Procesy modernizacyjne społeczeństwa na ziemiach polskich w XVI - początku XX wieku

fakultatywne
obowiązkowe

Temat zajęć fakultatywnych:

,,Procesy modernizacyjne społeczeństwa na ziemiach polskich w XVI-początku XX wieku''

Absolwent studiów historycznych powinien dysponować wiedzą dotyczącą procesów modernizacyjnych zachodzących w społeczeństwie na ziemiach polskich w długim trwaniu, tj. od XVI do początku XX wieku. Procesy modernizacyjne będą obserwowane na czterech poziomach:

1) w rodzinie, będącej najmniejszą komórką zjawisk społecznych, i jej gospodarstwie domowym, od momentu jej powstania, poprzez rozwój/trwanie aż po rozpad. Zostanie tutaj zwrócona uwagę na zmienność pozycji poszczególnych członków rodziny na przestrzeni wieków, relacje rodzinne, ale i konflikty;

2) w strukturze społecznej, z zaakcentowaniem grup międzystanowych (np. służba domowa) oraz powstawaniem głównie w XIX stuleciu nowych grup społecznych (burżuazji, robotników, inteligencji);

3) w kulturze materialnej - wyżywienie (ilość i struktura), mieszkanie i jego wyposażenie, higiena osobista mieszkańców i ich zdrowotność;

4)w kulturze duchowej i religijnej - chodzi o przemiany w umysłowości ludzi w XVI-pocz. XX w. (poglądy, wyobrażenia, wiedza, przesądy.)

zdalnie

Temat zajęć fakultatywnych:

,,Procesy modernizacyjne społeczeństwa na ziemiach polskich w XVI-początku XX wieku''

Procesy modernizacyjne będą obserwowane na czterech poziomach:

1) w rodzinie, będącej najmniejszą komórką zjawisk społecznych, i jej gospodarstwie domowym, od momentu jej powstania, poprzez rozwój/trwanie aż po rozpad. Zostanie tutaj zwrócona uwagę na zmienność pozycji poszczególnych członków rodziny na przestrzeni wieków, relacje rodzinne, ale i konflikty;

2) w strukturze społecznej, z zaakcentowaniem grup międzystanowych (np. służba domowa) oraz powstawaniem głównie w XIX stuleciu nowych grup społecznych (burżuazji, robotników, inteligencji);

3) w kulturze materialnej - wyżywienie (ilość i struktura), mieszkanie i jego wyposażenie, higiena osobista mieszkańców i ich zdrowotność;

4)w kulturze duchowej i religijnej - chodzi o przemiany w umysłowości ludzi w XVI-pocz. XX w. (poglądy, wyobrażenia, wiedza, przesądy.)

Profil studiów - ogólnoakademicki

Forma studiów - stacjonarne 1 stopnia

Status przedmiotu - obowiązkowy

Dziedzina i dyscyplina nauki: nauki humanistyczne, historia

Rok studiów/semestr: rok I, semestr 1

Bilans nakładu pracy studenta:

Udział w zajęciach......................................................30X1 godz.= 30 godz.

Udział w konsultacjach związanych z zajęciami...........30X2 godz .= 60godz.

Razem…………………………………………………....................................90 godz.

Nakład pracy studenta związany z zajęciami:

wymagającymi bezpośredniego udziału nauczyciela.…60 godz. 2 pkt ECTS

o charakterze praktycznym…..................................…30 godz. 1 pkt ECTS

Łącznie 3 pkt ECTS

Ramy merytoryczne zajęć:

Ponieważ zajęcia fakultatywne mają formę ćwiczeń, dlatego też na każdych zajęciach studenci będą dokonywali pod kierunkiem prowadzącego samodzielnej analizy tekstu źródłowego, dobranego odpowiednio do tematyki zajęć szczegółowych. Ponadto są zobowiązani do zapoznania się z treścią stosownej literatury. Zaliczenie zajęć będzie miało charakter ustny i student będzie odpowiadał na dwa pytania z zakresu lektur obowiązkowych i na jedno pytanie z literatury do wyboru. Obecność na zajęciach jest obowiązkowa i w przypadku dwóch i więcej nieobecności student jest zobowiązany do ich zaliczenia w ramach konsultacji.

I. Zajęcia organizacyjne (cel i zakres przedmiotu, wymagania, charakter zajęć, charakterystyka literatury obowiązkowej i do wyboru)

II-IX. Wzorce i rzeczywistość rodziny w społeczeństwie staropolskim i doby porozbiorowej

a) rodzina chłopska

b) rodzina miejska

c) rodzina szlachecka

d) rodzina magnacka i ziemiańska

e) rodzina burżuazyjna

f) rodzina robotnicza

g) rodzina inteligencka

h) rodzina żydowska, ormiańska, duchownych unickich i protestanckich

i) konflikty w rodzinie

X. Czy alkowa była zawsze miejscem prokreacji?

XI. Grupy międzystanowe: ludność najemna i służba domowa, margines społeczny

XII. Nowe klasy i warstwy: burżuazja, robotnicy, inteligencja

XIII. Wyżywienie - racje czy dostatek?

XIV. Mieszkania i ich wyposażenie, higiena osobista i zdrowotność

XV. Kultura religijna - tradycja i modernizacja

Lektura obowiązkowa do zaliczenia zajęć:

- I. Ihnatowicz, A. Mączak, B. Zientara, J. Żarnowski, Społeczeństwo polskie do X do XX wieku, wyd. 5, Warszawa 2005

- Przemiany społeczne w Królestwie Polskim 1815-1864, red. W. Kula, J. Leskiewiczowa, Wrocław 1979

- Rodzina i jej gospodarstwo na ziemiach polskich w geografii europejskich struktur rodzinnych do połowy XX wieku, red. P. Guzowski, C. Kuklo, Białystok 2019

Lektury dodatkowe (1 pozycja do wyboru do zaliczenia zajęć)

- Bogucka M., Kultura. Naród. Trwanie. Dzieje kultury polskiej od zarania do 1989 roku, Warszawa 2008

- A. Bołdyrew, Matka i dziecko w rodzinie polskiej. Ewolucja modelu życia rodzinnego w latach 1795-1918, Warszawa 2008

- Ekobiografia Krakowa, red. A. Izdebski, R. Szmytka, Kraków 2018

- P. Fijałkowski, Warszawska społeczność żydowska w okresie stanisławowskim 1764-1795.Rozwój w dobie wielkich zmian, Warszawa 2016

- A. Głowacka-Paenczyńska, Kobieta w małych miastach Wielkopolski w drugiej połowie XVI i w XVII wieku, Warszawa 2010

- P. Guzowski, Rodzina szlachecka w Polsce przedrozbiorowej. Studium demograficzne, Białystok 2019

- A. Jakuboszczak, Rodzina i rodzinność szlachcianek wielkopolskich w XVIII wieku. Perspektywa kobieca, Poznań 2016

- N. Kapuścińska-Kmiecik, Zdrada małżeńska w pałacach i dworkach ziemiańskich, Łódź 2013

- M. Kołacz-Chmiel, Mulier honesta et laboriosa. Kobieta w rodzinie chłopskiej późnośredniowiecznej Polski, Lublin 2018

- M. Kopczyński, Historia gospodarcza ciała. Studia z dziejów biologicznego standardu życia na ziemiach polskich, Warszawa 2018

- M. E. Kowalczyk, Zagraniczne podróże Polek w epoce oświecenia, łomianki 2019

- M. Liedke, Rodzina magnacka w Wielkim Księstwie Litewskim w XVI-XVIII wieku. Studium demograficzno-społeczne, Białystok 2016

- A. Lisak, Miłość, kobieta i małżeństwo w XIX wieku, Warszawa 2009

- S. Litak, Edukacja początkowa w polskich szkołach w XIII-XVIII wieku, Lublin 2010

- Ludzie starzy i starość na ziemiach polskich od XVIII do XXI wieku na tle porównawczym, t. I-II, red. A. Janiak-Jasińska, K. Sierakowska, A. Szwarc, Warszawa 2016

- P. Łozowski, Kredyt i dom. Rynki obrotu pieniężnego i nieruchomościami w Warszawie okresu XV i początków XVI wieku, Warszawa 2020

- M. Maludzińska, ,,Próżnowanie stało się powszechnym nałogiem’’. Żebracy i włóczędzy w stanisławowskiej Warszawie, Warszawa 2014

- B. Manyś, Uroczystości rodzinne w Wilnie za Augusta III (1733-1763), Poznań 2014

- R. Poniat R., Służba domowa w miastach na ziemiach polskich do połowy XVIII do końca XIX wieku, Warszawa 2014

- B. Popiołek, Dobrodziejki i klienci. Specyfika patronatu kobiecego i relacji klientalnych w czasach saskich, Warszawa 2020

- R. Pullat, Świat rzeczy mieszkańca Tallina w dobie Oświecenia, Kraków 2018

- M. Stawiak-Ososińska, Ponętna, uległa, akuratna. Ideał i wizerunek kobiety polskiej pierwszej połowy XIX wieku (w świetle ówczesnych poradników), Kraków 2009

- M. Stawiak-Ososińska, Sztuka położnicza dla kobiet. Kształcenie akuszerek na ziemiach polskich w dobie niewoli narodowej (1773-914), Warszawa 2019

- M. Surdacki M., Opieka społeczna w Polsce do końca XVIII wieku, Lublin 2015

- Fr. Wasyl, Ormianie w przedautonomicznej Galicji. Studium demograficzno-historyczne, Kraków 2015

- J. Węglorz, Zdrowie, choroba i lecznictwo w społeczeństwie Rzeczypospolitej XVI-XVIII wieku, Toruń 2015

- J. Wijaczka, Kościół wobec czarów w Rzeczypospolitej w XVI-XVIII wieku (na tle europejskim), Warszawa 2016

- T. Wiślicz, Upodobanie. Małżeństwo i związki nie formalne na wsi polskiej XVII-XVIII wieku, Wrocław 2012

W zakresie WIEDZY: KP6_WG2 - KP6_WG6; KP6_WG11; KP6_WK2; KP6_WK5

W zakresie UMIEJĘTNOŚCI: KP6_UW2;KP6_UW3; KP6_UW8;

W zakresie KOMPETENCJI SPOŁECZNYCH: KP6_KK1 - KP6_KK4

Efekty uczenia się w zakresie wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych są weryfikowane dwuetapowo. Pierwszy raz, podczas zajęć w trakcie których na bieżąco na podstawie przygotowania do zajęć oraz aktywności w ich trakcie prowadzący formułuje pierwsze oceny słuchaczy, oraz drugi raz, podczas ustnego zaliczenia końcowego.

Końcowa ocena zaliczenia ćwiczeń będzie wypadkową aktywności wykazywanej przez studenta w ramach kolejenych zajęć oraz jego wiedzy zaprezentowanej podczas kolokwium końcowego, ustnego. W trakcie kolokwium każdy student będzie odpowiadał na trzy pytania; dwa z zakresu lektur obowiązkowych oraz jednego z wybranej lektury dodatkowej. Skala ocen tradycyjna od 2 do 5.