Podstawy edukacji przyrodniczej

obowiązkowe

Przedmiot stanowi merytoryczne przygotowanie do realizacji przedmiotu edukacja społeczno-przyrodnicza. Zakres treściowy dotyczy tych zagadnień z botaniki, zoologii, ekologii, nauki o człowieku, które znajdują swe odzwierciedlenie w efektach zawartych w podstawie programowej odnośnie do edukacji przyrodniczej oraz tematyce programowej, zawartej w programach kształcenia zintegrowanego.

Tematyka wykładów (15 h)

1. Idea zrównoważonego rozwoju jako wskazania dla edukacji

2. Opis i porządkowanie świata roślin i zwierząt

3. Organizmy żywe i ich środowisko

4. Przystosowanie się zwierząt i roślin do warunków życia

5. Ekosystemy - równowaga ekologiczna w przyrodzie i jej znaczenie.

6. Biocenozy – charakterystyka wybranych biocenoz

7. Zjawiska fenologiczne w przyrodzie

8. Ochrona przyrody

Tematyka ćwiczeń

1. Obserwacje i proste doświadczenia przyrodnicze, analiza i wiązanie przyczyny ze skutkiem; zależności i cykle w przyrodzie ożywionej i nieożywionej.

2. Rośliny i zwierzęta żyjące w najbliższym otoczeniu. Charakterystyka ekosystemów: parku, lasu, pola, sadu, ogrodu. życie w wybranych ekosystemach: wodnym, lądowym, powietrznym – przystosowania. Rozpoznawanie wybranych gatunków drzew w naturze.

3. Zagrożenia ze strony zjawisk przyrodniczych i ze strony człowieka; Sposoby zachowania się w przypadku zjawisk takich jak: (burza, huragan, powódź, pożar). wypalanie łąk i ściernisk, zatruwanie powietrza i wód zachowuje ciszę w parku i w lesie, pomaga zwierzętom przetrwać zimę i upalne lato. (podstawowe informacje)

4. Krainy geograficzne Polski. Pojęcie krajoznawstwa i jego rola we współczesnym społeczeństwie. Natura 2000. Terenowe ścieżki przyrodnicze

5. Pojęcia przyrodnicze – tworzenie słowników dla dzieci dotyczących wybranych zagadnień programowych.

6. Nauka o człowieku. Wprowadzenie tematyki powstania i rozwoju człowieka. Analiza dostępnych materiałów metodycznych (książek, prezentacji, filmów). Zasady przygotowania przystępnych dla dzieci odpowiedzi na pytania dotyczące funkcjonowania ludzkiego organizmu.

7. Przyroda ożywiona wokół nas – specyfika przygotowania dzieci do poznawania roślin i zwierząt w najbliższym otoczeniu. Poznanie najczęściej występujących roślin i zwierząt oraz gatunków chronionych; Parki narodowe i krajoznawcze w Polsce. Gatunki roślin i zwierząt pod ochroną. Sposoby przedstawiania dzieciom informacji o przyrodzie ożywionej – opis wybranych gatunków roślin i zwierząt.

8. Kolokwium i zaliczenie przedmiotu.

Literatura:

K. Blessing, S. Langer, T. Fladt, Przyroda i jej tajemnice. Przewodnik dla całej rodziny. Delta W-Z, Warszawa 2010

D. Burnie , L. Gamlin Niezwykłe fakty. Wyjaśniamy świat dzieciom, Reader's Digest, Warszawa 2002,

J. Liszewska, M. Maruszczak, G. Meternicka, Młody obserwator przyrody. Encyklopedia. Multico, Warszawa

Umiński T., Ekologia środowisko przyroda, WSiP, Warszawa 1996.

H. Bellman, Atlas owadów. Poradnik obserwatora. RM, Warszawa 2012,

H. Hamer, Klucz do efektywności nauczania. Veda, Warszawa 1994,

K. Klimaszewski, Płazy i gady. Fauna Polski, Multico, Warszawa

A. Kruszewicz, Ptaki Polski 1 i 2. Multico, Warszawa 2008,

A.G. Kruszewicz, Pomagamy ptakom. Multico, Warszawa

A. Mackenzie, A.S. Ball, A.R. Virdee, Krótkie wykłady. Ekologia. PWN, Warszawa 2000/2005/2009,

D. Singer, Ptaki śpiewające Europy środkowej. Delta W-Z, Warszawa 2010,

P. Škubla, Wielki atlas grzybów. Elipsa, Bratislava 2007,

S. Wąsik, Zwierzęta Polski. Multico, Warszawa

D. Wood, Jak dzieci uczą się i myślą. Społeczne konteksty rozwoju poznawczego. Wyd. Uniwersytetu Jagielońskiego, Kraków 2006,

Spadzińska-Żak E., Parki narodowe i krajoznawcze w Polsce, „Drogowiec”, Kielce 2007.

Wasilewski T., Zrozumieć pogodę, Wydawnictwo Publicat, Poznań 2008.

literatura uzupełniająca:

- Szewczuk K., 2013, Mali badacze –doświadczenia przyrodnicze w edukacji wczesnoszkolnej. Edukacja elementarna w teorii i praktyce, 1(27).s.27-44, Akademia Ignatianum w Krakowie.

Paśko I., 2001, Kształtowanie postaw proekologicznych uczniów szkół podstawowych klas 1-3. Wyd. Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie,

- Tuszyńska L. (red.) 2010, Edukacja środowiskowa w społeczeństwie wiedzy. Wydział Biologii UW, Warszawa

KA7_WG11 Ma wiedzę dotyczących różnych dziedzin wiedzy zapewniającą konstruktywne jej wykorzystanie w edukacji dziecka

KA7_WK9Ma wiedzę dotyczącą głównych środowisk wychowawczych, ich specyfiki i procesów w nich zachodzących

KA7_UO1 Rozwija kompetencje kluczowe dzieci/uczniów, a szczególnie kreatywność innowacyjność i umiejętność samodzielnego oraz zespołowego rozwiązywania

KA7_UO4Posiada kompetencje interpersonalne, pozwalające na budowanie relacji wzajemnego zaufania między wszystkimi podmiotami procesu wychowania i kształcenia;

KA7_UU2 Tworzy sytuacje wychowawczo-dydaktyczne i wykorzystuje proces oceniania do motywowania dzieci/uczniów do nauki i pracy nad sobą, analizuje ich skuteczność

wykład, metoda ćwiczeń, dyskusja, zajęcia terenowe