Prawo administracyjne

Celem realizowanego przedmiotu jest opanowanie przez studenta podstaw teorii i umiejętności rozpoznawania w prawie obowiązującym, w dokumentach urzędowych, zwłaszcza w orzeczeniach sądowych i administracyjnych, zasad, pojęć i instytucji prawa administracyjnego, połączonej ze zdolnością oceniania prawidłowości ich wykorzystania.

1. Jan Zimmermann, Prawo administracyjne, wyd. 4, Warszawa 2016

2. Eugeniusz Ochendowski, Prawo administracyjne. Część ogólna, Toruń 2013

3. Jan Boć (red.), Prawo administracyjne, Wrocław 2010

4. Marek Wierzbowski (red.), Prawo administracyjne, Warszawa 2015

5. Józef Filipek, Prawo administracyjne. Instytucje ogólne, Kraków 2003

6. P. J. Suwaj (red.) Prawo administracyjne podręcznik do ćwiczeń, Warszawa, 2011 r.

7. I. Kraśnicka (red.) Kazusy i wzory pism, Warszawa 2011 r.,

Zbiory kazusów przygotowane przez każdego z prowadzących ćwiczenia z prawa administracyjnego

Wykład – egzamin pisemny (test) na platformie blackboard

Ćwiczenia – obserwacja ciągła podczas zajęć, praca w grupach, zaliczenie (kolokwium na koniec każdego semestru)

1. Pojęcie i cechy administracji publicznej, administracja publiczna w ujęciu podmiotowym i przedmiotowym, funkcje administracji,

2. Pojęcie i cechy prawa administracyjnego; pojęcie normy i przepisu prawnego, systematyka norm prawa administracyjnego – normy ustrojowe, materialnoprawne, procesowe, normy wywołujące skutki w sferze prawa cywilnego pośrednio i wywołujące skutki w sferze prawa cywilnego bezpośrednio, normy kauzalne, finalne; pojęcia niedookreślone (nieostre) w prawie administracyjnym, uznanie administracyjne, swobodna ocena dowodów organu administracji i ich kontrola;

3. Zasady prawa administracyjnego; pojęcie zasad; zasada demokratycznego państwa prawnego, zasada legalności, zasada praworządności, zasada zaufania do państwa i jego prawa; zasada równości wobec prawa, zasada ochrony praw słusznie nabytych, zasada prawa do sądu, zakaz retroakcji w prawie administracyjnym i wyjątki od tego zakazu, zasada jawności, zasada kompetencyjności, realizacja zasady podziału władz publicznych w prawie administracyjnym, zasada subsydiarności, zasada proporcjonalności;

4. Źródła prawa administracyjnego – pojęcie i system źródeł prawa, Konstytucja RP i ustawa jako źródło określające prawa i obowiązki jednostek oraz kompetencje organu administracji publicznej: do podejmowania czynności władczych w sprawach jednostkowych; do podejmowania czynności władczych w sprawach generalnych; do stanowienia prawa powszechnie obowiązującego; do podejmowania czynności niewładczych;

5. Rozporządzenia – organy uprawnione do ich ustanawiania; upoważnienie i wytyczne ustawowe do wydania rozporządzenia, charakter norm zawartych w rozporządzeniu; współdziałanie przy wydawaniu rozporządzenia;

6. Źródła prawa UE i ich stosowanie przez polską administrację publiczną; akty prawa pierwotnego, kategorie i dziedziny kompetencji UE, akty prawa pochodnego (rozporządzenia, dyrektywy, decyzje, akty o charakterze niewiążącym); umowa międzynarodowa jako źródło prawa administracyjnego (umowy międzynarodowe ratyfikowane i umowy międzynarodowe niepodlegające ratyfikacji);

7. Akty prawa miejscowego: definicja; prawo miejscowe stanowione przez wojewodę; stanowione przez organy stanowiące jst; stanowione przez inne niż stanowiące organy jst; ogłaszanie aktów normatywnych;

8. Źródła prawa wewnętrznie obowiązującego; podział źródeł prawa wewnętrznego, rodzaje aktów prawa wewnętrznego (stanowione przez organy administracji centralnej, stanowione przez organy jst; zarządzenia, uchwały, instrukcje, wytyczne, pisma okólne, regulaminy, programy i plany, prawo statutowe); Zwyczaj i orzecznictwo jako źródła prawa administracyjnego;

9. Ustrojowe prawo administracyjne; Pojęcie i cechy ustrojowego pr. administracyjnego; podstawowe pojęcia: organ administracji publicznej (oap), organ administrujący, rodzaje oap, aparat pomocniczy oap, zadania, zakres działania oap, właściwość rzeczowa, miejscowa, instancyjna, funkcjonalna oap), kompetencja oap;

10. Podział terytorialny dla celów administracji publicznej; pojęcie i funkcje podziałów terytorialnych, podział terytorialny Polski; decentralizacja, centralizacja, dekoncentracja, koncentracja w adm. publicznej, formy decentralizacji (przedsiębiorstwo publiczne, zakład publiczny);

11. Samorząd; cechy samorządu, prawo do samorządu, zadania i funkcje samorządu, podstawy prawne i zadania samorządu terytorialnego, inne rodzaje samorządów;

12. Niepubliczne podmioty wykonujące zadania publiczne – prywatyzacja administracji publicznej; istota wykonywania administracji publicznej przez podmioty niepaństwowe, upoważniony przedsiębiorca lub organizacja społeczna (pozarządowa), koncesjonariusz, podmiot zobowiązany do wykonywania zadań administracji publicznej;

13. Relacje między jednostkami organizacyjnymi wykonującymi administrację publiczną; współdziałanie, koordynacja, zespolenie i zwierzchnictwo, kontrola, nadzór (w tym nadzór nad samorządem terytorialnym), kierownictwo;

14. Stosunek administracyjnoprawny; Pojęcie i elementy stosunku administracyjnoprawnego (podmiot, przedmiot), cechy stosunku administracyjnoprawnego, powstanie i ustanie stosunku administracyjnoprawnego; kategorie stosunków administracyjnoprawnych; obowiązek publicznoprawny, ciężar publicznoprawny, prawa i obowiązki wynikające z mocy samego prawa; prawa i obowiązki wynikające z mocy samego prawa po zaistnieniu okoliczności faktycznych prawem przewidzianych oraz wymagające konkretyzacji aktem organu administracji i wymagające konkretyzacji czynnością organu administracji (pozbawioną formy aktu), sytuacja administracyjnoprawna;

15. Dobra (rzeczy publiczne), urządzenia użyteczności publicznej. Status i zachowania osób prywatnych, działalność gospodarczą i inną zarobkową.

16. Prawne formy działania administracji – pojęcie klasyfikacja prawnych form działania; czynności prawne, czynności faktyczne, działania władcze i ich prawne formy, działania niewładcze, formy będące i niebędące aktami, formy indywidualne, formy generalne, akty ogólne, konkretne, jednostronne formy działania, wielostronne formy działania, akty pozornie wielostronne, działania zewnętrzne i wewnętrzne;

17. Akt administracyjny – pojęcie, rodzaje aktów administracyjnych (konstytutywne, deklaratoryjne, skutki aktów w sferze pr. cywilnego, zależność aktu od woli adresata); sytuacje regulowane aktem administracyjnym; koncesja, upoważnienie; pozwolenia; moc obowiązująca, trwałość i wadliwość aktu administracyjnego;

18. Akt normatywny – pojęcie, organy stosujące formę aktu normatywnego, akt prawny pozornie normatywny, skutki prawne działania w formie aktu normatywnego, funkcje aktów normatywnych, podstawy prawne oraz zasady podejmowania i stosowania aktów normatywnych, kontrola i moc obowiązywania aktów normatywnych;

19. Umowy i porozumienia – umowy pr. cywilnego, umowa administracyjna, umowy administracyjno-cywilnoprawne, umowy partnerstwa publiczno-prywatnego, porozumienia komunalne, związki gmin i związki powiatów; czynności materialno techniczne;

20. Materialne prawo administracyjne a działy administracji rządowej; podział adm. publicznej na działy, zakres działu, właściwość i zadania ministra kierującego działem;

21. System kontroli administracji publicznej; pojęcie kontroli, kryteria kontroli, rodzaje kontroli, kontrola zewnętrzna (Sejm i Senat, Trybunał Stanu, Trybunał Konstytucyjny, Rzecznik Praw Obywatelskich, Najwyższa Izba Kontroli, kontrola sądowa – bezpośrednia i pośrednia, kontrola obywatelska), kontrola wewntąrzadministracyjna (ogólnoadministracyjna, specjalistyczna);

22. Personel administracji publicznej – konstrukcja prawa urzędniczego, konstytucyjne podstawy prawa urzędniczego, urzędnik administracji publicznej a funkcjonariusz publicznej, państwowa służba cywilna; odpowiedzialność w administracji publicznej.

1. Pojęcie i cechy administracji publicznej, administracja publiczna w ujęciu podmiotowym i przedmiotowym, funkcje administracji,

2. Pojęcie i cechy prawa administracyjnego; pojęcie normy i przepisu prawnego, systematyka norm prawa administracyjnego – normy ustrojowe, materialnoprawne, procesowe, normy wywołujące skutki w sferze prawa cywilnego pośrednio i wywołujące skutki w sferze prawa cywilnego bezpośrednio, normy kauzalne, finalne; pojęcia niedookreślone (nieostre) w prawie administracyjnym, uznanie administracyjne, swobodna ocena dowodów organu administracji i ich kontrola;

3. Zasady prawa administracyjnego; pojęcie zasad; zasada demokratycznego państwa prawnego, zasada legalności, zasada praworządności, zasada zaufania do państwa i jego prawa; zasada równości wobec prawa, zasada ochrony praw słusznie nabytych, zasada prawa do sądu, zakaz retroakcji w prawie administracyjnym i wyjątki od tego zakazu, zasada jawności, zasada kompetencyjności, realizacja zasady podziału władz publicznych w prawie administracyjnym, zasada subsydiarności, zasada proporcjonalności;

4. Źródła prawa administracyjnego – pojęcie i system źródeł prawa, Konstytucja RP i ustawa jako źródło określające prawa i obowiązki jednostek oraz kompetencje organu administracji publicznej: do podejmowania czynności władczych w sprawach jednostkowych; do podejmowania czynności władczych w sprawach generalnych; do stanowienia prawa powszechnie obowiązującego; do podejmowania czynności niewładczych;

5. Rozporządzenia – organy uprawnione do ich ustanawiania; upoważnienie i wytyczne ustawowe do wydania rozporządzenia, charakter norm zawartych w rozporządzeniu; współdziałanie przy wydawaniu rozporządzenia;

6. Źródła prawa UE i ich stosowanie przez polską administrację publiczną; akty prawa pierwotnego, kategorie i dziedziny kompetencji UE, akty prawa pochodnego (rozporządzenia, dyrektywy, decyzje, akty o charakterze niewiążącym); umowa międzynarodowa jako źródło prawa administracyjnego (umowy międzynarodowe ratyfikowane i umowy międzynarodowe niepodlegające ratyfikacji);

7. Akty prawa miejscowego: definicja; prawo miejscowe stanowione przez wojewodę; stanowione przez organy stanowiące jst; stanowione przez inne niż stanowiące organy jst; ogłaszanie aktów normatywnych;

8. Źródła prawa wewnętrznie obowiązującego; podział źródeł prawa wewnętrznego, rodzaje aktów prawa wewnętrznego (stanowione przez organy administracji centralnej, stanowione przez organy jst; zarządzenia, uchwały, instrukcje, wytyczne, pisma okólne, regulaminy, programy i plany, prawo statutowe); Zwyczaj i orzecznictwo jako źródła prawa administracyjnego;

9. Ustrojowe prawo administracyjne; Pojęcie i cechy ustrojowego pr. administracyjnego; podstawowe pojęcia: organ administracji publicznej (oap), organ administrujący, rodzaje oap, aparat pomocniczy oap, zadania, zakres działania oap, właściwość rzeczowa, miejscowa, instancyjna, funkcjonalna oap), kompetencja oap;

10. Podział terytorialny dla celów administracji publicznej; pojęcie i funkcje podziałów terytorialnych, podział terytorialny Polski; decentralizacja, centralizacja, dekoncentracja, koncentracja w adm. publicznej, formy decentralizacji (przedsiębiorstwo publiczne, zakład publiczny);

11. Samorząd; cechy samorządu, prawo do samorządu, zadania i funkcje samorządu, podstawy prawne i zadania samorządu terytorialnego, inne rodzaje samorządów;

12. Niepubliczne podmioty wykonujące zadania publiczne – prywatyzacja administracji publicznej; istota wykonywania administracji publicznej przez podmioty niepaństwowe, upoważniony przedsiębiorca lub organizacja społeczna (pozarządowa), koncesjonariusz, podmiot zobowiązany do wykonywania zadań administracji publicznej;

13. Relacje między jednostkami organizacyjnymi wykonującymi administrację publiczną; współdziałanie, koordynacja, zespolenie i zwierzchnictwo, kontrola, nadzór (w tym nadzór nad samorządem terytorialnym), kierownictwo;

14. Stosunek administracyjnoprawny; Pojęcie i elementy stosunku administracyjnoprawnego (podmiot, przedmiot), cechy stosunku administracyjnoprawnego, powstanie i ustanie stosunku administracyjnoprawnego; kategorie stosunków administracyjnoprawnych; obowiązek publicznoprawny, ciężar publicznoprawny, prawa i obowiązki wynikające z mocy samego prawa; prawa i obowiązki wynikające z mocy samego prawa po zaistnieniu okoliczności faktycznych prawem przewidzianych oraz wymagające konkretyzacji aktem organu administracji i wymagające konkretyzacji czynnością organu administracji (pozbawioną formy aktu), sytuacja administracyjnoprawna;

15. Dobra (rzeczy publiczne), urządzenia użyteczności publicznej. Status i zachowania osób prywatnych, działalność gospodarczą i inną zarobkową.

16. Prawne formy działania administracji – pojęcie klasyfikacja prawnych form działania; czynności prawne, czynności faktyczne, działania władcze i ich prawne formy, działania niewładcze, formy będące i niebędące aktami, formy indywidualne, formy generalne, akty ogólne, konkretne, jednostronne formy działania, wielostronne formy działania, akty pozornie wielostronne, działania zewnętrzne i wewnętrzne;

17. Akt administracyjny – pojęcie, rodzaje aktów administracyjnych (konstytutywne, deklaratoryjne, skutki aktów w sferze pr. cywilnego, zależność aktu od woli adresata); sytuacje regulowane aktem administracyjnym; koncesja, upoważnienie; pozwolenia; moc obowiązująca, trwałość i wadliwość aktu administracyjnego;

18. Akt normatywny – pojęcie, organy stosujące formę aktu normatywnego, akt prawny pozornie normatywny, skutki prawne działania w formie aktu normatywnego, funkcje aktów normatywnych, podstawy prawne oraz zasady podejmowania i stosowania aktów normatywnych, kontrola i moc obowiązywania aktów normatywnych;

19. Umowy i porozumienia – umowy pr. cywilnego, umowa administracyjna, umowy administracyjno-cywilnoprawne, umowy partnerstwa publiczno-prywatnego, porozumienia komunalne, związki gmin i związki powiatów; czynności materialno techniczne;

20. Materialne prawo administracyjne a działy administracji rządowej; podział adm. publicznej na działy, zakres działu, właściwość i zadania ministra kierującego działem;

21. System kontroli administracji publicznej; pojęcie kontroli, kryteria kontroli, rodzaje kontroli, kontrola zewnętrzna (Sejm i Senat, Trybunał Stanu, Trybunał Konstytucyjny, Rzecznik Praw Obywatelskich, Najwyższa Izba Kontroli, kontrola sądowa – bezpośrednia i pośrednia, kontrola obywatelska), kontrola wewntąrzadministracyjna (ogólnoadministracyjna, specjalistyczna);

22. Personel administracji publicznej – konstrukcja prawa urzędniczego, konstytucyjne podstawy prawa urzędniczego, urzędnik administracji publicznej a funkcjonariusz publicznej, państwowa służba cywilna; odpowiedzialność w administracji publicznej.