Monitoring środowiska

obowiązkowe

Student powinien posiadać podstawowe informacje nt. potrzeb prowadzenia monitoringu środowiska, a także znać podstawy ochrony przyrody i środowiska.

W trakcie zajęć studenci będą zapoznani z celami i zakresem monitoringu środowiska ze szczególnym uwzględnieniem sposobu organizacji Państwowego Monitoringu Środowiska w Polsce. Student zostanie zapoznany z różnymi poziomami funkcjonującej sieci monitoringu, jej organizacją i zasadami funkcjonowania. W trakcie zajęć omówione zostanie wykorzystanie bioindykacji w badaniach środowiskowych oraz w opisywaniu stanu środowiska w Polsce, w świetle aktualnych przepisów. W trakcie zajęć terenowych prowadzonych na terenach zurbanizowanych (Białystok) i dolinie Biebrzy (Stacja Terenowa Wydziału Biologii UwB w Gugnach) studenci zdobędą umiejętność samodzielnego przygotowania i przeprowadzenia monitoringu stanu środowiska w skali lokalnej.

Kierunek studiów: biologia

Poziom kształcenia: studia pierwszego stopnia

Profil studiów: ogólnoakademicki

Forma studiów: stacjonarne

Rodzaj przedmiotu: przedmiot kierunkowy

Dziedzina: nauki ścisłe i przyrodnicze, dyscyplina nauki biologiczne

Rok studiów/semestr: III rok /II semestr (letni)

Wymagania wstępne: student powinien posiadać podstawowy zakres wiadomości z ochrony środowiska i ochrony przyrody.

Liczba godzin zajęć dydaktycznych: wykład – 30 godz., laboratorium – 30 godz., zajęcia terenowe - 15 godz.

Metody dydaktyczne: wykład, pokaz, wykład konwersatoryjny, burza mózgów, konsultacje, wykonywanie analiz i doświadczeń, prowadzenie obserwacji

Punkty ECTS: 7

Bilans nakładu pracy studenta: ogólny nakład pracy studenta: 175 godz. w tym: udział w wykładach: 30 godz.; udział w laboratoriach: 30 godz.; udział w zajęciach terenowych 15 godz., przygotowanie się do zajęć, zaliczeń, egzaminów: 87,5 godz.;

udział w konsultacjach, zaliczeniach: 12,5 godz. (w tym: zaliczenie wykładów, laboratoriów, zajęć terenowych 10 godz., konsultacje 2,5 godz.).

Literatura podstawowa:

Strategiczny program państwowego monitoringu środowiska na lata 2020-2025, GIOŚ, Warszawa 2020, 44 ss.

https://www.gios.gov.pl/images/dokumenty/pms/pms/PPMS_2020-2025_OSTATECZNY.pdf

Stan środowiska w Polsce. Raport 2018. GIOŚ. Biblioteka Monitoringu Środowiska, Warszawa 2018, 251 ss.

https://www.gios.gov.pl/images/dokumenty/pms/raporty/Stan_srodowiska_w_Polsce-Raport_2018.pdf

Literatura uzupełniająca:

K. Szoszkiewicz, J. Zbierska, S. Jusik, T. Zgoła, Makrofitowa Metoda Oceny Rzek – Podręcznik metodyczny do oceny i klasyfikacji stanu ekologicznego wód płynących w oparciu o rośliny wodne. Wyd. Bogucki, Poznań, 2010.

A. Matwiejuk, porosty Białegostoku jako wskaźniki zanieczyszczenia atmosfery, Wyd. Ekonomia i Środowisko, 2007.

M. Dynowska, H. Ciecierska (red.), Biologiczne metody oceny stanu środowiska. Tom 1 Ekosystemy lądowe, Wyd. UWM, Olsztyn, 2013.

https://fdocuments.pl/document/1-bilogiczne-metody-oceny-stanu-srodowiska-tom-1-ekosystemy-.html?page=224

M. Dynowska, H. Ciecierska (red.), Biologiczne metody oceny stanu środowiska. Tom 2 Ekosystemy wodne, Wyd. UWM, Olsztyn, 2013.

https://studylibpl.com/doc/1013081/biologiczne-metody-oceny-stanu-%C5%9Brodowiska

Podręcznik do monitoringu elementów biologicznych i klasyfikacji stanu ekologicznego wód powierzchniowych. Inspekcja Ochrony Środowiska, Biblioteka Monitoringu Środowiska, Warszawa 2020.

https://www.gios.gov.pl/images/dokumenty/pms/monitoring_wod/Podrecznik_Monitoringu_Wod.pdf

Rozporządzenie Ministra Środowiska z dn. 26 lipca 2016 roku w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20160001187/O/D20161187.pdf

Przewodniki metodyczne do monitoringu siedlisk przyrodniczych; monitoringu gatunków roślin; monitoringu gatunków zwierząt:

http://siedliska.gios.gov.pl/pl/publikacje/przewodniki-metodyczne

1. Monitoring siedlisk przyrodniczych. Przewodnik metodyczny. Część I-IV, Mróz W. (red.), Biblioteka Monitoringu Środowiska, Warszawa.

2. Monitoring gatunków roślin. Przewodnik metodyczny. Część I-III, Perzanowska J. (red.), Biblioteka Monitoringu Środowiska, Warszawa.

3. Monitoring gatunków zwierząt. Przewodnik metodyczny. Część I-IV, Makomaska-Juchiewicz M., Baran P., Bonek M. (red.), Biblioteka Monitoringu Środowiska, Warszawa.

Wiedza; Absolwent zna i rozumie:

- procesy kształtujące populacje, biocenozy i ekosystemy oraz znaczenie edukacji ekologicznej i działań na rzecz ochrony przyrody (KA6_WG2)

- podstawy prawa gospodarczego i prawa ochrony środowiska, zasady ergonomii i BHP, ochrony własności przemysłowej i intelektualnej (KA6_WK3)

Umiejętności; Absolwent potrafi:

- analizować zjawiska i procesy przyrodnicze oraz analizować i prognozować procesy i zjawiska gospodarcze z wykorzystaniem odpowiednich metod i narzędzi (KA6_UW1)

- wykorzystywać zasoby środowiska stosując zasady zrównoważonego rozwoju (KA6_UW3)

- planować i organizować pracę indywidualną i zespołową oraz pracować w grupie przyjmując w niej różne role (KA6_UO1)

Kompetencje społeczne; Absolwent jest gotów do:

- udziału w opracowywaniu projektów oraz potrafi przewidywać wielokierunkowe skutki takiej aktywności (KA6_KO3)

Wykład - egzamin pisemny (pytania otwarte i zamknięte); warunkiem dopuszczenia do egzaminu jest pozytywna ocena z laboratorium i zajęć terenowych.

Laboratorium:

Poprawne wykonanie ćwiczeń wg instrukcji.

Poprawnie wykonane sprawozdanie z przeprowadzonych ćwiczeń.

Pozytywna ocena z kolokwium.

Ocena aktywności studenta podczas zajęć (czynny udział w dyskusji).

Kontrola obecności studenta na zajęciach.

Zajęcia terenowe:

Obecność na zajęciach – nieobecność wymaga odpracowania, w formie wykonania samodzielnego zadania zleconego przez prowadzącego. Sprawozdania pisemne z odbytych zajęć terenowych (50% oceny końcowej).

Pozytywna ocena z ustnego zaliczenia końcowego (50% oceny końcowej).

Kryteria oceny zgodne z kryteriami określonymi w §23 ust. 6 Regulaminu Studiów Uniwersytetu w Białymstoku przyjętego uchwała nr 2527 Senatu Uniwersytetu w Białymstoku z dnia 26 czerwca 2019 roku.