Edukacja międzykulturowa
Informacje ogólne
Kod przedmiotu: | 0800-S2-1YEMK |
Kod Erasmus / ISCED: |
05.002
|
Nazwa przedmiotu: | Edukacja międzykulturowa |
Jednostka: | Wydział Pedagogiki i Psychologii |
Grupy: | |
Punkty ECTS i inne: |
(brak)
|
Język prowadzenia: | polski |
Rodzaj przedmiotu: | obowiązkowe |
Założenia (opisowo): | Przedmiot Edukacja międzykulturowa ma za cel Kształtowanie kompetencji do międzykulturowego komunikowania się. Problematyka dotyczy różnicy kulturowej jej rozpoznawania i opracowywania w procesie edukacyjnym. W związku z tym, budowanie tej kompetencji wymaga refleksji nad znaczeniem kultury dla tożsamości człowieka i uświadomienia jakie procesy społecznego komunikowania się budują tożsamość kulturową grupy. |
Skrócony opis: |
Cel przedmiotu realizowany jest poprzez analizy kanonu kultur narodowych, sens zwyczajów i obyczajów grupowych – dla przestrzeni kultur etnicznych. Efektem analiz jest uwrażliwienie na odmienność kulturową oraz uświadomienie znaczenia i wpływu kultury na konstruowanie tożsamości kulturowej grupy. Miiędzykulturowość traktowana jest jako postawa wobec kulturowej różnorodności, kiedy jednostka w swojej społecznej aktywności potrafi świadomie odwołać się do innych niż kulturowo własna interpretacja zachowań, rozumie je oraz poszukuje nowych jakościowo odzwierciedleń społecznych w zakresie społecznegK_U10 potrafi wybrać i zastosować właściwy dla danej działalności pedagogicznej sposób postępowania, potrafi dobierać środki i metody pracy w celu efektywnego wykonania pojawiających się zadań zawodowycho i moralnego standardu stosunków społecznych. Celem praktycznym jest także umiejętności konstruowania programów edukacji międzykulturowej |
Pełny opis: |
• Edukacja wielokulturowa a edukacja międzykulturowa –definiowanie pojęć, cele, obszary realizacji. • Kulturowe konteksty społecznego funkcjonowania zbiorowości, grup czy jednostek: kultura jako komunikacja – koncepcja symbolu kulturowego i artefaktu kultury;; tradycja i ideologia; kulturalizacja: asymilacja, adaptacja, enkulturacja; kompetencje kulturowe jednostki. • Tożsamość kulturowa: zbiorowości; grupowa i indywidualna. Metodologia analizy tożsamości kulturowej: identyfikacja i walencja kulturowa,profile tożsamości diagnoza potrzeb kulturowych. Jednostki: kompetencje w zakresie symboliki kregów kulturowych: cywilizacyjny, europejski, narodowy, regionalny • Postawy wobec różnic kulturowych: zgeneralizowane postawy wobec odmienności: etnocentryzm i relatywizm kulturowy; modyfikacja stereotypów, zasady i metody pedagogiczne przeciwdziałania uprzedzeniom, tolerancja i dialog w układzie demokratycznego wielokulturowego społeczeństwa • Stratyfikacje społeczne grup kulturowych w społeczeństwie: mniejszość narodowa i mniejszość etniczna – definiowanie i analiza pojęć: naród, narodowość, etniczność, asymilacja, akulturacja. Mniejszości etniczne i narodowe na Podlasiu – procesy historyczne warunkujące odrębność grupy, kultywowane tradycje. Statystyki mniejszości narodowych i etnicznych w Polsce. • Człowiek pogranicza. Typy pograniczy. Charakterystyka pojęć: autochton, dyfuzja kultur, symbioza kulturowa. • Relacje społeczne a odmienność kulturowa, problematyka migracji i uchodźstwa – wyzwania edukacji międzykulturowej • Wybrane zagadnienia z zakresu metodyki i projektowania edukacji międzykulturowej (metody i formy pracy oraz formy organizacyjne działalności edukacyjnej stosowane w edukacji międzykulturowej (formalnej i nieformalnej); zasady projektowania działań z zakresu edukacji międzykulturowej; przykłady dobrych praktyk). |
Literatura: |
Literatura podstawowa: Encyklopedia Pedagogiczna, Wyd. Akademickie ,,Żak”, Warszawa 2003 J. Nikitorowicz, Edukacja regionalna i międzykulturowa, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2009 M. Sobecki, Kultura symboliczna a tożsamość, Wydawnictwo Studenckie TRANS HUMANA, Białystok 2007 P. Grzybowski, Edukacja międzykulturowa- przewodnik. Pojęcia- literatura- adresy, Wyd. Impuls, Kraków 2008 R. Linton, Kulturowe podstawy osobowości, Warszawa 2000 E. Nowicka, Świat Człowieka, świat kultury., Warszawa 2000 A.L.Zachariasz, Kultura. Jej status i poznanie, Lublin 1999 M. Sobecki, Kultura symboliczna w wymiarze komunikacyjnym w obliczu przemian u progu nowego wieku (w: ) Kultura jako fundament wspólnoty edukacyjnej, Red. A. Sajdak, Kraków 2005 D. Misiejuk, Kreowanie wspólnoty. Pedagogiczne aspekty rozwoju wrażliwości międzykulturowej, (w:) Kultura jako fundament wspólnoty edukacyjnej, Red. A.Sajdak, Kraków 2005 J.Nikitorowicz, Kreowanie tożsamości dziecka, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2005 Stephan W.G., Cookie W.S., Wywieranie wpływu przez grupy. Psychologia relacji, Gdańsk 2007 Z. Bokszański, Stereotypy a kultura, Wrocław 1997 B. Weigl, B. Malaszkiewicz (red.), Inni to także my, Gdańsk 1998 U. Kusio, Dialog w komunikacji międzykulturowej. Ideały a rzeczywistość, Wyd. Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2011 M. Winiarski, Znaczenie i wymiary dialogu międzyludzkiego, w: O potrzebie dialogu kultur i ludzi, red. T. Pilch, Wyd. Akademickie ,,Żak”, Warszawa 2000 T. Pilch, Tolerancja- wartość społeczna i cnota indywidualna, w: Tożsamość, odmienność, tolerancja, a kultura pokoju, red. J.Kłoczkowski, S.Łukasiewicz, Wyd. Instytut Europy Środkowo-Wschodniej, Lublin 1998 R. Szwed Tożsamość a obcość kulturowa, Wydawnictwo KUL, Lublin 2003 H. Mamzer, Tożsamość w podróży. Wielokulturowość a kształtowanie tożsamości jednostki., Wydawnictwo naukowe, Poznań 2002 A. Gałdowa (red.) Tożsamość człowieka, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Jagiellońskiego s. 53-70 P. Boski, M. Jarymowicz , H. Malewska – Peyre, Tożsamość a odmienność kulturowa, Instytut Psychologii PAN, Warszawa 1992 A. Kłoskowska Kultury narodowe u korzeni, Wydawnictwo Naukowe PWN , Warszawa 2005, str. 103 – 112 K. Czyżewski, Linia powrotu, Wyd. Pogranicze, Sejny 2008r. A. Sadowski, M. Czerniawska, Tożsamość Polaków na pograniczach, Wyd. Uniw. w Białymstoku, Białystok 1999 S. Uliasz, O kategorii pogranicza kultur, w: Pogranicze kultur, red. Cz. Kłak, Wyd. Wyższej Szkoły Pedagogicznej, Rzeszów 1997 D. Markowska, Teoretyczne podstawy edukacji międzykulturowej, (w:) Kwartalnik Pedagogiczny, Nr 4/90 Literatura uzupełniająca: Kultura ukraińska: M. Buchowski(red.), Polska-Ukraina. Pogranicze kulturowe i etniczne, Wrocław 2008 T. Karąbowicz, Dziedzictwo kultury ukraińskiej, Lublin 2001 W. Piłat , W kręgu kultury ukraińskiej, Olsztyn 1995 W. Wilczyński, Leksykon kultury ukraińskiej, Kraków 2004 www.zup.org.pl – strona internetowa Związku Ukraińców Podlasia Tatarzy K. Warmińska, Tatarzy polscy. Tożsamość religijna i etniczna, Kraków 1999 P. Borawski, A. Dubliński, Tatarzy Polscy – dzieje, obrzędy, legendy, tradycje, Warszawa 1986 www.szlaktatarski.pl – strona Szlaku Tatarskiego na Podlasiu Białorusini: W. Piłat , W kręgu kultury białoruskiej, Olsztyn 1994 R.Radzik, Kim są Białorusini?, Toruń 2003 A.J. Siegień – Matyjewicz, Poczucie tożsamości narodowej młodzieży pochodzenia białoruskiego, Olsztyn-Warszawa 2007 www.sonca.org- strona Związku Młodzieży Białoruskiej Żydzi: J.Gdowski, Długa historia Żydów, Wrocław 2011 Żbikowski, Żydzi, Warszawa 2000 E. Hoffman, Sztetl : świat Żydów Polskich , Warszawa 2001 M. Siemieński, Księga świąt i obyczajów żydowskich, Warszawa 1993 S. Sand, Kiedy i jak wynaleziono naród żydowski, Warszawa 2011 wwwszlak.uwb.edu.pl – strona Szlaku Dziedzictwa Żydowskiego w Białymstoku Litwini: G. Błaszczyk, Litwa współczesna, Warszawa – Poznań 1992 www.punsk.com.pl - strona internetowa o społeczności litewskiej w Polsce Romowie: M. Godlewska-Goska, J. Kopańska, Życie w dwóch światach. Tożsamość współczesnych Romów, Wyd. DiG, Warszawa 2011 A.Bartosz, Nie bój się Cygana, Sejny 2004 J. A. Kowarska, Polska Roma. Tradycje i nowoczesność, Warszawa 2005 A. Mirga, L.Mróz, Cyganie – odmienność i nietolerancja, Warszawa 1994 J. Ficowski, Cyganie na polskich drogach, Kraków 1965 Ł. Kwadrans, Edukacja Romów – studium porównawcze na przykładzie Czech, Polski i Słowacji, Wrocław – Wałbrzych 2008 B. Weigl, M. Formanowicz, ROMOWIE 2007 – od edukacji młodego pokolenia do obrazu w polskich mediach, Warszawa 2008 www.romowie.info- zbiór materiałów i informacji dotyczących kultury romskiej Z. Staszczak (red.) Słownik etnologiczny. Zagadnienia podstawowe, Warszawa – Poznań 1987 Adresy internetowe: www.pogranicze.sejny.pl – portal Ośrodka ,,Pogranicza – sztuk, kultur, narodów” w Sejnach www. centrumzamenhofa.pl – strona Centrum |
Efekty uczenia się: |
K_W07 1. ma pogłębioną wiedzę o kontekście kulturowym więzi społecznych i o rządzących nimi prawidłowościach istotnych z punktu widzenia edukacji międzykulturowej K_W09 2. ma uporządkowaną wiedzę o kulturowych uwarunkowaniach procesów edukacyjnych K_W11 3. ma pogłębioną i rozszerzoną wiedzę na temat psychologicznych, społecznych, filozoficznych uwarunkowań w kształceniu i wychowaniu z perspektywy międzykulturowości; rozumie istotę funkcjonalności i dysfunkcjonalności, harmonii i dysharmonii, normy i patologii w układzie kultury K_K07 jest wrażliwy na problemy edukacyjne, gotowy do komunikowania się i współpracy z otoczeniem, w tym z osobami niebędącymi specjalistami w danej dziedzinie, oraz do aktywnego uczestnictwa w grupach i organizacjach realizujących działania pedagogiczne K_K08 ma świadomość odpowiedzialności za zachowanie dziedzictwa kulturowego regionu, kraju, Europy i świata |
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet w Białymstoku.