Metody badań jakościowych

obowiązkowe

Przedmiot ma na celu przygotowanie studentów do projektowania i realizacji badań jakościowych z zakresu pedagogiki. Studenci w ramach powołanych w trakcie zajęć zespołów badawczych zaprojektują i przeprowadzą badania jakościowe zgodnie z zasadami współczesnych badań pedagogicznych. Ponadto dokonają analizy i interpretacji zgromadzonego materiału badawczego. W konsekwencji zaprezentują wyniki swoich badań podczas seminarium naukowego zorganizowanego podczas ostatniego spotkania. Przedmiot realizowany jest w formie warsztatu metodologicznego skoncentrowanego wokół realizacji zespołowych projektów badawczych. Studenci podczas zajęć poznają w praktyce etapy badań naukowych od procesu ich projektowania po prezentację raportu badawczego.

Cele przedmiotu:

1.) Zapoznanie studentów z założeniami i specyfiką badań jakościowych; z głównymi strategiami i metodami badań jakościowych; z mapą

stanowisk i podejść metodologicznych w badaniach jakościowych.

2.) Kształtowanie umiejętności badawczych studentów w zakresie projektowania, prowadzenia badań, analizy, interpretacji i prezentacji empirycznych danych jakościowych.

3.) Przygotowanie studentów do podejmowania indywidualnych i zespołowych działań profesjonalnych w zakresie planowania i realizacji jakościowych projektów badawczych.

Treści przedmiotu:

Specyfika badań jakościowych - założenia i cechy, możliwości i ograniczenia. Standardy etyczne w badaniach jakościowych. Przegląd głównych szkół, orientacji badawczych, strategii i metod badań jakościowych. Mapa stanowisk i podejść metodologicznych w badaniach jakościowych.

Profil studiów: Ogólnoakademicki

Forma studiów: Niestacjonarne

Rodzaj przedmiotu: Obowiązkowy, Moduł metodologiczny

Dziedzina i dyscyplina nauki: nauki społeczne, pedagogika

Rok studiów/semestr: I rok, II stopień/semestr II

Kierunek: Pedagogika opiekuńczo-wychowawcza

Wymagania wstępne: Przedmiot wprowadzający: Metodologia badań społecznych

Liczba godzin zajęć dydaktycznych z podziałem na formy prowadzenia zajęć:

6h wykładów + 8h ćwiczeń

Metody dydaktyczne: wykład, dyskusja, rozmowa, pokaz, metoda projektu badawczego, metody praktyczne, praca z tekstem, gry dydaktyczne

Punkty ECTS: 3 pkt

Bilans nakładu pracy studenta:

Udział w wykładach - 6h; Udział w ćwiczeniach - 8h; Udział w konsultacjach – 2h, Przygotowanie do ćwiczeń (czytanie wskazanej literatury) - 15h; Przygotowanie zespołowego projektu badawczego - 40h; Przygotowanie do zaliczenia wykładów - 15h

Wskaźniki ilościowe

Nakład pracy studenta związany z zajęciami wymagającymi bezpośredniego udziału nauczyciela: Udział w wykładach - 6h, Udział w ćwiczeniach - 8h, Udział w konsultacjach - 2h (Suma: 0,5 ECTS); niewymagającymi bezpośredniego kontaktu z nauczycielem: Przygotowanie do ćwiczeń (czytanie wskazanej literatury) - 15h, Przygotowanie zespołowego projektu badań jakościowych - 40h, Przygotowanie do zaliczenia pisemnego - 15h (Suma: 2,5 ECTS)

LITERATURA PODSTAWOWA

Ciechowska, M., Szymańska, M. (2018). Wybrane metody jakościowe w badaniach pedagogicznych, Kraków: Wydawnictwo Naukowe AIK.

Charmaz K. (2013), Teoria ugruntowana. Praktyczny przewodnik po analizie jakościowej, tłum. B. Komorowska, PWN, Warszawa.

Denzin N.K., Lincoln Y.S. (red.) (2010), Metody badań jakościowych, Tom 1, Tom 2, PWN, Warszawa.

Flick U. (2011), Jakość w badaniach jakościowych, Niezbędnik Badacza, tłum. P. Tomanek, PWN, Warszawa.

Flick, U. (2012), Projektowanie badania jakościowego, Niezbędnik Badacza, tłum. P. Tomanek, PWN, Warszawa.

Gibbs G. (2011), Analizowanie danych jakościowych, Niezbędnik Badacza, tłum. M. Brzozowska-Brywczyńska, PWN, Warszawa.

Jemielniak D. (red.) (2012), Badania jakościowe. Metody i narzędzia, Tom 2, PWN, Warszawa.

Jemielniak D. (red.) (2012), Badania jakościowe. Podejścia i teorie, Tom 1, PWN, Warszawa.

Juszczyk, S. (2013). Badania jakościowe w naukach społecznych, UŚ, Katowice. (pdf dostępny u prowadzącego)

Kubinowski D. (2013), Rozwój badań jakościowych w pedagogice polskiej na przełomie XX i XXI wieku. Idiomatyczność. Synergia. Emergencja, Makmed, Lublin.

Kubinowski, D. (2011), Jakościowe badania pedagogiczne. Filozofia-Metodyka-Ewaluacja, UMCS, Lublin.

Kunat, B. (2015), Pomiędzy sztuką a badaniem naukowym. Etnografia wizualna jako źródło wiedzy o rzeczywistości edukacyjnej, Pogranicze. Studia Społeczne tom. 26, s.89-102.

Kunat, B.(2012), Doskonalenie warsztatu wywiadu narracyjnego – z doświadczeń młodego badacza, Rocznik Pedagogiczny Polskiej

Akademii Nauk, Komitetu Nauk Pedagogicznych nr 35, s. 263-273.

Kvale S. (2004), Inter Views. Wprowadzenie do jakościowego wywiadu badawczego, tłum. S. Zabielski, Trans Humana, Białystok.

Kvale S. (2012), Prowadzenia wywiadów, Niezbędnik Badacza, tłum. A. Dziuban, PWN, Warszawa.

Malewski, M. (2017). Badania jakościowe w naukach społecznych. O potrzebie metodologicznej wyobraźni. Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja Tom 20, numer 4(80), http://terazniejszosc.dsw.edu.pl/fileadmin/user_upload/wydawnictwo/TCE/2017_80_7.pdf

Miles M. B, Huberman A. M. (2000), Analiza danych jakościowych, Trans Humana, Białystok.

Nowotniak J. (2012), Etnografia wizualna w badaniach i praktyce pedagogicznej, „Impuls”, Kraków.

Silverman D. (2012), Interpretacja danych jakościowych, tłum. M. Głowacka-Grajper, J. Ostrowska, PWN, Warszawa.

Silverman D. (2012), Prowadzenie badań jakościowych, tłum. J. Ostrowska, PWN, Warszawa.

Urbaniak-Zając, D., Kos, E. (2013), Badania jakościowe w pedagogice, PWN, Warszawa.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA

Banks M. (2009), Materiały wizualne w badaniach jakościowych, Niezbędnik Badacza, tłum. P. Tomanek, PWN, Warszawa.

Hammersley M., Atkinson P. (2000), Metody badań terenowych, Zysk i S-ka, Poznań.

Kędzierska H., (red.) (2010). Jakościowe inspiracje w badaniach edukacyjnych, UWM, Olsztyn.

Konecki T. (2000), Studia z metodologii badań jakościowych. Teoria ugruntowana, PWN, Warszawa.

Lalak D. (2009), Życie jako biografia. Podejście biograficzne w perspektywie pedagogicznej, „Żak”, Warszawa.

Lofland J., Snow D.A., Anderson L., Lofland L.H. (2009), Analiza układów społecznych. Przewodnik metodologiczny po badaniach jakościowych, SCHOLAR, Warszawa.

Rose G. (2010), Interpretacja materiałów wizualnych. Krytyczna metodologia badań nad wizualnością, tłum. E. Klekot, PWN, Warszawa.

Urbaniak-Zając D., Piekarski J. (red.) (2001). Jakościowe orientacje w badaniach pedagogicznych, UŁ, Łódź.

KP7_WG2, Ma pogłębioną i rozszerzoną wiedzę o metodologicznych powiązaniach pedagogiki z innymi dyscyplinami nauk

KP7_WG4, Ma pogłębioną i uporządkowaną wiedzę na temat specyfiki przedmiotowej i metodologicznej pedagogiki (zna główne szkoły, orientacje badawcze, strategie i metody badań jakościowych stosowanych w naukach społecznych; zna mapę stanowisk i podejść metodologicznych w badaniach jakościowych; rozumie postulat wieloparadygmatyczności prowadzenia badań w pedagogice)

KP7_UW1, Posiada pogłębione umiejętności obserwowania, wyszukiwania i przetwarzania informacji na temat zjawisk społecznych rozmaitej natury, przy użyciu różnych źródeł oraz interpretowania ich z punktu widzenia problemów edukacyjnych

KP7_UO, Posiada rozwinięte umiejętności badawcze: formułuje problemy badawcze, dobiera adekwatne metody, techniki i konstruuje narzędzia badawcze; opracowuje, prezentuje i interpretuje wyniki badań jakościowych, wyciąga wnioski, wskazuje kierunki dalszych badań, w obrębie wybranej subdyscypliny pedagogiki

KP7_KK2, Wykazuje aktywność, podejmuje trud i odznacza się wytrwałością w podejmowaniu indywidualnych i zespołowych działań profesjonalnych w zakresie planowania i realizacji pedagogicznych (jakościowych) projektów badawczych

Formy zaliczenia przedmiotu:

wykład – zaliczenie na ocenę (zaliczenie pisemne)

ćwiczenia – zaliczenie na ocenę;

Zaliczenie cząstkowe:

Ćwiczenia:

• ocena aktywności studenta na ćwiczeniach (zadania warsztatowe),

• samocena efektów pracy zespołowej,

• ocena za teczkę do analizy wyników badań jakościowych (projekt badań jakościowych),

Liczba punktów wymagana do zaliczenia (51% maksymalnej liczby punktów możliwych do uzyskania):

Punktacja/oceny:

91%-100% bdb

81%-90% db plus

71%-80% db

61%-70% dst plus

51%-60% dst

50% -ndst