Uniwersytet w Białymstoku - Centralny System Uwierzytelniania
Strona główna

Konwersatorium "Biografia i biografistyka XIX - XX w."

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 340-PS2-2KON7
Kod Erasmus / ISCED: 09.001 Kod klasyfikacyjny przedmiotu składa się z trzech do pięciu cyfr, przy czym trzy pierwsze oznaczają klasyfikację dziedziny wg. Listy kodów dziedzin obowiązującej w programie Socrates/Erasmus, czwarta (dotąd na ogół 0) – ewentualne uszczegółowienie informacji o dyscyplinie, piąta – stopień zaawansowania przedmiotu ustalony na podstawie roku studiów, dla którego przedmiot jest przeznaczony. / (brak danych)
Nazwa przedmiotu: Konwersatorium "Biografia i biografistyka XIX - XX w."
Jednostka: Wydział Filologiczny
Grupy: 2L stac. II st. studia filologii polskiej - wykłady monograficzne
Filologia polska 2 rok sem.letni 2 stopień
Filologia polska 2 rok sem.zimowy 2 stopień
Punkty ECTS i inne: 1.00 Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.
zobacz reguły punktacji
Język prowadzenia: polski
Rodzaj przedmiotu:

fakultatywne
monograficzne
Założenia (opisowo):

Student ma orientację w historii literatury polskiej - od XIX w. po najnowszą. Potrafi analizować i interpretować różnogatunkowe teksty.
Tryb prowadzenia przedmiotu:

w sali
Skrócony opis:

Podczas konwersatorium student zapozna się z historycznie zmiennymi sposobami konstruowania biografii, ich odmianami gatunkowymi i funkcjonalnymi na tle przemian sfery publicznej i prywatnej. Uświadomi sobie, kiedy zaczęło się myślenie biografią, jakie przybierało formy, czemu służyło.
Pełny opis:

Treści merytoryczne przedmiotu:

1. Biografia i biografistyka. „Wynalezienie biografii”. Bios i zoe. Sfera publiczna/ sfera prywatna.

2. Biografia heroiczna. Biografia sprawcy historii/ twórcy kultury.

3. Hagiografia. Żywoty świętych. Żywoty narodowe. Biografia i rytuały pośmiertne.

4 Biografia prasowa. Biografia inteligencji. Biografie kobiet w prasie.

5. Biografistyka i lokalność. Biografia transgraniczna.

6. Biografia/ autobiografia. Biografistyka i listy. Źródła do biografii.

Problem fikcji/autofikcji. Autocenzura.

7. Biografistyka rodowa/ rodzinna.

8. Dylematy biografa.
Literatura:

Literatura podstawowa:

Badania biografii – źródła, metody, konteksty, red. E. Krzewska, R. Skrzyniarz, W. Zgłobicka-Gierut, Kraków 2014.

E. Balcerzan, Biografia jako język, w: Biografia – geografia – kultura literacka, red. J. Ziomek i J. Sławiński, Wrocław 1975.

M. Benton, Biografia teraz i kiedyś, „Dekada Literacka” 2010, nr 4–5

Biografia a tożsamość narodowa, red. M. Czyżewski, A. Piotrowski, A. Rokuszewska-Pawełek, Łódź 1996.

Biografie romantycznych poetów, red. Z. Trojanowiczowa i J. Borowczyk, Poznań 2007.

Biografistyka we współczesnych badaniach historycznych. Teoria i praktyka, red. J. Kolbuszewska, R. Stobiecki, Łódź 2017.

W. Bolecki, Wstęp, w: W. Berent, Opowieści biograficzne, Kraków 2000

G. Borkowska, Powieść, biografia i ethos historii w pismach Narcyzy Żmichowskiej, „Litteraria Copernicana” 2017, nr 2 (22).

T. Budrewicz, Wspomnienie pośmiertne w XIX wieku (perspektywa genologii i biografistyki), „Roczniki Humanistyczne” 2018, nr 1.

A. Całek, Biografia naukowa; od koncepcji do narracji: interdyscyplinarność, teorie, metody badawcze, Kraków 2013.

A. Całek, Adam Mickiewicz – Juliusz Słowacki. Psychobiografia naukowa, Kraków 2012

J. M. Clifford, Od kamyków do mozaiki: Zagadnienia biografii literackiej, przekł. A. Mysłowska, Warszawa 1978

Z. Dambek-Giallelis, Dziwne kształty życia. Studia i szkice z dziejów biografistyki polskiej połowy XIX wieku, Poznań 2019

E. Dąbrowicz, Biografia transgraniczna. Migracje jako problem tożsamości w polskim wieku XIX, „Białostockie Studia Literaturoznawcze” 2010, nr 1.

A. Gajewska, Zwrot biograficzny w feministycznej krytyce literackiej, w: Dwadzieścia lat literatury polskiej 1989–2009, red. A. Galant, I. Iwasiów, Szczecin 2008

J. Gradkowski, Modele biografii Mickiewicza, Jelenia Góra 1998

J. Kaczmarek, Geobiografie – historie życia a studia nad migracjami, „Acta Universitatis Lodziensis” 2004, t. 5.

K. Kazimierska, P. Czapliński, V. Julkowska, Biografia, w: Modi memorandi. Leksykon kultury pamięci, red. M. Saryusz-Wolska, R. Traba, Warszawa 2014

S. Kieniewicz, O „Polskim Słowniku Biograficznym”, „Rocznik Biblioteki Narodowej” 1965, z. 1.

E. Kiślak, Polska biografistyka: nowy kierunek?, w: Obraz literatury w komunikacji społecznej po roku ’89, red. A. Werner, T. Żukowski, Warszawa 2013.

A. Kłoskowska, Kulturologiczna analiza biograficzna, „Kultura i Społeczeństwo” 1985, t. 29.

T. Kulak, Uwagi nad biografistyką XIX wieku, w: Stan i perspektywy biografistyki polskiej, red. L. Kuberski, Opole 1998

W. Konopczyński, O polską biografię narodową, „Przegląd Warszawski” 1922, t. 1, nr 5

P. Kowalski, Biografistyczne perswazje. Literaturoznawstwo i jego legendotwórstwo, w: tegoż, (Nie)bezpieczne światy masowej wyobraźni. Studia o literaturze i kulturze popularnej, Opole 1996

P. Kulas, Między autobiografią a biografią. Biografia literacka jako źródło badań socjologicznych, „Przegląd Socjologii Jakościowej” 2013, t. 9, nr 4.

D. Lalek, Życie jako biografia. Podejście biograficzne w perspektywie pedagogicznej, Warszawa 2010.

Z. Łapiński, Biografia pisarza w dziełach i poza dziełami, w: Sporne i bezsporne problemy współczesnej wiedzy o literaturze, red. W. Bolecki, R. Nycz, Warszawa 2002

T. Łepkowski, Biografistyka: żywotność, tradycjonalizm, nowoczesność, „Kwartalnik Historyczny” 1975, nr 1.

J. Madejski, Do(tykanie) osoby. Współczesna biografistyka literacka, w: Literackie reprezentacje doświadczenia, red. W. Bolecki, E. Nawrocka, Warszawa 2006.

H. Markiewicz, Między plotką a mitem. Życie i osoba pisarza w polskich badaniach literackich, w: tegoż, Świadomość literatury, Kraków 1985

A. Nasiłowska, Herezje wokół biografizmu i autobiografizmu, „Teksty Drugie” 2010, nr 1–2.

S. Nicieja, Biograf – fotograf, detektyw, kreator, w: Stan i perspektywy rozwoju biografistyki polskiej, red. L. Kuberski, Opole 1998.

M. Popiel, Portret jako jednostka kulturowej historii literatury, „Ruch Literacki” 2013, nr 1.

E. Rostworowski, Biografia, biogram, historia grup i pokoleń, „Kwartalnik Historyczny” 1973, nr 2.

M. Romanowski, Biografia kobieca: przypadek Marii Konopnickiej, w: Kobiety i historia: od niewidzialności do sprawczości, Gdańsk 2015.

W. M. Runyan, Historie życia a psychobiografia: badania teorii i metody, przekł. J. Kasprzewski, Warszawa 1992.

S. Rzepczyński, Biografia i tekst. Studia o Mickiewiczu i Norwidzie, Słupsk 2004

J. Sławiński, Myśli na temat: biografia pisarza jako jednostka procesu historycznoliterackiego, w: Biografia — geografia — kultura literacka, red. J. Ziomek i J. Sławiński, Wrocław 1975.

Stan i perspektywy rozwoju biografistyki polskiej, red. L. Kuberski, Opole 1998.

K. Stępnik, Henryk Sienkiewicz: studia z mikrobiografiki prasowej, Lublin 2016

Życie artysty. Problemy biografii artystycznej, red. M. Poprzęcka, Warszawa 1995.
Efekty uczenia się:

KA6_UWO1; KA6_WK1; KA6_UWK1; KA6_UK1; KA6_KOR1
Metody i kryteria oceniania:

Zaliczenie na ocenę. Ocenianie ciągłe na podstawie: obecności na zajęciach (dozwolona jedna nieobecność, kolejne należy zaliczyć podczas konsultacji, 4 nieobecności nieusprawiedliwione uniemożliwiają zaliczenie), udziału w dyskusji, opracowania samodzielnego wybranego tematu, przygotowania referatu (dla chętnych).

Zajęcia w cyklu "Rok akademicki 2022/23" (zakończony)

Okres: 2022-10-01 - 2023-06-30
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Konwersatorium, 14 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: (brak danych)
Prowadzący grup: (brak danych)
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Zaliczenie na ocenę
Rodzaj przedmiotu:

fakultatywne
monograficzne
Tryb prowadzenia przedmiotu:

w sali
Skrócony opis:

j.w.
Pełny opis:

Treści merytoryczne przedmiotu:

1. Biografia i biografistyka. „Wynalezienie biografii”. Bios i zoe. Sfera publiczna/ sfera prywatna (H. Arendt, R. Sennet).

2. Biografia heroiczna. Biografia sprawcy historii/ twórcy kultury. Plutarch i recepcja jego dzieła w XVIII i XIX w.

3. Hagiografia. Żywoty świętych. Recepcja żywotopisarstwa P. Skargi. Żywoty narodowe. Albumy pamiątkowe. Biografia i rytuały pośmiertne. Pogrzeb jako panteonizacja (pogrzeb księcia Józefa Poniatowskiego, T. Kościuszki). Spory wokół panteonu.

4. Antybrązownictwo w biografistyce.

5 Biografia prasowa. Biografia inteligencji. Biografie kobiet w prasie. "Tygodnik Ilustrowany", "Bluszcz".

6. Biografia/ autobiografia. Biografistyka i listy. Źródła do biografii (Z. Krasiński) Problem fikcji/autofikcji. Autocenzura.

7. Biografistyka/ lokalność/ etniczność. Biografia transgraniczna. Migracja jako problem biografistyki (przykład J. Iwaszkiewicz).

8. Biografistyka rodowa/ rodzinna (przykład: ród Czartoryskich, rodzina Beksińskich).
Literatura:

Literatura podstawowa (dodatek do listy powyżej):

Autor i jego wcielenia, red. E. Kuźma i M. Lalak, Szczecin 1991.

Roland Barthes, Śmierć autora, „Teksty Derugie” 1999, nr 1/2.

Biografia a tożsamość, red. Irena Szlachcicowa, Wrocław 2003.

M. Jasińska, Zagadnienia biografii literackiej, Warszawa 1970.

R. Jochymek, W zwierciadle biografii. Współczesna polska biografia literacka na przykładzie utworów Joanny Siedleckiej, Agaty Tuszyńskiej, Barbary Wachowicz, Warszawa 2004 .

P. Juszkiewicz, Dzieło i biografia, w: Przemyśleć historię sztuki, red. M. Poprzęcka, Warszawa 1994.

K. Polasik-Wrzosek, Biografia jako gatunek w domenie historii historiografii, Sensus Historiae 2013/ 3.

S. Symotiuk, Biografia jako źródło i przedmiot wiedzy. Wprowadzenie do problematyki, w: Zagadnienia historiozoficzne, red. J. Litwin, Wrocław 1977, s. 205-223.

G. Zalejko, Biografistyka historyczna – zarys ewolucji gatunku, „Historyka: Studia metodologiczne” 1988, t. 18

Literatura uzupełniająca:

Biografia w edukacji etnoregionalnej, red. R. Skrzyniarz, E. Kuryluk, B. Drozd, Lublin 2014.

Biografia w literaturze i sztuce, red. R. Skrzyniarz, E. Krzewska, E. Kuryluk, Lublin 2014.

H. Dziechcińska, Biografistyka staropolska w latach 1476-1627, Wrocław 1971

H. Dziechcińska, Żywot Jana Tarnowskiego, pióra Stanisława Orzechowskiego, staropolska biografia pochwalna, „Odrodzenie i Reformacja w Polsce” 1970, t. 15, s. 70-72.

K. Kaźmierska, Biografia opowiadana, doświadczana i rekonstruowana w perspektywie narracji o wojnie: analiza przypadku, „Kultura i Społeczeństwo” 2014, t. 58, nr 3.

S. Kot, O biografię polską, „Pamiętnik Warszawski” 1929, z. 2.

A. Koterwas, Biografia edukacyjna w badaniach nad dydaktyką, w: Biografie i uczenie się, Gdańsk 2015.

Philip A. Stadter, Plutarch and the Historical Tradition, Routledge 1992.

G. Zalejko, Przeciw metodzie (biograficznej). Refleksje nad historycznością biografistyki, w: O biografii i metodzie biograficznej, red. T. Rzepa, J. Leoński, Poznań 1993.

M. Żmigrodzka, Osobowość i życie pisarza w monografii historycznoliterackiej, „Pamiętnik Literacki” 1975, z 4 (66).
Uwagi:

W razie ograniczeń związanych z pandemią zajęcia będą się odbywały w trybie zdalnym, przy pomocy platformy edukacyjnej. Podstawą do zaliczenia będą: obecność na zajęciach, udział w dyskusji oraz wykonanie zadania indywidualnego.

Zajęcia w cyklu "Rok akademicki 2023/24" (w trakcie)

Okres: 2023-10-01 - 2024-06-30
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Konwersatorium, 14 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: (brak danych)
Prowadzący grup: (brak danych)
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Zaliczenie na ocenę
Rodzaj przedmiotu:

fakultatywne
monograficzne
Tryb prowadzenia przedmiotu:

w sali
Skrócony opis:

j.w.
Pełny opis:

Treści merytoryczne przedmiotu:

1. Biografia i biografistyka. „Wynalezienie biografii”. Bios i zoe. Sfera publiczna/ sfera prywatna (H. Arendt, R. Sennet).

2. Biografia heroiczna. Biografia sprawcy historii/ twórcy kultury. Plutarch i recepcja jego dzieła w XVIII i XIX w.

3. Hagiografia. Żywoty świętych. Recepcja żywotopisarstwa P. Skargi. Żywoty narodowe. Albumy pamiątkowe. Biografia i rytuały pośmiertne. Pogrzeb jako panteonizacja (pogrzeb księcia Józefa Poniatowskiego, T. Kościuszki). Spory wokół panteonu.

4. Antybrązownictwo w biografistyce.

5 Biografia prasowa. Biografia inteligencji. Biografie kobiet w prasie. "Tygodnik Ilustrowany", "Bluszcz".

6. Biografia/ autobiografia. Biografistyka i listy. Źródła do biografii (Z. Krasiński) Problem fikcji/autofikcji. Autocenzura.

7. Biografistyka/ lokalność/ etniczność. Biografia transgraniczna. Migracja jako problem biografistyki (przykład J. Iwaszkiewicz).

8. Biografistyka rodowa/ rodzinna (przykład: ród Czartoryskich, rodzina Beksińskich).
Literatura:

Literatura podstawowa (dodatek do listy powyżej):

Autor i jego wcielenia, red. E. Kuźma i M. Lalak, Szczecin 1991.

Roland Barthes, Śmierć autora, „Teksty Derugie” 1999, nr 1/2.

Biografia a tożsamość, red. Irena Szlachcicowa, Wrocław 2003.

M. Jasińska, Zagadnienia biografii literackiej, Warszawa 1970.

R. Jochymek, W zwierciadle biografii. Współczesna polska biografia literacka na przykładzie utworów Joanny Siedleckiej, Agaty Tuszyńskiej, Barbary Wachowicz, Warszawa 2004 .

P. Juszkiewicz, Dzieło i biografia, w: Przemyśleć historię sztuki, red. M. Poprzęcka, Warszawa 1994.

K. Polasik-Wrzosek, Biografia jako gatunek w domenie historii historiografii, Sensus Historiae 2013/ 3.

S. Symotiuk, Biografia jako źródło i przedmiot wiedzy. Wprowadzenie do problematyki, w: Zagadnienia historiozoficzne, red. J. Litwin, Wrocław 1977, s. 205-223.

G. Zalejko, Biografistyka historyczna – zarys ewolucji gatunku, „Historyka: Studia metodologiczne” 1988, t. 18

Literatura uzupełniająca:

Biografia w edukacji etnoregionalnej, red. R. Skrzyniarz, E. Kuryluk, B. Drozd, Lublin 2014.

Biografia w literaturze i sztuce, red. R. Skrzyniarz, E. Krzewska, E. Kuryluk, Lublin 2014.

H. Dziechcińska, Biografistyka staropolska w latach 1476-1627, Wrocław 1971

H. Dziechcińska, Żywot Jana Tarnowskiego, pióra Stanisława Orzechowskiego, staropolska biografia pochwalna, „Odrodzenie i Reformacja w Polsce” 1970, t. 15, s. 70-72.

K. Kaźmierska, Biografia opowiadana, doświadczana i rekonstruowana w perspektywie narracji o wojnie: analiza przypadku, „Kultura i Społeczeństwo” 2014, t. 58, nr 3.

S. Kot, O biografię polską, „Pamiętnik Warszawski” 1929, z. 2.

A. Koterwas, Biografia edukacyjna w badaniach nad dydaktyką, w: Biografie i uczenie się, Gdańsk 2015.

Philip A. Stadter, Plutarch and the Historical Tradition, Routledge 1992.

G. Zalejko, Przeciw metodzie (biograficznej). Refleksje nad historycznością biografistyki, w: O biografii i metodzie biograficznej, red. T. Rzepa, J. Leoński, Poznań 1993.

M. Żmigrodzka, Osobowość i życie pisarza w monografii historycznoliterackiej, „Pamiętnik Literacki” 1975, z 4 (66).
Uwagi:

W razie ograniczeń związanych z pandemią zajęcia będą się odbywały w trybie zdalnym, przy pomocy platformy edukacyjnej. Podstawą do zaliczenia będą: obecność na zajęciach, udział w dyskusji oraz wykonanie zadania indywidualnego.
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet w Białymstoku.
ul. Świerkowa 20B, 15-328 Białystok tel: +48 85 745 70 00 (Centrala) https://uwb.edu.pl kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.3.0-1 (2024-04-02)