Uniwersytet w Białymstoku - Centralny System Uwierzytelniania
Strona główna

Literatura średniowiecza, renesansu i baroku

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 340-PS2-1LSB
Kod Erasmus / ISCED: 09.001 Kod klasyfikacyjny przedmiotu składa się z trzech do pięciu cyfr, przy czym trzy pierwsze oznaczają klasyfikację dziedziny wg. Listy kodów dziedzin obowiązującej w programie Socrates/Erasmus, czwarta (dotąd na ogół 0) – ewentualne uszczegółowienie informacji o dyscyplinie, piąta – stopień zaawansowania przedmiotu ustalony na podstawie roku studiów, dla którego przedmiot jest przeznaczony. / (brak danych)
Nazwa przedmiotu: Literatura średniowiecza, renesansu i baroku
Jednostka: Wydział Filologiczny
Grupy: 2L stac. II st. studia filologii polskiej - przedmioty obowiązkowe
Filologia polska 1 rok sem.zimowy 2 stopień
Punkty ECTS i inne: 10.00 Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.

zobacz reguły punktacji
Język prowadzenia: polski
Rodzaj przedmiotu:

obowiązkowe

Założenia (opisowo):

Uzupełnienie wiadomości z zakresu literatury staropolskiej zdobytych w trakcie nauki na I roku I stopnia

Tryb prowadzenia przedmiotu:

w sali

Skrócony opis:

Treści zajęć stanowią uzupełnienie materiału przyswojonego w trakcie nauki w ramach studiów I stopnia i nie są ich powtórzeniem.

Pełny opis:

Profil studiów: ogólnoakademicki

Forma studiów: stacjonarne

Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy

Dziedzina i dyscyplina nauki: humanistyczne/literaturoznawstwo

Rok studiów: I rok II stopnia

Wymagania wstępne: znajomość zagadnień z zakresu literatury staropolskiej na I roku I stopnia

Liczba godzin: 15 godz. wykład, 30 godz. ćwiczeń

Metody dydaktyczne: wykład, dyskusja, heureza

Punkty ECTS: 10,00

Bilans nakładu pracy: 51,40% (zajęcia wymagające bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego)

Program wykładów :

1. Literatura średniowiecza – proza religijna (hagiografia, kazania, apokryfy, modlitewniki, itp.)

2. Literatura średniowiecza – proza świecka (historiografia, literatura eschatologiczna, dramat, romans itp.)

3. Literatura renesansu – literatura parenetyczna (zwierciadło, wizerunek), hagiografia, historiografia

4. Literatura renesansu – romans, facecja, literatura plebejska, formy dramatyczne i inne

5. Literatura baroku ¬– kaznodziejstwo, hagiografia, autobiografia mistyczna,

6. Literatura baroku – formy narracyjne (romans), dramat, pamiętnikarstwo i inne

7. Egzamin końcowy – pisemny, w formie testu. Wymagania: znajomość treści wykładu oraz lektur z listy. Termin egzaminu: 23.01.2016

Problematyka ćwiczeń

1. Literatura na każdą okazję, czyli staropolskie utwory okolicznościowe

2. Genetliakony (Andrzej Zbylitowski, Na krzciny najjaśnieszemu Władysławowi III, królewicowi polskiemu i szwedzkiemu, który się urodził nad Krakowem, w Łobzowie, roku 1595 dnia 9 czerwca, Na narodziny najjaśniejszego pana Bazylego Alberta, syna najjaśniejszego pana, pana Janusza, księcia na Ostrogu, kasztelana krakowskiego etc., etc.)

3. Epitalamia (Jan Zaleski, Pokładziny)

4. Funeralia (Wieszczycki Adrian, Archetyp albo Perspektywa)

5. Historyje, czyli staropolskie bestsellery

6. Polskie histoires tragiques? (Michał Jurkowski, Historie świeże i niezwyczajne)

7. Starodawna historia z różnych greckich i łacińskich pisarzów wyjęta, czyli Potocki romansopisarz (Wacław Potocki, Syloret)

8. Między sacrum a profanum, czyli staropolskie pastorałki (Kasper Twardowski, Kolebka Jezusowa. Pasterze. Trzej Królowie; Akt pasterski)

9. Dramat i teatr staropolski − preliminaria teoretyczne

10. Starotestamentowe inspiracje w dramacie staropolskim (Szymon Szymonowic, Castus Joseph, Mikołaj Rej Żywot Józefa)

11. Dramat mięsopustny (Tragedyja żebracza nowo uczyniona)

12. Dramma per musica na polskim dworze (Stanisław Serafin Jagodyński (Ferdinando Saracinelli), Wybawienie Rugiera z wyspy Alcyny)

13. Obraz i słowo, czyli staropolskie emblematy (Zbigniew Morsztyn, Emblemata)

Literatura:

Literatura wymagana do egzaminu ( większość podanych niżej pozycji (1-15) dostępna jest na stronie www. staropolska.pl)

1. Kronika wielkopolska – Historia o Walterze i Helgundzie

2. Nawiedzenie Grobu

3. Anonim – Żywot św. Wojciecha („Tempore illo”)

4. Modlitwy Gertrudy Mieszkówny

5. Rozmyślania dominikańskie

6. Jan Długosz – Roczniki (Bitwa grunwaldzka)

7. Maciej z Miechowa – Opis Sarmacji azjatyckiej i europejskiej

8. Marcin Bielski – Kronika to jest historyja świata

9. Sowiźrzał krotochwilny i śmieszny

10. Jan z Koszyczek – Poncyjan

11. Stanisław Orzechowski – O stanie królewskim

12. Józef Wereszczyński ¬– Gościniec pewny niepomiernym moczygębom...

13. Piotr Skarga – Żywot św. Salomei

14. Fabian Birkowski – Bogarodzica abo kazanie obozowe na dzień Nawiedzenia NMP

15. Marianna Marchocka – Autobiografia mistyczna

16. Michał Jurkowski – Historyje świeże i niezwyczajne, opr. M. Kazańczuk, W-wa 2004 (dostępne w bibliotekach cyfrowych), tu: Wprowadzenie do lektury, cz. I - historia 8, 23, 78, 84

17. Jasia Ługowskiego podróże do szkół w cudzych krajach, opr. K. Muszyńska, Warszawa 1974 (pozycja dostępna w bibliotekach), tu: wstęp i diariusz podróży Jasia Ługowskiego;

Opracowania (obowiązuje znajomość zagadnień będących przedmiotem wykładu) oraz lektur.

Literatura realizowana w trakcie ćwiczeń:

Teresa Michałowska, Literatura okolicznościowa, w: Słownik literatury staropolskiej, red. tejże, Wrocław 1998.

Ludwika Ślękowa, Wstęp, Rodzina poczucie więzi rodzinnych, w: tejże, Muza domowa. Okolicznościowa poezja rodzinna czasów renesansu i baroku, Wrocław 1991.

Bogdan Walczak, Staropolska poezja okolicznościowa, „Lingua ac Communitas” 20014, t. 24.

A. Zbylitowski, Na krzciny najjaśnieszemu Władysławowi III, królewicowi polskiemu i szwedzkiemu, który się urodził nad Krakowem, w Łobzowie, roku 1595 dnia 9 czerwca, Na narodziny najjaśniejszego pana Bazylego Alberta, syna najjaśniejszego pana, pana Janusza, księcia na Ostrogu, kasztelana krakowskiego etc., etc., w: tegoż: Wiersze zebrane, Warszawa 2018.

Ludwika Ślękowa, Wiersze uświetniające narodziny potomka: ze studiów nad poezją okolicznościowo-rodzinną renesansu i baroku, „Pamiętnik Literacki” 1990, nr 81/2.

A. Kochan, Wprowadzenie do lektury, w: A. Zbylitowski, Wiersze zebrane, Warszawa 2018

Bożena Mazurkowa, Oświeceniowa muza w darze dzieciom i młodym solenizantom, w: W kręgu rodziny i prywatności, pod red. Marioli Jarczykowej, Renaty Ryby, Katowice 2014.

Małgorzata Trębska, Staropolskie mowy winszujące narodzin potomka. Rekonesans, „Res Rhetorica” 2014, nr 1, s. 146−160.

Jan Zaleski, Pokładziny, w: Maria Barłowska, Okruchy. Studia o wierszach odnalezionych w rękopisach XVII wieku, Katowice 2022, s. 146−150.

Katarzyna Mroczek, Epitalamium staropolskie, „Pamiętnik Literacki” 1986, nr 1.

Maria Barłowska, Przykład „niemożliwy” – erotyk małżeński z sylwy Bogusława Kazimierza Maskiewicza, w: tejże, dz. cyt. s. 123−144.

Roman Krzywy, Sarmaci w negliżu. Staropolskie epitalamia pokładzinowe (fescenniny), „Napis” 2004, seria 10, s. 81–96.

Mirosława Hanusiewicz, Miłość i śmierć. O niektórych kliszach wyobraźni erotycznej w poezji staropolskiej, „Teksty Drugie” 2007, nr 1/2.

Wieszczycki Adrian, Archetyp albo Perspektywa, w: tegoż, Utwory poetyckie, oprac. Anna Gurowska, Warszawa 2001.

Anna Gurowska, Wprowadzenie do lektury, w: Adrian Wieszczycki, Utwory poetyckie, oprac. taż, Warszawa 2001.

Urszula Kicińska, Ceremonia pogrzebowa w drukach żałobnych XVII i XVIII wieku (wybrane elementy), „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej” 2014, R. 62 nr 3.

Teresa Michałowska, Romans XVII i 1 połowy XVIII wieku w Polsce, w: Problemy literatury staropolskiej, red. J. Pelc, Wrocław 1972.

Teresa Michałowska, Niektóre rysy nowelistyki polskiej XVII wieku, w: tejże, „Różne historyje”. Studium z dziejów nowelistyki staropolskiej, Wrocław 1965.

Teresa Michałowska, Bohater literacki, Fabuła, Nowela, w: Słownik literatury staropolskiej, red. tejże, Wrocław 1998.

Krystyna Wierzbicka-Trwoga, Cechy gatunkowe romansu, „Terminus” 2019, z. 2, s. 197−214.

Janusz Dunin, Opowieści z jarmarcznego kramu, w: tegoż, Papierowy bandyta. Książka kramarska i brukowa w Polsce, Łódź 1974.

Michał Jurkowski, Historie świeże i niezwyczajne, Warszawa 2004.

Historie dziwne i straszliwe. Jezuickie opowieści z czasów saskich, zebrał i oprac. Mariusz Kazańczuk, Chotomów 1991 (tu: również wstęp).

Mariusz Kazańczuk, Wprowadzenie do lektury, w: Michał Jurkowski, Historie świeże i niezwyczajne, Warszawa 2004.

Mariusz Kazańczuk, O „Historiach świeżych i niezwyczajnych” Michała Jurkowskiego, Warszawa 2009.

Wacław Potocki, Syloret, Sandomierz 1874, dostępny w Internecie: http: //www.dbc.wroc.pl

Wacław Potocki, Syloret, w: tegoż, Dzieła (Transakcja wojny chocimskiej i inne utwory z lat 1669–1680), oprac. L. Kukulski, t. 1, Warszawa 1987, s. 127–204.

Elżbieta A. Jurkowska, O „Sylorecie” Wacława Potockiego. Studia i szkice, Białystok 2016.

Kasper Twardowski, Kolebka Jezusowa. Pasterze. Trzej Królowie, w: Staropolskie pastorałki dramatyczne. Antologia, wyd. Jan Okoń, Wrocław 1989

Akt pasterski, w: Staropolskie pastorałki dramatyczne. Antologia, wyd. Jan Okoń, Wrocław 1989.

Stefan Nieznanowski, Pastorałka, w: Słownik literatury staropolskiej, red. T. Michałowska, Wrocław 1998.

Teresa Michałowska, Teatr i dramat w Europie średniowiecznej. Początki życia teatralnego w Polsce, w: tejże, Średniowiecze, Warszawa 1995.

Piotr Wilczek, Dramat teatr renesansowy, w: tegoż, Literatura polskiego renesansu, Katowice 2005.

Jan Okoń, Teatr, w: Historia literatury polskiej w dziesięciu tomach. Barok, red. A. Skoczek, Kraków 2003, t. III.

Jan Okoń, Wstęp, w: Staropolskie pastorałki dramatyczne. Antologia, wyd. tenże, Wrocław 1989.

Mikołaj Rej, Żywot Józefa, w: Dramaty biblijne XVI wieku, oprac., wstępem i przypisami opatrzyła Krystyna Wilczewska, Lublin 2000.

Szymon Szymonowic, Castus Joseph, przekł. Stanisław Gosławski, Wrocław 1973.

Dariusz Chemperek, „Castus Joseph” Szymona Szymonowica. Problematyka antropologiczna i teologiczna, dostępny w Internecie: http://www.staropolska.pl/

Patryk Kencki, Historia Józefa według Reja i Szymonowica, Józef, Potyfar, jego żona i podwładni, Przedakcja i akcja w „Castus Joseph”, „Ante limen” (Przed progiem), w: tegoż, Inspiracje starotestamentowe w dramacie polskiego renesansu (1545−1625), Warszawa 2012.

Tragedyja żebracza nowo uczyniona, w: Teatr polskiego renesansu. Antologia, oprac. Julian Lewański, Warszawa 1988.

Jerzy Ziomek, Dramat mięsopustny, w: tegoż, Renesans, Warszawa 1980.

Julian Lewański, Teatr powszechny w miastach, w: tegoż Dramat i teatr średniowiecza i renesansu w Polsce, Warszawa 1981.

Stanisław Serafin Jagodyński (Ferdinando Saracinelli), Wybawienie Rugiera z wyspy Alcyny, Warszawa 2007.

Roman Krzywy, Wprowadzenie do lektury, w: Stanisław Serafin Jagodyński (Ferdinando Saracinelli), Wybawienie Rugiera z wyspy Alcyny, Warszawa 2007.

Czesław Hernas, Pierwsza stała scena dworska, w: tegoż, Barok, Warszawa 1998.

Zbigniew Morsztyn, Emblemata, w: tegoż, Wybór wierszy, oprac. Janusz Pelc, Kraków 1975.

Janusz Pelc, Emblemat, w: Słownik literatury staropolskiej, Wrocław 1998.

Marzena Wydrych-Gawrylak, Relacja między alegorycznym obrazem a poetycką interpretacją rzeczywistości w wybranych emblematach staropolskich, „Napis” XVII 2011.

Małgorzata Lisiecka, Obrazy miłości świętej i świeckiej w emblematyce Zbigniewa Morsztyna, dostępna w Internecie:

https://repozytorium.umk.pl/handle/item/1703

Efekty uczenia się:

KA7_WG2

KA7_WGK1

KA7_WGK2

KA7_UWKOU2

Metody i kryteria oceniania:

Wykład kończy się egzaminem, ćwiczenia- zaliczeniem.

Podstawowym kryterium oceny jest znajomość zagadnień oraz lektur objętych programem nauczania.

Zajęcia w cyklu "Rok akademicki 2022/23" (zakończony)

Okres: 2022-10-01 - 2023-06-30
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Ćwiczenia, 29 godzin więcej informacji
Wykład, 14 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: Elżbieta Jurkowska, Bernadetta Puchalska-Dąbrowska
Prowadzący grup: Elżbieta Jurkowska, Bernadetta Puchalska-Dąbrowska
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Egzamin
Rodzaj przedmiotu:

obowiązkowe

Tryb prowadzenia przedmiotu:

w sali

Skrócony opis:

Treści zajęć stanowią uzupełnienie materiału przyswojonego w trakcie nauki w ramach studiów I stopnia i nie są ich powtórzeniem.

Pełny opis:

Profil studiów: ogólnoakademicki

Forma studiów: stacjonarne

Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy

Dziedzina i dyscyplina nauki: humanistyczne/literaturoznawstwo

Rok studiów: I rok II stopnia

Wymagania wstępne: znajomość zagadnień z zakresu literatury staropolskiej na I roku I stopnia

Liczba godzin: 15 godz. wykład, 30 godz. ćwiczeń

Metody dydaktyczne: wykład, dyskusja, heureza

Punkty ECTS: 10,00

Bilans nakładu pracy: 51,40% (zajęcia wymagające bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego)

Program wykładów :

1. Literatura średniowiecza – proza religijna (hagiografia, kazania, apokryfy, modlitewniki, itp.)

2. Literatura średniowiecza – proza świecka (historiografia, literatura eschatologiczna, dramat, romans itp.)

3. Literatura renesansu – literatura parenetyczna (zwierciadło, wizerunek), hagiografia, historiografia

4. Literatura renesansu – romans, facecja, literatura plebejska, formy dramatyczne i inne

5. Literatura baroku ¬– kaznodziejstwo, hagiografia, autobiografia mistyczna,

6. Literatura baroku – formy narracyjne (romans), dramat, pamiętnikarstwo i inne

7. Egzamin końcowy – pisemny, w formie testu. Wymagania: znajomość treści wykładu oraz lektur z listy.

Problematyka ćwiczeń

1. Literatura na każdą okazję, czyli staropolskie utwory okolicznościowe

2. Genetliakony (A. Zbylitowski, Na krzciny najjaśnieszemu Władysławowi III, królewicowi polskiemu i szwedzkiemu, który się urodził nad Krakowem, w Łobzowie, roku 1595 dnia 9 czerwca, Na narodziny najjaśniejszego pana Bazylego Alberta, syna najjaśniejszego pana, pana Janusza, księcia na Ostrogu, kasztelana krakowskiego etc., etc.)

3. Epitalamia (Szymon Zimorowic, Roksolanki to jest ruskie panny)

4. Funeralia (Wieszczycki Adrian, Archetyp albo Perspektywa)

5. Historyje, czyli staropolskie bestsellery

6. Polskie histoires tragiques? (Michał Jurkowski, Historie świeże i niezwyczajne)

7. Starodawna historia z różnych greckich i łacińskich pisarzów wyjęta, czyli Potocki romansopisarz (Wacław Potocki, Syloret)

8. Między sacrum a profanum, czyli staropolskie pastorałki (Kasper Twardowski, Kolebka Jezusowa. Pasterze. Trzej Królowie; Akt pasterski)

9. Dramat i teatr staropolski − preliminaria teoretyczne

10. Starotestamentowe inspiracje w dramacie staropolskim (Szymon Szymonowic, Castus Joseph, Mikołaj Rej Żywot Józefa)

11. Dramat mięsopustny (Tragedyja żebracza nowo uczyniona)

12. Dramma per musica na polskim dworze (Stanisław Serafin Jagodyński (Ferdinando Saracinelli), Wybawienie Rugiera z wyspy Alcyny)

13. Obraz i słowo, czyli staropolskie emblematy (Zbigniew Morsztyn, Emblemata)

Literatura:

Literatura wymagana do egzaminu ( większość podanych niżej pozycji (1-15) dostępna jest na stronie www. staropolska.pl)

1. Kronika wielkopolska – Historia o Walterze i Helgundzie

2. Nawiedzenie Grobu

3. Anonim – Żywot św. Wojciecha („Tempore illo”)

4. Modlitwy Gertrudy Mieszkówny

5. Rozmyślania dominikańskie

6. Jan Długosz – Roczniki (Bitwa grunwaldzka)

7. Maciej z Miechowa – Opis Sarmacji azjatyckiej i europejskiej

8. Marcin Bielski – Kronika to jest historyja świata

9. Sowiźrzał krotochwilny i śmieszny

10. Jan z Koszyczek – Poncyjan

11. Stanisław Orzechowski – O stanie królewskim

12. Józef Wereszczyński ¬– Gościniec pewny niepomiernym moczygębom...

13. Piotr Skarga – Żywot św. Salomei

14. Fabian Birkowski – Bogarodzica abo kazanie obozowe na dzień Nawiedzenia NMP

15. Marianna Marchocka – Autobiografia mistyczna

16. Michał Jurkowski – Historyje świeże i niezwyczajne, opr. M. Kazańczuk, W-wa 2004 (dostępne w bibliotekach cyfrowych), tu: Wprowadzenie do lektury, cz. I - historia 8, 23, 78, 84

17. Jasia Ługowskiego podróże do szkół w cudzych krajach, opr. K. Muszyńska, Warszawa 1974 (pozycja dostępna w bibliotekach), tu: wstęp i diariusz podróży Jasia Ługowskiego;

Opracowania (obowiązuje znajomość zagadnień będących przedmiotem wykładu) oraz lektur.

Literatura realizowana w trakcie ćwiczeń:

Teresa Michałowska, Literatura okolicznościowa, w: Słownik literatury staropolskiej, red. tejże, Wrocław 1998.

Ludwika Ślękowa, Wstęp, Rodzina poczucie więzi rodzinnych, w: tejże, Muza domowa. Okolicznościowa poezja rodzinna czasów renesansu i baroku, Wrocław 1991.

Bogdan Walczak, Staropolska poezja okolicznościowa, „Lingua ac Communitas” 20014, t. 24.

Kasper Miaskowski, Czepek krzesny córeczce noworodnej J[ego] M[ości] Pana Piotra Radzewskiego, Wieniec krzesny syneczkowi noworodnemu J[ego] M[ości] Pana Stanisława Rybskiego, w: Zbiór rytmów, wyd. Alina Nowicka-Jeżowa, Warszawa 1995.

Ludwika Ślękowa, Wiersze uświetniające narodziny potomka: ze studiów nad poezją okolicznościowo-rodzinną renesansu i baroku, „Pamiętnik Literacki” 1990, nr 81/2.

Anna Skóbel, Genetliakony w twórczości Kaspra Miaskowskiego, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Rzeszowskiego. Seria Filologiczna” 2010, nr 65.

Bożena Mazurkowa, Oświeceniowa muza w darze dzieciom i młodym solenizantom, w: W kręgu rodziny i prywatności, pod red. Marioli Jarczykowej, Renaty Ryby, Katowice 2014.

Szymon Zimorowic, Roksolanki to jest ruskie panny, wyd. Radosław Grześkowiak, Warszawa 1999.

Katarzyna Mroczek, Epitalamium staropolskie, „Pamiętnik Literacki” 1986, nr 1.

Anna Niewolak-Krzywda, Szymon Zimorowic ‒ „Roksolanki”, w: Lektury polonistyczne. Średniowiecze ‒ Renesans ‒ Barok, red. Andrzej Borowski, Janusz Gruchała, t. II, Kraków 1997.

Mirosława Hanusiewicz, Miłość i śmierć. O niektórych kliszach wyobraźni erotycznej w poezji staropolskiej, „Teksty Drugie” 2007, nr 1/2.

Wieszczycki Adrian, Archetyp albo Perspektywa, w: tegoż, Utwory poetyckie, oprac. Anna Gurowska, Warszawa 2001.

Anna Gurowska, Wprowadzenie do lektury, w: Adrian Wieszczycki, Utwory poetyckie, oprac. taż, Warszawa 2001.

Urszula Kicińska, Ceremonia pogrzebowa w drukach żałobnych XVII i XVIII wieku (wybrane elementy), „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej” 2014, R. 62 nr 3.

Teresa Michałowska, Romans XVII i 1 połowy XVIII wieku w Polsce, w: Problemy literatury staropolskiej, red. J. Pelc, Wrocław 1972.

Teresa Michałowska, Niektóre rysy nowelistyki polskiej XVII wieku, w: tejże, „Różne historyje”. Studium z dziejów nowelistyki staropolskiej, Wrocław 1965.

Teresa Michałowska, Bohater literacki, Fabuła, Nowela, w: Słownik literatury staropolskiej, red. tejże, Wrocław 1998.

Janusz Dunin, Opowieści z jarmarcznego kramu, w: tegoż, Papierowy bandyta. Książka kramarska i brukowa w Polsce, Łódź 1974.

Michał Jurkowski, Historie świeże i niezwyczajne, Warszawa 2004.

Historie dziwne i straszliwe. Jezuickie opowieści z czasów saskich, zebrał i oprac. Mariusz Kazańczuk, Chotomów 1991 (tu: również wstęp).

Mariusz Kazańczuk, Wprowadzenie do lektury, w: Michał Jurkowski, Historie świeże i niezwyczajne, Warszawa 2004.

Mariusz Kazańczuk, O „Historiach świeżych i niezwyczajnych” Michała Jurkowskiego, Warszawa 2009.

Wacław Potocki, Syloret, Sandomierz 1874, dostępny w Internecie: http: //www.dbc.wroc.pl

Wacław Potocki, Syloret, w: tegoż, Dzieła (Transakcja wojny chocimskiej i inne utwory z lat 1669–1680), oprac. L. Kukulski, t. 1, Warszawa 1987, s. 127–204.

Elżbieta A. Jurkowska, O „Sylorecie” Wacława Potockiego. Studia i szkice, Białystok 2016.

Kasper Twardowski, Kolebka Jezusowa. Pasterze. Trzej Królowie, w: Staropolskie pastorałki dramatyczne. Antologia, wyd. Jan Okoń, Wrocław 1989

Akt pasterski, w: Staropolskie pastorałki dramatyczne. Antologia, wyd. Jan Okoń, Wrocław 1989.

Stefan Nieznanowski, Pastorałka, w: Słownik literatury staropolskiej, red. T. Michałowska, Wrocław 1998.

Teresa Michałowska, Teatr i dramat w Europie średniowiecznej. Początki życia teatralnego w Polsce, w: tejże, Średniowiecze, Warszawa 1995.

Piotr Wilczek, Dramat teatr renesansowy, w: tegoż, Literatura polskiego renesansu, Katowice 2005.

Jan Okoń, Teatr, w: Historia literatury polskiej w dziesięciu tomach. Barok, red. A. Skoczek, Kraków 2003, t. III.

Jan Okoń, Wstęp, w: Staropolskie pastorałki dramatyczne. Antologia, wyd. tenże, Wrocław 1989.

Szymon Szymonowic, Castus Joseph, przekł. Stanisław Gosławski, Wrocław 1973.

Dariusz Chemperek, „Castus Joseph” Szymona Szymonowica. Problematyka antropologiczna i teologiczna, dostępny w Internecie: http://www.staropolska.pl/

Patryk Kencki, Historia Józefa według Reja i Szymonowica, Józef, Potyfar, jego żona i podwładni, Przedakcja i akcja w „Castus Joseph”, „Ante limen” (Przed progiem), w: tegoż, Inspiracje starotestamentowe w dramacie polskiego renesansu (1545−1625), Warszawa 2012.

Tragedyja żebracza nowo uczyniona, w: Teatr polskiego renesansu. Antologia, oprac. Julian Lewański, Warszawa 1988.

Jerzy Ziomek, Dramat mięsopustny, w: tegoż, Renesans, Warszawa 1980.

Julian Lewański, Teatr powszechny w miastach, w: tegoż Dramat i teatr średniowiecza i renesansu w Polsce, Warszawa 1981.

Stanisław Serafin Jagodyński (Ferdinando Saracinelli), Wybawienie Rugiera z wyspy Alcyny, Warszawa 2007.

Roman Krzywy, Wprowadzenie do lektury, w: Stanisław Serafin Jagodyński (Ferdinando Saracinelli), Wybawienie Rugiera z wyspy Alcyny, Warszawa 2007.

Czesław Hernas, Pierwsza stała scena dworska, w: tegoż, Barok, Warszawa 1998.

Zbigniew Morsztyn, Emblemata, w: tegoż, Wybór wierszy, oprac. Janusz Pelc, Kraków 1975.

Janusz Pelc, Emblemat, w: Słownik literatury staropolskiej, Wrocław 1998.

Marzena Wydrych-Gawrylak, Relacja między alegorycznym obrazem a poetycką interpretacją rzeczywistości w wybranych emblematach staropolskich, „Napis” XVII 2011.

Małgorzata Lisiecka, Obrazy miłości świętej i świeckiej w emblematyce Zbigniewa Morsztyna, dostępna w Internecie:

https://repozytorium.umk.pl/handle/item/1703

Zajęcia w cyklu "Rok akademicki 2023/24" (w trakcie)

Okres: 2023-10-01 - 2024-06-30
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Ćwiczenia, 29 godzin więcej informacji
Wykład, 14 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: Elżbieta Jurkowska, Bernadetta Puchalska-Dąbrowska
Prowadzący grup: Elżbieta Jurkowska, Bernadetta Puchalska-Dąbrowska
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Egzamin
Rodzaj przedmiotu:

obowiązkowe

Tryb prowadzenia przedmiotu:

w sali

Skrócony opis:

Treści zajęć stanowią uzupełnienie materiału przyswojonego w trakcie nauki w ramach studiów I stopnia i nie są ich powtórzeniem.

Pełny opis:

Profil studiów: ogólnoakademicki

Forma studiów: stacjonarne

Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy

Dziedzina i dyscyplina nauki: humanistyczne/literaturoznawstwo

Rok studiów: I rok II stopnia

Wymagania wstępne: znajomość zagadnień z zakresu literatury staropolskiej na I roku I stopnia

Liczba godzin: 15 godz. wykład, 30 godz. ćwiczeń

Metody dydaktyczne: wykład, dyskusja, heureza

Punkty ECTS: 10,00

Bilans nakładu pracy: 51,40% (zajęcia wymagające bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego)

Program wykładów :

1. Literatura średniowiecza – proza religijna (hagiografia, kazania, apokryfy, modlitewniki, itp.)

2. Literatura średniowiecza – proza świecka (historiografia, literatura eschatologiczna, dramat, romans itp.)

3. Literatura renesansu – literatura parenetyczna (zwierciadło, wizerunek), hagiografia, historiografia

4. Literatura renesansu – romans, facecja, literatura plebejska, formy dramatyczne i inne

5. Literatura baroku ¬– kaznodziejstwo, hagiografia, autobiografia mistyczna,

6. Literatura baroku – formy narracyjne (romans), dramat, pamiętnikarstwo i inne

7. Egzamin końcowy – pisemny, w formie testu. Wymagania: znajomość treści wykładu oraz lektur z listy.

Problematyka ćwiczeń

1. Literatura na każdą okazję, czyli staropolskie utwory okolicznościowe

2. Genetliakony (A. Zbylitowski, Na krzciny najjaśnieszemu Władysławowi III, królewicowi polskiemu i szwedzkiemu, który się urodził nad Krakowem, w Łobzowie, roku 1595 dnia 9 czerwca, Na narodziny najjaśniejszego pana Bazylego Alberta, syna najjaśniejszego pana, pana Janusza, księcia na Ostrogu, kasztelana krakowskiego etc., etc.)

3. Epitalamia (Jan Zaleski, Pokładziny)

4. Funeralia (Wieszczycki Adrian, Archetyp albo Perspektywa)

5. Historyje, czyli staropolskie bestsellery

6. Polskie histoires tragiques? (Michał Jurkowski, Historie świeże i niezwyczajne)

7. Starodawna historia z różnych greckich i łacińskich pisarzów wyjęta, czyli Potocki romansopisarz (Wacław Potocki, Syloret)

8. Między sacrum a profanum, czyli staropolskie pastorałki (Kasper Twardowski, Kolebka Jezusowa. Pasterze. Trzej Królowie; Akt pasterski)

9. Dramat i teatr staropolski − preliminaria teoretyczne

10. Starotestamentowe inspiracje w dramacie staropolskim (Szymon Szymonowic, Castus Joseph, Mikołaj Rej Żywot Józefa)

11. Dramat mięsopustny (Tragedyja żebracza nowo uczyniona)

12. Dramma per musica na polskim dworze (Stanisław Serafin Jagodyński (Ferdinando Saracinelli), Wybawienie Rugiera z wyspy Alcyny)

13. Obraz i słowo, czyli staropolskie emblematy (Zbigniew Morsztyn, Emblemata)

Literatura:

Literatura wymagana do egzaminu ( większość podanych niżej pozycji (1-15) dostępna jest na stronie www. staropolska.pl)

1. Kronika wielkopolska – Historia o Walterze i Helgundzie

2. Nawiedzenie Grobu

3. Anonim – Żywot św. Wojciecha („Tempore illo”)

4. Modlitwy Gertrudy Mieszkówny

5. Rozmyślania dominikańskie

6. Jan Długosz – Roczniki (Bitwa grunwaldzka)

7. Maciej z Miechowa – Opis Sarmacji azjatyckiej i europejskiej

8. Marcin Bielski – Kronika to jest historyja świata

9. Sowiźrzał krotochwilny i śmieszny

10. Jan z Koszyczek – Poncyjan

11. Stanisław Orzechowski – O stanie królewskim

12. Józef Wereszczyński ¬– Gościniec pewny niepomiernym moczygębom...

13. Piotr Skarga – Żywot św. Salomei

14. Fabian Birkowski – Bogarodzica abo kazanie obozowe na dzień Nawiedzenia NMP

15. Marianna Marchocka – Autobiografia mistyczna

16. Michał Jurkowski – Historyje świeże i niezwyczajne, opr. M. Kazańczuk, W-wa 2004 (dostępne w bibliotekach cyfrowych), tu: Wprowadzenie do lektury, cz. I - historia 8, 23, 78, 84

17. Jasia Ługowskiego podróże do szkół w cudzych krajach, opr. K. Muszyńska, Warszawa 1974 (pozycja dostępna w bibliotekach), tu: wstęp i diariusz podróży Jasia Ługowskiego;

Opracowania (obowiązuje znajomość zagadnień będących przedmiotem wykładu) oraz lektur.

Literatura realizowana w trakcie ćwiczeń:

Teresa Michałowska, Literatura okolicznościowa, w: Słownik literatury staropolskiej, red. tejże, Wrocław 1998.

Ludwika Ślękowa, Wstęp, Rodzina poczucie więzi rodzinnych, w: tejże, Muza domowa. Okolicznościowa poezja rodzinna czasów renesansu i baroku, Wrocław 1991.

Bogdan Walczak, Staropolska poezja okolicznościowa, „Lingua ac Communitas” 20014, t. 24.

Andrzej Zbylitowski, Na krzciny najjaśnieszemu Władysławowi III, królewicowi polskiemu i szwedzkiemu, który się urodził nad Krakowem, w Łobzowie, roku 1595 dnia 9 czerwca, Na narodziny najjaśniejszego pana Bazylego Alberta, syna najjaśniejszego pana, pana Janusza, księcia na Ostrogu, kasztelana krakowskiego etc., etc., w: tenże, Wiersze zebrane, Warszawa 2018, s. 116−120, 221−224.

Ludwika Ślękowa, Wiersze uświetniające narodziny potomka: ze studiów nad poezją okolicznościowo-rodzinną renesansu i baroku, „Pamiętnik Literacki” 1990, nr 81/2, s. 3−20.

Anna Kochan, Wprowadzenie do lektury, w: A. Zbylitowski, dz. cyt., s. 5−58.

Bożena Mazurkowa, Oświeceniowa muza w darze dzieciom i młodym solenizantom, w: W kręgu rodziny i prywatności, pod red. Marioli Jarczykowej, Renaty Ryby, Katowice 2014, s. 263−294.

Ludwika Ślękowa, Wiersze uświetniające narodziny potomka: ze studiów nad poezją okolicznościowo-rodzinną renesansu i baroku, „Pamiętnik Literacki” 1990, nr 81/2.

Anna Skóbel, Genetliakony w twórczości Kaspra Miaskowskiego, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Rzeszowskiego. Seria Filologiczna” 2010, nr 65.

Bożena Mazurkowa, Oświeceniowa muza w darze dzieciom i młodym solenizantom, w: W kręgu rodziny i prywatności, pod red. Marioli Jarczykowej, Renaty Ryby, Katowice 2014.

Małgorzata Trębska, Staropolskie mowy winszujące narodzin potomka. Rekonesans, „Res Rhetorica” 2014, nr 1, s. 146−160.

Jan Zaleski, Pokładziny, w: Maria Barłowska, Okruchy. Studia o wierszach odnalezionych w rękopisach XVII wieku, Katowice 2022, s. 146−150.

Katarzyna Mroczek, Epitalamium staropolskie, „Pamiętnik Literacki” 1986, nr 1.

Maria Barłowska, Przykład „niemożliwy” – erotyk małżeński z sylwy Bogusława Kazimierza Maskiewicza, w: tejże, dz. cyt. s. 123−144.

Roman Krzywy, Sarmaci w negliżu. Staropolskie epitalamia pokładzinowe (fescenniny), „Napis” 2004, seria 10, s. 81–96.

Mirosława Hanusiewicz, Miłość i śmierć. O niektórych kliszach wyobraźni erotycznej w poezji staropolskiej, „Teksty Drugie” 2007, nr 1/2.

Wieszczycki Adrian, Archetyp albo Perspektywa, w: tegoż, Utwory poetyckie, oprac. Anna Gurowska, Warszawa 2001.

Anna Gurowska, Wprowadzenie do lektury, w: Adrian Wieszczycki, Utwory poetyckie, oprac. taż, Warszawa 2001.

Urszula Kicińska, Ceremonia pogrzebowa w drukach żałobnych XVII i XVIII wieku (wybrane elementy), „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej” 2014, R. 62 nr 3.

Teresa Michałowska, Romans XVII i 1 połowy XVIII wieku w Polsce, w: Problemy literatury staropolskiej, red. J. Pelc, Wrocław 1972.

Teresa Michałowska, Niektóre rysy nowelistyki polskiej XVII wieku, w: tejże, „Różne historyje”. Studium z dziejów nowelistyki staropolskiej, Wrocław 1965.

Teresa Michałowska, Bohater literacki, Fabuła, Nowela, w: Słownik literatury staropolskiej, red. tejże, Wrocław 1998.

Krystyna Wierzbicka-Trwoga, Cechy gatunkowe romansu, „Terminus” 2019, z. 2, s. 197−214.

Janusz Dunin, Opowieści z jarmarcznego kramu, w: tegoż, Papierowy bandyta. Książka kramarska i brukowa w Polsce, Łódź 1974.

Michał Jurkowski, Historie świeże i niezwyczajne, Warszawa 2004.

Historie dziwne i straszliwe. Jezuickie opowieści z czasów saskich, zebrał i oprac. Mariusz Kazańczuk, Chotomów 1991 (tu: również wstęp).

Mariusz Kazańczuk, Wprowadzenie do lektury, w: Michał Jurkowski, Historie świeże i niezwyczajne, Warszawa 2004.

Mariusz Kazańczuk, O „Historiach świeżych i niezwyczajnych” Michała Jurkowskiego, Warszawa 2009.

Wacław Potocki, Syloret, Sandomierz 1874, dostępny w Internecie: http: //www.dbc.wroc.pl

Wacław Potocki, Syloret, w: tegoż, Dzieła (Transakcja wojny chocimskiej i inne utwory z lat 1669–1680), oprac. L. Kukulski, t. 1, Warszawa 1987, s. 127–204.

Elżbieta A. Jurkowska, O „Sylorecie” Wacława Potockiego. Studia i szkice, Białystok 2016.

Kasper Twardowski, Kolebka Jezusowa. Pasterze. Trzej Królowie, w: Staropolskie pastorałki dramatyczne. Antologia, wyd. Jan Okoń, Wrocław 1989

Akt pasterski, w: Staropolskie pastorałki dramatyczne. Antologia, wyd. Jan Okoń, Wrocław 1989.

Stefan Nieznanowski, Pastorałka, w: Słownik literatury staropolskiej, red. T. Michałowska, Wrocław 1998.

Teresa Michałowska, Teatr i dramat w Europie średniowiecznej. Początki życia teatralnego w Polsce, w: tejże, Średniowiecze, Warszawa 1995.

Piotr Wilczek, Dramat teatr renesansowy, w: tegoż, Literatura polskiego renesansu, Katowice 2005.

Jan Okoń, Teatr, w: Historia literatury polskiej w dziesięciu tomach. Barok, red. A. Skoczek, Kraków 2003, t. III.

Jan Okoń, Wstęp, w: Staropolskie pastorałki dramatyczne. Antologia, wyd. tenże, Wrocław 1989.

Szymon Szymonowic, Castus Joseph, przekł. Stanisław Gosławski, Wrocław 1973.

Dariusz Chemperek, „Castus Joseph” Szymona Szymonowica. Problematyka antropologiczna i teologiczna, dostępny w Internecie: http://www.staropolska.pl/

Patryk Kencki, Historia Józefa według Reja i Szymonowica, Józef, Potyfar, jego żona i podwładni, Przedakcja i akcja w „Castus Joseph”, „Ante limen” (Przed progiem), w: tegoż, Inspiracje starotestamentowe w dramacie polskiego renesansu (1545−1625), Warszawa 2012.

Tragedyja żebracza nowo uczyniona, w: Teatr polskiego renesansu. Antologia, oprac. Julian Lewański, Warszawa 1988.

Jerzy Ziomek, Dramat mięsopustny, w: tegoż, Renesans, Warszawa 1980.

Julian Lewański, Teatr powszechny w miastach, w: tegoż Dramat i teatr średniowiecza i renesansu w Polsce, Warszawa 1981.

Stanisław Serafin Jagodyński (Ferdinando Saracinelli), Wybawienie Rugiera z wyspy Alcyny, Warszawa 2007.

Roman Krzywy, Wprowadzenie do lektury, w: Stanisław Serafin Jagodyński (Ferdinando Saracinelli), Wybawienie Rugiera z wyspy Alcyny, Warszawa 2007.

Czesław Hernas, Pierwsza stała scena dworska, w: tegoż, Barok, Warszawa 1998.

Zbigniew Morsztyn, Emblemata, w: tegoż, Wybór wierszy, oprac. Janusz Pelc, Kraków 1975.

Janusz Pelc, Emblemat, w: Słownik literatury staropolskiej, Wrocław 1998.

Marzena Wydrych-Gawrylak, Relacja między alegorycznym obrazem a poetycką interpretacją rzeczywistości w wybranych emblematach staropolskich, „Napis” XVII 2011.

Małgorzata Lisiecka, Obrazy miłości świętej i świeckiej w emblematyce Zbigniewa Morsztyna, dostępna w Internecie:

https://repozytorium.umk.pl/handle/item/1703

Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet w Białymstoku.
ul. Świerkowa 20B, 15-328 Białystok tel: +48 85 745 70 00 (Centrala) https://uwb.edu.pl kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.2.0-1 (2024-03-12)