Źródłoznawstwo historyczne do końca XVIII w.

specjalizacyjne

Zapoznanie studentów z chronologią pojawiania się i cechami charakterystycznymi poszczególnych gatunków źródeł historycznych charakterystycznych dla średniowiecza i epoki wczesnonowożytnej; wdrożenie studentów do rozpoznawania tych gatunków, i ich analizy i możliwości wykorzystania w badaniach.

w sali

Przedmiot należy określić jako typowo warsztatowy. W jego ramach studenci mają możliwość dokładniejszego zapoznania się z konkretnymi gatunkami źródeł historycznych – możliwość prześledzenia chronologii ich powstawania, scharakteryzowania instytucji, ewentualnie osób, które je wytwarzały, ich wartości merytorycznej dla poszczególnych pól badawczych, ewentualnie ich niedostatków, kompletności zachowania itp.

W szczególności analizowane będą dokumenty średniowieczne i akty wczesnonowożytne, Metryka Koronna i Litewska, księgi grodzkie i ziemskie, księgi miejskie, księgi wiejskie, źródła wytwarzane szerz instytucje kościelne (księgi metrykalne różnych wyznań), konstytucje sejmowe, źródła podatkowe, a także źródła o charakterze ikonograficznym ściśle związane ze źródłami pisanymi.

PROFIL STUDIÓW: ogólnoakademicki

FORMA STUDIÓW: stacjonarne

RODZAJ PRZEDMIOTU: przedmioty specjalizacyjne

DZIEDZINA: nauki humanistyczne

DYSCYPLINA: historia

ROK STUDIÓW/ SEMESTR: studia I st/ rok II/ semestr III

WYMAGANIA WSTĘPNE: brak wymagań wstępnych

LICZBA GODZIN ZAJĘĆ DYDAKTYCZNYCH: ćwiczenia 30 h

METODY DYDAKTYCZNE: elementy wykładu, dyskusja, praca pod kierunkiem z tekstem źródła

FORMY ZALICZENIA PRZEDMIOTU: kolokwium

PUNKTY ECTS: 3

Bilans nakładu pracy studenta z udziałem bezpośrednim nauczyciela – 40 godz. (zajęcia + konsultacje+ kolokwium zaliczeniowe)

Nakład pracy własnej studenta – 35 godz. (przygotowanie do zajęć + przygotowanie i udział w kolokwium zaliczeniowym)

Wskaźniki ilościowe:

Nakład pracy studenta związany z zajęciami:

- wymagającymi bezpośredniego nakładu nauczyciela: liczba godzin 40 h (ECTS: 1,8)

- o charakterze praktycznym: 35 h (ECTS: 1,2)

Prowadzący przewiduje możliwość dodatkowych, oprócz godzin dyżurów, konsultacji na prośbę studenta

Ze względu na możliwość zmian uwarunkowań prawnych forma zajęć okresowo może ulec zmianie

Literatura podstawowa:

Bielecka J., Organizacja i działalność kancelarii ziemskich i grodzkich wielkopolskich od XIV do XVIII w., „Archeion”, t. 22, 1954.

Jutek T., Dyplomatyka staropolska, Warszawa 2015.

Klonder A., Główka D., Inwentarze mienia w badaniach kultury Europy od średniowiecza po nowożytność, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej” 2, 2003.

Lewandowska-Malec I., Sejm walny koronny Rzeczypospolitej Obojga Narodów i jego dorobek ustawodawczy. Kraków 2009.

Maleczyński K., Bielińska B., Gąsiorowski A., Dyplomatyka wieków średnich, Warszawa 1971.

Małłek A., Akta urzędu „Kamera Wojny i Domen w Białymstoku” (1795–1807), „Białostocczyzna” 4, 1993.

Sułkowska-Kurasiowa I., Księgi kanclerskie (księgi spraw publicznych) Metryki koronnej, „Archeion”, t. 60, 1974.

Sułkowska-Kurasiowa I., Księgi poselskie (Libri Legationum) Metryki koronnej, „Archeion”, t. 48, 1968.

Sułkowska-Kurasiowa I., Księgi sigillat Metryki koronnej (1658 – 1794), „Archeion”, t. 54, 1970.

Sułkowska-Kurasiowa I., Księgi wpisów Metryki koronnej (1447 – 1794) w Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie, „Archeion”, t. 44, 1966.

Szymański J., Nauki pomocnicze historii (wydania po 1983 r.).

Tomczak A., Kilka uwag o kancelarii królewskiej w drugiej połowie XVI w., „Archeion”, t. 37, 1962.

Topolski J., Metodologia historii, Warszawa 1982.

Literatura uzupełniająca:

Bielecka J., Kancelaria grodzka wielkopolska w XVI – XVIII w, „Studia Źródłoznawcze”, t. 1, 1957.

Dąbkowski P., Palestra i księgi sądowe ziemskie i grodzkie w dawnej Polsce, Lwów 1912.

Dworaczek W., Genealogia, t. 1, Warszawa 1959.

Friedberg M., Kancelaria miasta Krakowa do połowy XVIII w. , „Archeion”, t. 24, 1955.

Historia sejmu polskiego. praca zbiorowa pod redakcją Jerzego Michalskiego. Tom I do schyłku szlacheckiej Rzeczypospolitej, Warszawa 1984.

Kennedy Grimsted P., Układ i zawartość Metryki litewskiej, „Archeion”, t. 80, 1986.

Kuklo C., Źródła i badania nad statystyką demograficzną ziem polskich w okresie przedrozbiorowym w: Rozwój myśli i instytucji statystycznych na ziemiach polskich, red. S. Jońca, Warszawa 1994.

Kumor B., Źródła do statystyki kościelnej na ziemiach polskich od połowy XVI od XIX w. w: Rozwój myśli i instytucji statystycznych na ziemiach polskich, red. S. Jońca, Warszawa 1994.

Łossowski J., Kancelarie miast szlacheckich województwa lubelskiego, Lublin 1997.

Siedlecki J., Kancelaria ziemi bielskiej w Brańsku w XVI – XVIII w., „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Warszawskiego. Filia w Białymstoku. Prace Historyczne”, t. 12, 1989.

Słowiński J., Kancelarie wsi małopolskich od końca XIV do schyłku XVIII wieku, „Studia Źródłoznawcze” 31, 1990.

Sumariusz dokumentów Kamery Wojny i Domen w Białymstoku 1796 – 1807, opr. A. Gawroński, Białystok 2007.

Testamenty szlachty krakowskiej XVII–XVIII w. Wybór tekstów źródłowych z lat 1650- 1799, oprac. A. Falniowska-Gradowska, Kraków 1997.

Valikonytė I., W poszukiwaniu modelu układu najstarszych ksiąg spraw sądowych Metryki Litewskiej w: Lietuvos Didžiosios Kunigaikštystės istorijos šaltiniai. Faktas. Kontekstas. Interpretacija, Vilnius 2007.

Weyman S., Pierwsze ustawy pogłównego generalnego w Polsce na tle ówczesnego systemu podatkowego, „Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych” 18, 1956.

KP6_WG1: student zna i rozumie wybrane zagadnienia historii powszechnej (w zakresie pięciu głównych epok historycznych) w ujęciu chronologicznym i tematycznym

KP6_WG2: student ma zaawansowaną, uporządkowaną chronologicznie i tematycznie wiedzę o historii dawnych i współczesnych ziem polskich

KP6_WG3: student zna podstawowe nurty filozoficzne, kulturowe, ideologie i doktryny polityczne

KP6_WG4: student wykazuje znajomość historii porównawczej

KP6_WG5: student zdaje sobie sprawę z diachronicznej struktury przeszłości

KP6_WG6: student zdaje sobie sprawę z różnorodności źródeł historycznych; rozumie ich przydatność w badaniach historycznych

KP6_WG7: student zna i rozumie podstawową terminologię fachową nauk historycznych (z zakresu źródłoznawstwa historycznego) w przynajmniej jednym języku nowożytnym

KP6_WG8: student rozumie podstawowe pojęcia w języku starożytnym i/lub dawnym występujące w źródłach historycznych

KP6_WG9: student zna na poziomie podstawowym główne kierunki rozwoju badań historycznych, a zwłaszcza najnowsze osiągnięcia w tej dziedzinie

KP6_WG10: student ma podstawową wiedzę o specyfice przedmiotowej źródłoznawstwa historycznego i roli metod badania i interpretacji źródeł w badaniach historycznych

KP6_WG11: student zna podstawowe metody badawcze i narzędzia warsztatu historyka w zakresie źródłoznawstwa historycznego

KP6_WG12: student definiuje miejsce historii wśród innych nauk, rozumie cele prowadzenia badań historycznych oraz objaśnia pozycję i znaczenie nauk historycznych w obszarze nauk humanistycznych i społecznych.

KP6_WK3: student rozpoznaje relacje i zależności pomiędzy przeszłością a aktualnymi wydarzeniami z uwzględnieniem specyfiki wiedzy w dziedzinie źródłoznawstwa

KP6_WK6: student rozpoznaje i zna różnice w ujęciach historiograficznych w różnych okresach czasu i kontekstach

KP6_UW1: samodzielnie zdobywa i utrwala wiedzę w sposób uporządkowany i systematyczny przy zastosowaniu nowoczesnych technik pozyskiwania, klasyfikowania i analizowania informacji, zgodnie ze wskazówkami opiekuna naukowego

KP6_UW2: student potrafi w stopniu podstawowym wykorzystać wiedzę teoretyczną właściwą dla studiów do opisu podstawowych problemów historycznych, ekonomicznych, politycznych i kulturowych

KP6_UW3: potrafi wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować i wykorzystywać informacje z wykorzystaniem różnych źródeł informacji; analizuje źródła historyczne

KP6_UW4: student potrafi samodzielnie zdobywać wiedzę i umiejętności badawcze związane z kulturowymi, prawnymi, politycznymi i ekonomicznymi uwarunkowaniami

KP6_UK1: student potrafi przygotować prezentację multimedialną oraz wykorzystywać nowoczesne technologie informacyjne

KP6_UK3: potrafi obsługiwać na poziomie podstawowym programy biurowe i wykorzystywać je do przygotowywania prac pisemnych

KP6_UK5: student potrafi kompetentnie wypowiadać się publicznie na temat wiarygodności źródeł historycznych

KP6_UK6: student potrafi sporządzić wypowiedź na piśmie dotyczącą wskazanej problematyki

KP6_UO1: student uczestniczy w wykonywaniu zadań przydzielonych zespołom w trakcie zajęć na uczelni

KP6_UU1: student samodzielnie zdobywa i utrwala wiedzę w sposób uporządkowany i systematyczny przy zastosowaniu nowoczesnych technik pozyskiwania, klasyfikowania i analizowania informacji, zgodnie ze wskazówkami opiekuna naukowego

KP6_KK1: student ma krytyczną świadomość zakresu swojej wiedzy historycznej i umiejętności warsztatowych i rozumie potrzebę dalszego, ciągłego rozwoju kompetencji w zakresie nauk pomocniczych historii

KP6_KK2: student wykazuje odpowiedzialność i odwagę cywilną w przedstawianiu zgodnego aktualnym stanem wiedzy historycznej obrazu dziejów i w sprzeciwianiu się instrumentalizacji historii przez grupy narodowe, społeczne, religijne i polityczne.

KP6_KK3: student jest gotów do formułowania sądów na temat podstawowych kwestii z zakresu historii, w kontekście problemów ekonomicznych, politycznych, kulturowych, społecznych i prawnych

Podstawową metodą i kryterium oceny będzie kolokwium zaliczeniowe. Dodatkowo brana pod uwagę będzie aktywność na zajęciach. Znaczna aktywność na zajęciach umożliwia podwyższenie oceny o pół stopnia.

Dopuszczalne są dwie nieobecności. Większa liczba nieobecności wymaga ich nadrobienia w porozumieniu z prowadzącym. Aby uzyskać zaliczenie z przedmiotu konieczne jest wykazanie obecności na min. 50% zajęć.

Obowiązująca punktacja

bardzo dobry – min. 91%

dobry plus – min. 81 %

dobry – min. 71 %

dostateczny plus – min. 61%

dostateczny – min. 51