Konwersatorium "Wychodzenie z cienia: Pisarstwo kobiet w XIX i XX wieku "

fakultatywne
fakultatywne rozszerzające
monograficzne

Przedmiot poświęcony problematyce obecności kobiet w świecie literackim od końca XIX wieku i ich twórczości, z uwzględnieniem kontekstów społeczno-politycznych i ekonomicznych.

Kobiety zajmowały się literaturą od wieków, chociaż ich pisanie uchodziło długo za zajęcie niepoważne; było najpierw długo marginalizowane, a później apriorycznie uznawane – także przez wybitnych krytyków – za coś słabej jakości. W pewnych okresach komplementem dla literatki było stwierdzenie, że jest ona „poetą” lub pisarzem”, nic więc dziwnego, że same kobiety z jednej strony przyjmowały męskie pseudonimy i usiłowały naśladować swoich kolegów w zakresie poetyki tekstu, z drugiej – że nie traktowały swoich utworów wystarczająco poważnie; nie wierzyły w ich wartość, nie walczyły o ich upowszechnianie. Dopiero okres międzywojenny to zmienił; zaczęto wówczas mówić wprost o „inwazji” kobiet w literaturze. Druga wojna światowa przerwała ten bujnie rozwijający się nurt, i nowa proza oraz poezja kobieca/kobiet zaistniała na szerszą skalę dopiero w latach 90-tych XX wieku. W czasie konwersatorium zajmiemy się rozwojem pisarstwa kobiecego i samego dyskursu na temat piszących kobiet od XIX wieku do dziś. Przyjrzymy się wypowiedziom takich autorek, jak Klementyna Hoffmanowa, Eleonora ZIemięcka, Eliza Orzeszkowa oraz Paulina Kuczalska-Reinschmit. Zajmować się będziemy zarówno postaciami znanymi (Zofia Nałkowska, Irena Krzywicka, Anna Świrszczyńska, Anna Nasiłowska), jak i zapomnianymi, a wartymi przywrócenia społecznej pamięci (Izabela Moszczeńska, Cecylia Walewska, Maria Szeliga, Wanda Miłaszewska). Będziemy dyskutować o tym, co znaczyło lub mogło znaczyć w różnych okresach pojęcie „literatury kobiecej”, jak widziano i wyobrażano sobie kobietę twórczą, które postulaty zrealizowano, a które nadal czekają na realizację.

Profil studiów: ogólnoakademicki

Forma studiów: stacjonarne

Przedmiot monograficzny

Dziedzina i dyscyplina nauki: nauki humanistyczne, literaturoznawstwo

Przedmioty wprowadzające: historia literatury polskiej (literatura pozytywizmu i Młodej Polski, Literatura XX i XXI wieku), antropologia literatury

Liczba godzin dydaktycznych: 15 (konwersatorium)

Metody dydaktyczne: dyskusja, wykład, samodzielna lektura, projekty (referaty, prezentacje itp.)

Punkty ECTS: 2

Bilans nakładu pracy studenta:

uczestnictwo w zajęciach - 14 godzin,

zapoznanie z literaturą - 34 godzin,

przygotowanie pracy zaliczeniowej/projektu typu prezentacja lub referat - 10 godzin,

konsultacje - 2 godziny

Wskaźniki ilościowe:

nakład pracy studenta związany z zajęciami wymagającymi udziału nauczyciela - 16 godzin (0,5 ECTS),

nakład pracy studenta związany z zajęciami o charakterze praktycznym: 44 godziny (1,5 ECTS)

G. Borkowska, Cudzoziemki. Studia o polskiej prozie kobiecej, Warszawa 1996.

G. Borkowska, Metafora drożdży. Co to jest literatura/ poezja kobieca, w: Ciało i tekst. Feminizm w literaturoznawstwie – antologia szkiców, red. A. Nasiłowska, Warszawa 2001.

K. Budrowska, Kobieta w procesie literackiego komunikowania. Rozważania teoretycznoliterackie i nie tylko, „Teksty Drugie” 2004, nr 1.

H. Filipowicz, Przeciw „literaturze kobiecej”, „Teksty Drugie” 1993, nr 4/5/6.

A. Górnicka-Boratyńska, Chcemy całego życia. Antologia polskich tekstów feministycznych z lat 1870-1939 (dowolne wydanie).

D. Kałwa, Kobieta aktywna w Polsce międzywojennej. Dylematy środowisk kobiecych, Kraków 2001.

K. Kłosińska, Ciało, pożądanie, ubranie. O wczesnych powieściach Gabrieli Zapolskiej, Kraków 1999.

E. Kraskowska, O tak zwanej „kobiecości” jako konwencji literackiej, w: Krytyka feministyczna. Siostra teorii i historii literatury, red. G. Borkowska, L. Sikorska, Warszawa 2000, s. 200–212.

Polskie pisarstwo kobiet w wieku XX: procesy i gatunki, sytuacje i tematy, red. E. Kraskowska i B. Kaniewska, Poznań 2015.

E. Mandal, Podmiotowe i interpersonalne konsekwencje stereotypów związanych z płcią, Katowice 2004.

A. Nasiłowska, Domino. Traktat o narodzinach, Warszawa 1995.

E. Orzeszkowa, Kilka słów o kobietach, Lwów 1873.

M. Podraza-Kwiatkowska, Młodopolska femina: garść uwag, „Teksty Drugie” 1993, nr 4/5/6, s. 36–53.

S. Walczewska, Damy, rycerze i feministki (dowolne wydanie).

M. Woźniakiewicz-Dziadosz, Dzieje przyjaźni entuzjastek w świetle listów Narcyzy Żmichowskiej do Bibianny Moraczewskiej, Annales UMCS, Sectio FF 2002/2003, s. 1–12.

K. Tańska-Hoffmanowa, Pamiątka po dobrej matce, Warszawa 1819.

A. Zawiszewska, Ster pod redakcją Pauliny Kuczalskiej-Reinschmit - Lwów 1895–1897 (z antologią i bibliografią zawartości), Szczecin 2018.

A. Zawiszewska, Życie świadome. O nowoczesnej prozie intelektualnej Ireny Krzywickiej, Szczecin 2011.

Zajęcia odbywają się w środy, w godzinach 13.15-45.

Na prośbę grupy konwersatorium odbywa się w rytmie cotygodniowym za pomocą aplikacji MS Teams, w dniach:

21 X, 4 XI, 18 XI, 25 XI, 2 XII, 9 XIi i 16 XII.

Ostatnie spotkanie ma miejsce 16 XII.

fakultatywne
fakultatywne rozszerzające
monograficzne

Przedmiot poświęcony problematyce obecności kobiet w świecie literackim od końca XIX wieku i ich twórczości, z uwzględnieniem kontekstów społeczno-politycznych i ekonomicznych.

Kobiety zajmowały się literaturą od wieków, chociaż ich pisanie uchodziło długo za zajęcie niepoważne; było najpierw długo marginalizowane, a później apriorycznie uznawane – także przez wybitnych krytyków – za coś słabej jakości. W pewnych okresach komplementem dla literatki było stwierdzenie, że jest ona „poetą” lub pisarzem”, nic więc dziwnego, że same kobiety z jednej strony przyjmowały męskie pseudonimy i usiłowały naśladować swoich kolegów w zakresie poetyki tekstu, z drugiej – że nie traktowały swoich utworów wystarczająco poważnie; nie wierzyły w ich wartość, nie walczyły o ich upowszechnianie. Dopiero okres międzywojenny to zmienił; zaczęto wówczas mówić wprost o „inwazji” kobiet w literaturze. Druga wojna światowa przerwała ten bujnie rozwijający się nurt, i nowa proza oraz poezja kobieca/kobiet zaistniała na szerszą skalę dopiero w latach 90-tych XX wieku. W czasie konwersatorium zajmiemy się rozwojem pisarstwa kobiecego i samego dyskursu na temat piszących kobiet od XIX wieku do dziś. Przyjrzymy się wypowiedziom takich autorek, jak Klementyna Hoffmanowa, Eleonora ZIemięcka, Eliza Orzeszkowa oraz Paulina Kuczalska-Reinschmit. Zajmować się będziemy zarówno postaciami znanymi (Zofia Nałkowska, Irena Krzywicka, Anna Świrszczyńska, Anna Nasiłowska), jak i zapomnianymi, a wartymi przywrócenia społecznej pamięci (Izabela Moszczeńska, Cecylia Walewska, Maria Szeliga, Wanda Miłaszewska). Będziemy dyskutować o tym, co znaczyło lub mogło znaczyć w różnych okresach pojęcie „literatury kobiecej”, jak widziano i wyobrażano sobie kobietę twórczą, które postulaty zrealizowano, a które nadal czekają na realizację.

Profil studiów: ogólnoakademicki

Forma studiów: stacjonarne

Przedmiot monograficzny

Dziedzina i dyscyplina nauki: nauki humanistyczne, literaturoznawstwo

Przedmioty wprowadzające: historia literatury polskiej (literatura pozytywizmu i Młodej Polski, Literatura XX i XXI wieku), antropologia literatury

Liczba godzin dydaktycznych: 15 (konwersatorium)

Metody dydaktyczne: dyskusja, wykład, samodzielna lektura, projekty (referaty, prezentacje itp.)

Punkty ECTS: 2

Bilans nakładu pracy studenta:

uczestnictwo w zajęciach - 14 godzin,

zapoznanie z literaturą - 34 godzin,

przygotowanie pracy zaliczeniowej/projektu typu prezentacja lub referat - 10 godzin,

konsultacje - 2 godziny

Wskaźniki ilościowe:

nakład pracy studenta związany z zajęciami wymagającymi udziału nauczyciela - 16 godzin (0,5 ECTS),

nakład pracy studenta związany z zajęciami o charakterze praktycznym: 44 godziny (1,5 ECTS)

G. Borkowska, Cudzoziemki. Studia o polskiej prozie kobiecej, Warszawa 1996.

G. Borkowska, Metafora drożdży. Co to jest literatura/ poezja kobieca, w: Ciało i tekst. Feminizm w literaturoznawstwie – antologia szkiców, red. A. Nasiłowska, Warszawa 2001.

K. Budrowska, Kobieta w procesie literackiego komunikowania. Rozważania teoretycznoliterackie i nie tylko, „Teksty Drugie” 2004, nr 1.

H. Filipowicz, Przeciw „literaturze kobiecej”, „Teksty Drugie” 1993, nr 4/5/6.

A. Górnicka-Boratyńska, Chcemy całego życia. Antologia polskich tekstów feministycznych z lat 1870-1939 (dowolne wydanie).

D. Kałwa, Kobieta aktywna w Polsce międzywojennej. Dylematy środowisk kobiecych, Kraków 2001.

K. Kłosińska, Ciało, pożądanie, ubranie. O wczesnych powieściach Gabrieli Zapolskiej, Kraków 1999.

E. Kraskowska, O tak zwanej „kobiecości” jako konwencji literackiej, w: Krytyka feministyczna. Siostra teorii i historii literatury, red. G. Borkowska, L. Sikorska, Warszawa 2000, s. 200–212.

Polskie pisarstwo kobiet w wieku XX: procesy i gatunki, sytuacje i tematy, red. E. Kraskowska i B. Kaniewska, Poznań 2015.

E. Mandal, Podmiotowe i interpersonalne konsekwencje stereotypów związanych z płcią, Katowice 2004.

A. Nasiłowska, Domino. Traktat o narodzinach, Warszawa 1995.

E. Orzeszkowa, Kilka słów o kobietach, Lwów 1873.

M. Podraza-Kwiatkowska, Młodopolska femina: garść uwag, „Teksty Drugie” 1993, nr 4/5/6, s. 36–53.

S. Walczewska, Damy, rycerze i feministki (dowolne wydanie).

M. Woźniakiewicz-Dziadosz, Dzieje przyjaźni entuzjastek w świetle listów Narcyzy Żmichowskiej do Bibianny Moraczewskiej, Annales UMCS, Sectio FF 2002/2003, s. 1–12.

K. Tańska-Hoffmanowa, Pamiątka po dobrej matce, Warszawa 1819.

A. Zawiszewska, Ster pod redakcją Pauliny Kuczalskiej-Reinschmit - Lwów 1895–1897 (z antologią i bibliografią zawartości), Szczecin 2018.

A. Zawiszewska, Życie świadome. O nowoczesnej prozie intelektualnej Ireny Krzywickiej, Szczecin 2011.

Zajęcia odbywają się w środy, w godzinach 13.15-45.

Na prośbę grupy konwersatorium odbywa się w rytmie cotygodniowym za pomocą aplikacji MS Teams, w dniach:

21 X, 4 XI, 18 XI, 25 XI, 2 XII, 9 XIi i 16 XII.

Ostatnie spotkanie ma miejsce 16 XII.