

Mikulski Jan, Medycyna hitlerowska w służbie III Rzeszy, Warszawa 1981.

Millu Liana, Dymy Birkenau, tłum. Krystyna i Eugeniusz Kabatcowie, Oświęcim

2007.

Miłość w cieniu Zagłady [komiks], scen. Michał Gałek, rys. Marcin Nowakowski,

posłowie Adam Cyra, Epizody z Auschwitz 1, Oświęcim–Babice 2009.

Młodkowska-Bielawska Stanisława, Wspomnienia okupacyjne, wstęp i oprac. Ro-

bert Stopikowski, Lublin 2001.

Morawiec Arkadiusz, Lagry w perspektywie genderowej, „Zagłada Żydów. Studia

i materiały” 2010, nr 6.

Morawiec Arkadiusz, Literatura w lagrze, lager w literaturze. Fakt – temat – metafora, Łódź 2009.

Mówią świadkowie Ravensbrück, wybór, wstęp i oprac. Eugeniusz S. Kruszewski,

Kopenhaga 2001.

Murawska Zofia, Warunki egzystencji więźniów [w:] Majdanek 1941–1944. Praca

zbiorowa, red. Tadeusz Mencel, Lublin 1991.

Nikliborc Agnieszka, Uwięzione w KL Auschwitz-Birkenau. Traumatyczne do-

świadczenia kobiet odzwierciedlone w dokumentach osobistych, Kraków 2010.

O płci, ciele i seksualności w kulturze i historii, red. Małgorzata Karwatowska, Ro-

bert Litwiński, Adam Siwiec, Lublin 2014.

Obozy hitlerowskie na ziemiach polskich 1939–1945. Informator encyklopedyczny,

red. Czesław Pilichowski [i in.], Warszawa 1979.

Obóz – muzeum. Trauma we współczesnym wystawiennictwie, red. Małgorzata Fabiszak, Marcin Owsiński, Kraków 2013.

Ossowska Wanda, Przeżyłam... Lwów – Warszawa 1939–1946, Warszawa 1990.

Ostałowska Lidia, Farby wodne, Wołowiec 2011.

Ostrowska Joanna, Posłowie [w:] Heinz Heger, Mężczyźni z różowym trójkątem.

Świadectwo homoseksualnego więźnia obozu koncentracyjnego z lat 1939–1945,

tłum. Alicja Rosenau, Warszawa 2016.

Pawełczyńska Anna, Wartości a przemoc. Zarys socjologicznej problematyki Oświęcimia, wyd. 2 przejrz. i uzup., Warszawa 1995.

Perkowska-Szczypiorska Irena, Kartki z Oświęcimia [w:] Kominy. Oświęcim 1940–

1945, przedm. Tadeusz Hołuj, Warszawa 1962.

Persson Sune, Białe Autobusy. Pakt z Himmlerem i niezwykła akcja ratowania

więźniów obozów koncentracyjnych, tłum. Zofia Kunert, Warszawa 2012.

Piątkowska Antonina, Wspomnienia oświęcimskie, przedm. Jan Masłowski, Kraków 1977.

Ponad ludzką miarę. Wspomnienia operowanych z Ravensbrück, red. Helena Klimek, wstęp Wanda Kiedrzyńska, Warszawa 1968.

Posmysz Zofia, Do wolności, do śmierci, do życia, Warszawa 1996.

Posmysz Zofia, Królestwo za mgłą, Kraków 2017.

Posmysz Zofia, Pasażerka. Wakacje nad Adriatykiem, Warszawa 1980.

Posmysz Zofia, Ten sam doktor M, Warszawa 1981.

Półtawska Wanda, I boję się snów, wyd. popr. i uzup., Częstochowa 2009.

Półtawska Wanda, Stare rachunki, Częstochowa 2001.

Przetrwałam. Doświadczenia kobiet więzionych w czasach nazizmu i stalinizmu, wybór i oprac. Maria Buko, Katarzyna Madoń-Mitzner, Magda Szymańska, red. Agnieszka Knyt, Warszawa 2017.

Reder Rudolf, Bełżec, Kraków 1999.

Romanowiczowa Zofia, Parawan [w:] Zofia Romanowiczowa, Próby i zamiary,

Londyn 1965.

Romanowiczowa Zofia, Przejście przez Morze Czerwone, Warszawa 1961.

Ruszkowska Sonia, Każdemu własna śmierć, Warszawa 2014.

Rutkowska-Kurcyuszowa Maria, Kamyki Dawida. Wspomnienia, Katowice 2005.

Ryn Zdzisław, Kłodziński Stanisław, Postawy i czyny heroiczne w obozach koncentracyjnych, „Przegląd Lekarski” 1986, t. 43, nr 1.

Schoppman Claudia, Czas maskowania. O sytuacji lesbijek w narodowym socjalizmie, tłum. Joanna Ostrowska, „Teksty Drugie” 2008, nr 5.

Shallcross Bożena, Rzeczy i Zagłada, Horyzonty Nowoczesności 75, Kraków 2012.

Sofsky Wolfgang, Ustrój terroru. Obóz koncentracyjny, tłum. Małgorzata Łukasiewicz, Warszawa 2016.

Springer Elisa, Milczenie żywych. W cieniu Auschwitz, opowieść o śmierci i zmartwychwstaniu, tłum. Krystyna i Eugeniusz Kabatcowie, Oświęcim 2001.

Sterkowicz Stanisław, Kobiecy obóz koncentracyjny Ravensbrück, Włocławek 2006.

Stöcker-Sobelman Joanna, Kobiety Holokaustu. Feministyczna perspektywa w badaniach nad Shoah. Kazus KL Auschwitz-Birkenau, Warszawa 2012.

Strzelecka Irena, Kobiety w KL Auschwitz [w:] Auschwitz 1940–1945. Węzłowe zagadnienia z dziejów obozu, red. Wacław Długoborski, Franciszek Piper, t. 2, Oświęcim-Brzezinka 1995.

Szmaglewska Seweryna, Chleb i nadzieja, Warszawa 1960.

Szmaglewska Seweryna, Dymy nad Birkenau, Warszawa 1958.

Szmaglewska Seweryna, Zapowiada się piękny dzień, Warszawa 1998 (wyd. 1: Warszawa 1960).

Theweleit Klaus, Męskie fantazje, tłum. Mateusz Falkowski, Michał Herer, przekład przejrzał Arkadiusz Żychliński, Warszawa 2015.

Tonini Carla, Czas nienawiści i czas troski. Zofia Kossak-Szczucka – antysemitka, która ratowała Żydów, tłum. Teresa i Wojciech Jekiel, Warszawa 2007.

Truszkowska-Kuliniczowa Anna, Mój XX wiek. Wspomnienia, Szczecin 2004.

Ubertowska Aleksandra, Holocaust, Auto(tanato)grafie, Warszawa 2014.

Wachsmann Nikolaus, Historia nazistowskich obozów koncentracyjnych, tłum. Maciej Antosiewicz, Warszawa 2016.

Werner Andrzej, Zwyczajna apokalipsa, Warszawa 1981.

Wińska Urszula, Zwyciężyły wartości. Wspomnienia z Ravensbrück, Gdańsk 1985.

Woźniakówna Michalina, Ravensbrück. Obóz koncentracyjny dla kobiet (moje wspomnienia obozowe), Poznań 1946.

Wysznacka Maria, Bestie i ludzie. (Ravensbrück – Szwecja). Wspomnienia i wrażenia, Włocławek 1947.

Efekty uczenia się:

KA6_UWO1 KA6_WK1 KA6_UWK1 KA6_UK1 KA6_KOR1

Metody i kryteria oceniania:

Ocenianie ciągłe, na podstawie aktywności studentów na zajęciach. Wskazane są indywidualne wystąpienia studentów (zagajenie do tematu, prowadzenie dyskusji, prezentacja audiowizualna, krótki referat itd.). Dopuszczalna jest jedna nieobecność na zajęciach, resztę należy zaliczyć podczas dyżuru.

Przedmiot nie jest oferowany w żadnym z aktualnych cykli dydaktycznych.
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet w Białymstoku.
ul. Świerkowa 20B, 15-328 Białystok tel: +48 85 745 70 00 (Centrala) https://uwb.edu.pl kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.2.0-1 (2024-03-12)