Morfologia i składnia języka polskiego

obowiązkowe

Celem zajęć jest kształtowanie świadomości językowej słuchacza, tj. zdobycie przez niego wiedzy na temat struktury współczesnego języka polskiego, zależności zachodzących między jego elementami, istotnych zjawisk w nim zachodzących, a także zdobycie u m i e j ę t n o ś c i identyfikacji, samodzielnej analizy i interpretacji jednostek z poziomu morfologicznego i składniowego języka - oba cele w zakresie potrzebnym do wykonywania zawodu logopedy.

Profil studiów: praktyczny

Forma studiów: podyplomowe

Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy

Dziedzina nauk humanistycznych

Dyscyplina: językoznawstwo

Rok studiów: I rok

Liczba godzin zajęć dydaktycznych: 28 godz. ćwiczeń

METODY DYDAKTYCZNE: przedmiot prowadzony jest z wykorzystaniem różnorodnych metod i technik dydaktycznych: wykładu z wykorzystaniem prezentacji multimedialnych, metody heurystycznej, metod aktywizujących, np. warsztatów grupowych, metody projektu, dyskusji

PUNKTY ECTS: 3 pkt

Uczestnictwo w ćwiczeniach – 30 godz.

Samodzielna praca w domu – 30 godz.

Przygotowanie do zaliczenia - 8 godz.

Udział w konsultacjach – 2 godz.

Przygotowanie prezentacji – 5 godz.

ŁĄCZNIE – 75 godz.

TREŚCI MERYTORYCZNE PRZEDMIOTU

1. Morfologia w strukturze języka. Budowa morfologiczna wyrazów.

2. Podstawowe jednostki fleksyjne: słowo, forma wyrazowa, leksem. Budowa formy fleksyjnej. Tradycyjna klasyfikacja leksemów polskich – typy kryteriów: semantyczne, fleksyjne, składniowe.

3. Charakterystyka odmiennych części mowy – typy, kategorie, formy regularne i osobliwości.

4. Charakterystyka nieodmiennych części mowy.

5. Podstawowe pojęcia słowotwórcze: wyraz pochodny (derywat), wyraz podstawowy (baza), temat słowotwórczy, formant, parafraza słowotwórcza. Typy formantów słowotwórczych. Analiza słowotwórcza wybranych derywatów. Znaczenie słowotwórcze a znaczenie realne. Rodzina wyrazów a pole semantyczne wyrazów.

6. Pojęcie i zakres składni. Podstawowe mechanizmy zdaniotwórcze w języku polskim. Rodzaje wypowiedzeń. Zdanie pojedyncze a zdanie złożone. Stosunki między formami w zdaniu i pełnione przez nie funkcje (części zdania). Elementy składni zdania złożonego.

R. Grzegorczykowa, Zarys słowotwórstwa polskiego. Słowotwórstwo opisowe, Warszawa 1974.

i do wyboru jedna pozycja:

J. Podracki, Składnia polska, Warszawa 1989.

Słownik gramatyki języka polskiego pod red. W. Gruszczyńskiego i J. Bralczyka, Warszawa 2001.

A. Nagórko, Zarys gramatyki polskiej, Warszawa 1996.

W zakresie wiedzy słuchacz:

1) charakteryzuje się podstawową znajomością terminów i pojęć z poziomów morfologicznego i składniowego języka polskiego.

2) zna na poziomie podstawowym zjawiska i mechanizmy charakterystyczne morfologii i składni języka polskiego,

3) zna założenia podstawowych metod analizy morfologicznej i składniowej.

4) rozumie potrzebę znajomości reguł morfologicznych i składniowych języka w pracy logopedy.

W zakresie umiejętności słuchacz:

1) umie posługiwać się podstawową terminologią językoznawczą z zakresu morfologii i składni języka polskiego.

2) rozpoznaje podstawowe jednostki fleksyjne, słowotwórcze i składniowe.

3) umie dokonać analizy fleksyjnej, słowotwórczej i składniowej wybranych jednostek.

4) umie odszukać potrzebne informacje z zakresu fleksji, słowotwórstwa i składni w podręcznikach, słownikach i innych źródłach, opracować je samodzielnie bądź w zespole i przedstawić w wybranej przez siebie formie.

5) umie wykorzystać wiedzę o języku polskim do budowania warsztatu logopedy (np. ćwiczeń, gier i zabaw potrzebnych w profilaktyce, diagnozie i terapii).

W zakresie postaw społecznych słuchacz:

1) umie pracować w zespole.

Realizowane efekty uczenia się: WG01, WG09, UW06

Sposoby weryfikacji: ocena aktywności w trakcie zajęć, ocena wykonywanych na zajęciach i w domu ćwiczeń, ocena prezentacji (referatu), ocena efektów pracy zespołowej.

Forma zaliczenia przedmiotu: zaliczenie bez oceny na podstawie oceny przygotowania słuchacza do zajęć, pracy na zajęciach, przygotowanej samodzielnie bądź w zespole prezentacji.