Uniwersytet w Białymstoku - Centralny System Uwierzytelniania
Strona główna

Utopie i antyutopie a totalitaryzm. Utopizm a zagadnienie totalitaryzmu (fakultet)

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 410-FS1-3UAT6
Kod Erasmus / ISCED: (brak danych) / (0228) Interdyscyplinarne programy i kwalifikacje związane z naukami humanistycznymi Kod ISCED - Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Kształcenia (International Standard Classification of Education) została opracowana przez UNESCO.
Nazwa przedmiotu: Utopie i antyutopie a totalitaryzm. Utopizm a zagadnienie totalitaryzmu (fakultet)
Jednostka: Instytut Filozofii
Grupy: 3L stac. I. st. studia filozofii i etyki - przedmioty fakultatywne
Strona przedmiotu: https://www.prawo.uwb.edu.pl/dr-karol-kuzmicz
Punkty ECTS i inne: (brak) Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.

zobacz reguły punktacji
Język prowadzenia: polski
Rodzaj przedmiotu:

fakultatywne

Założenia (opisowo):

Zapoznanie studentów filozofii z problematyką utopizmu w kontekście historycznych narodzin i rozwoju XX-wiecznych systemów totalitarnych. Prezentacja wybranych utopii, zarówno pod kątem gatunku literackiego, jak również jako doktryny o charakterze: polityczno-prawnym, społecznym, kulturowym, czy gospodarczym. Przedstawienie rozwoju utopii od państwa idealnego Platona po współczesną literaturę i kino SF. Zajęcia mają zachęcić studentów do podjęcia krytycznej analizy wybranych problemów łączących utopie z totalitaryzmem poprzez omówienie ich genezy, etymologii najważniejszych pojęć oraz znaczenia dla współczesnego dyskursu politycznego.

Pełny opis:

Kod przedmiotu: 410-FS1-3UAT6

Liczba godzin zajęć dydaktycznych z podziałem na formy prowadzenia zajęć - 30 godzin konwersatorium (stacjonarnie).

Punkty ECTS - 3.

Bilans nakładu pracy studenta - udział w zajęciach 15 godz., przygotowanie do zajęć i zaliczenia 25 godz., udział w konsultacjach związanych z zajęciami 33 godz., zaliczenie 2 godz. Razem: 75 godzin, co odpowiada 3 pkt ECTS.

Wskaźniki ilościowe - nakład pracy studenta związany z zajęciami wymagającymi bezpośredniego udziału nauczyciela 50 godzin, co odpowiada 2,0 pkt ECTS oraz nakład pracy studenta, który nie wymaga bezpośredniego udziału nauczyciela 25 godz., co odpowiada 1,0 pkt ECTS.

Literatura:

1. Abensour M., L’histoire de l’utopie et le destin de sa critique, Utopiques IV, Paris 2016.

Allemand R.-M., L’utopie, Paris 2005.

2. Arendt H., Korzenie totalitaryzmu, tłum. cz. 1 i 3: D. Grinberg, cz. 2: M. Szawiel, Warszawa 2012.

3. Bacon F., Nowa Atlantyda, przeł. i oprac. W. Kornatowski, Warszawa 1954.

4. Baczko B., Jak wyjść z Terroru, przeł. W. Dłuski, Gdańsk 2005.

5. Baczko, Lumières de l’Utopie, Paris 1978.

6. Baczko B., Światła utopii, przeł. W. Dłuski, Warszawa 2016.

7. Baczko B., Wyobrażenia społeczne. Szkice o nadziei i pamięci zbiorowej, przeł. M. Kowalska, Warszawa 1994.

8. Bauman Z., Socjalizm : utopia w działaniu, przeł. M. Bogdan, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2010.

9. Berman H., Prawo a rewolucja. Kształtowanie się zachodniej tradycji prawnej, przeł. S. Amsterdamski, Warszawa 1995.

10. Blackburn S., Platon. Państwo. Biografia, przeł. A. Dzierzgowska, Warszawa 2007 Blackburn S., Platon. Państwo. Biografia, przeł. A. Dzierzgowska, Warszawa 2007.

11. Bieńkowska E., W poszukiwaniu królestwa człowieka. Utopia sztuki od Kanta do Tomasza Manna, Warszawa 1981.

12. Bosiacki A., Utopia. Władza. Prawo. Doktryna i koncepcje prawne „bolszewickiej” Rosji 1917-1921, Warszawa 1999.

13. Böhm H., Utopia i jej krytyka, Poznań 1991.

14. Chałubiński M., Antropologia i utopia, Warszawa 1992.

15. Cioran E., Historia i utopia, Instytut Badań Literackich, Warszawa 1997.

16. Dictionnaire critique de l’utopie au temps des Lumières, B. Baczko, M. Porret, F. Rosset (red.), Chêne-Bourg 2016.

17. Dictionnaire critique de l’utopie au temps des Lumières, B. Baczko, M. Porret, F. Rosset (red.), Chêne-Bourg 2016.

18. Drelich S., Utopia jako nadzieja. Najważniejsze założenia koncepcji utopijnych starożytności i odrodzenia, „Dialogi Polityczne”2003, nr 1.

19. Dostojewski F., Notatki z podziemia, przeł. G. Karski, [w:] Z dzieł Fiodora Dostojewskiego, Tom I, London 1992.

20. Dubel L., Malarczyk J., Historia doktryn polityczno-prawnych, Lublin 2001.

21. Dubel L., Historia doktryn politycznych i prawnych do końca XIX wieku, Warszawa 2002.

22. Filipowicz S., Historia myśli polityczno-prawnej, Gdańsk 2001.

23. Gałkowski S., Kant i totalitaryzm?, [w:] Kant wobec problemów współczesnego świata, J. Miklaszewska, P. Spryszak (red.), Kraków 2006, s. 87-98.

24. Garewicz J., Kant i gilotyna, [w:] Dziedzictwo Kanta. Materiały z sesji kantowskiej, J. Garewicza (red.), Warszawa 1976, s. 106-122.

25. Hayek, F.A., Utopia kolektywizmu, Officyna Liberałów, Warszawa 1983.

26. Ihering R., Walka o prawo, tłum. B. Kutyłowski, Petersburg 1894.

27. Izdebski H., Historia myśli politycznej i prawnej, Warszawa 1995.

28. Jabłońska-Bonca J., Prawo w kręgu mitów, Gdańsk 1995.

29. Jameson F., Archeologie przyszłości. Pragnienie zwane utopią, przeł. M. Płaza, M. Frankiewicz, A. Miszk, Kraków 2011.

30. Kant I., Metafizyka moralności, przeł. E. Nowak, Warszawa 2005.

31. Kant I, Uzasadnienie metafizyki moralności, tłum. M. Wartenberg, Warszawa 1981, 1984.

32. Kant I., Wieczny pokój, tłum. J. Mondschein, Toruń 1992.

33. Kiereś H., Utopia i sprawiedliwość, s. 61-62; zob. cały artykuł na stronie internetowej: http://www.gilsonsociety.pl/app/download/5777535146/H.+Kiere%C5%9B....pdf.

34. Kautsky K., Tomasz More i jego utopia, Warszawa 1949.

35. Kleszcz L., Filozofia i utopia : Platon, Biblia, Nietzsche, Wrocław 1997.

36. Kołakowski L., Cywilizacja na ławie oskarżonych, Warszawa 1990.

37. Kołodko K., Sprawiedliwość jako naczelna idea prawa, [w:] Filozofia prawa w życiu i nauczaniu, pod red. M. Szyszkowskiej, Białystok 2004.

38. Kowalska A., Od utopii do antyutopii, Warszawa 1987.

39. Kuźmicz K., Istota utopii komunizujących, [w:] Oblicza utopii, obłudy i zakłamania I, pod red. W. Łysiaka, Poznań 2013.

40. Kuźmicz K., Jednostka w Kantowskim „państwie celów”, [w:] Jednostka a państwo na przestrzeni wieków, J. Radwanowicz-Wanczewska, P. Niczyporuk, K. Kuźmicz (red.), Białystok 2008.

41. Kuźmicz K., Filozoficzne przesłanki instrumentalizacji prawa w utopii komunistycznej, „Micellanea Histrico-Iuridica” 2015, t. XIV, z. 1: Studia dedykowane Profesorowi Adamowi Lityńskiemu w 75-lecie urodzin i 50 lecie pracy naukowej.

42. K. Kuźmicz, Kilka uwag w obronie utopizmu, na marginesie pracy Łukasza Stefaniaka, Utopizm: źródła myślowe i konsekwencje cywilizacyjne, Wydawnictwo KUL, Lublin 2011, 212 stron, [w:] „Miscellanea Historico-Iuridica” 2013, tom XII.

43. Kuźmicz K., Realizacja utopii, [w:] Tolerancja, M. Szyszkowska, T. Kozłowski (red.), Warszawa 2003.

44. Kuźmicz K., Utopia jako metoda filozofowania o społeczeństwie, państwie, prawie. Krótka analiza badawcza, [w:] Myślenie o polityce i prawie. Przedmiot, metoda, praktyka, pod red. I. Barwicka-Tylek, A. Czarnecka, M. Jaskólski, J. Malczewski, Warszawa 2015.

45. Leś M. M., Fantastyka socjologiczna, Poetyka i myślenie utopijne, Białystok 2008.

46. Lichtenberger A., Le socialisme utopique: études sur quelques prècurseurs inconnus du socialisme, Genève 1978.

47. Lupa K., Utopia i jej mieszkańcy, Wydaw. Baran i Suszczyński, Kraków 1994.

48. Mably G.-B., Zasady praw, T. I-II, przeł. J. Hochfeld, Kraków 1952.

49. Mandeville B., Bajki o pszczołach, przeł. A. Glinczanka, Warszawa 1957.

50. Mannheim K., Ideologia i utopia, tłum. J. Miciński, Warszawa 2008.

51. Meslier J., Testament, przeł. Z. Bieńkowski, Kraków 1955.

52. Monteskiusz K., O duchu praw, Cz. II, Ks. XI, Rozdz. 3, przeł. T. Boy-Żeleński, Warszawa 1957.

53. Morawski L., Instrumentalizacja prawa (zarys problemu), „Państwo i Prawa” 1996, nr 6.

54. Morelly E.-G., Kodeks natury, przeł. D. Malewska, Kraków 1953.

55. Morus T., Utopia, przeł. K. Abganowicz, Poznań 1947.

56. Niemojewska M.,, Pochwała utopii. Szkice historyczno-literackie, Warszawa 1987.

57. Nozick R., Anarchia, państwo, utopia, Aletheia, Warszawa 1999 .

58. Oniszczuk J., Prawo do oporu i Radbrucha wizja nieposłuszeństwa obywateli. Opór jako odtworzenie nowoczesnej polis, [w:] Nieprzeciętność. Dylematy wolności, pod red. M. Szyszkowskiej i A. Rossmanith, Warszawa 2013.

59. Pańków I., Filozofia utopii, Warszawa 1990.

60. Parniewski W., Szkice z dziejów myśli utopijnej (Od Platona do Zinowjewa), Łódź 2000.

61. Platon, Państwo: z dodaniem siedmiu ksiąg Praw, t. I, tłum. W Witwicki, Warszawa 1958.

62. Platon, Prawa, przeł. i oprac. M. Maykowska, Kraków 1960.

63. Popper K. R., Społeczeństwo otwarte i jego wrogowie 1. Urok Platona, przeł. H. Krahelska, Warszawa 1993.

64. Popper K. R., Społeczeństwo otwarte i jego wrogowie 2. Wysoka fala proroctw: Hegel, Marks i następstwa, przeł. H. Krahelska, Warszawa 1993.

65. Radbruch G., Pięć minut filozofii prawa, [w:] Filozofia prawa, przeł. E. Nowak, Warszawa 2009.

66. Radbruch G., Filozofia prawa, przeł. E. Nowak, Warszawa 2009.

67. Radbruch G., Ustawowe bezprawie i ponadustawowe prawo, [w:] Filozofia prawa, przeł. E. Nowak, Warszawa 2009.

68. Rihs Ch., Les philosophes utopistes: le mythe de la cite communautaire en France au XVIIIe siècle, Paris 1970.

69. Rousseau J.J., Nowa Heloiza, przeł. E. Rzadkowska, Wrocław 1962.

70. Russ J., Le Socialisme utopique français, Paris 1988.

71. Ruyer R., L’Utopie et les utopies, Paris 1950.

72. Ryszka F., Państwo stanu wyjątkowego. Rzecz o systemie państwa i prawa Trzeciej Rzeszy, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1974.

73. Sikora A., Prorocy szczęśliwych światów, Warszawa 1982.

74. Stefaniak Ł., Utopizm: źródła myślowe i konsekwencje cywilizacyjne, Lublin 2011.

75. Suchodolski B., Rozwój nowożytnej filozofii człowieka, Warszawa 1967.

76. Szacki J., Spotkania z utopią, Warszawa 1980.

77. Szacki J., Utopie, Warszawa 1968,

78. Szyszkowska M., Europejska filozofia prawa, Warszawa 1993.

79. Szyszkowska M., Filozofia polityki. Filozofia prawa. Filozofia twórczości, Warszawa 1993.

80. Szyszkowska M., Filozofia prawa i filozofia człowieka, Warszawa 1989.

81. Szyszkowska M., Kantowskie inspiracje w pojmowaniu polityki, [w:] Interpretacje polityki, M. Szyszkowska (red.), Warszawa 1991.

82. Sylwestrzak A., Historia doktryn politycznych i prawnych, Warszawa 2011.

83. Św. Tomasz z Akwinu, Traktat o szczęściu, przeł. W. Galewicz, Kęty 2008.

84. Świętochowski A., Utopie w rozwoju historycznym, Kraków 1910.

85. Tatarkiewicz W., O szczęściu, Warszawa 2010.

86. Utopia walcząca, wyb. i oprac. R. Brandwajn, Warszawa 1962.

87. Weitling W., Gwarancje harmonii i wolności, przeł. E. Werfel, Warszawa 1968.

88. Walsh Ch., From Utopia to Nitghtmare, London 1962.

89. Wielomski A., Dialektyka „swój-obcy” w prawicowej filozofii politycznej 1789-1945, cz. I, „Studia nad Autorytaryzmem i Totalitaryzmem” 2019, nr 2 (41).

90. Wolter, Kandyd czyli optymizm, [w:] Tenże, Powiastki filozoficzne, Warszawa 2009.

91. Zakrzewska M., Auroville - nowa utopia, Wydawnictwo Naukowe Grado, Toruń 2006.

92. Zweiffel Ł., Utopia, Wydawnictwo Akademii Pedagogicznej, Warszawa 2008.

93. Zweiffel Ł., Utopia - idealna odpowiedź na nieidealną rzeczywistość, Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, Kraków 2008.

94. Spotkania z utopią w XXI wieku, Piotr Żuk (red.), Warszawa : Oficyna Naukowa, 2008.

Efekty uczenia się:

Wiedza:

- ma podstawową wiedzę interdyscyplinarną na temat utopizmu jako zagadnienia filozoficznego - weryfikacja ustna lub pisemna;

- ma wiedzę na temat utopizmu, której wpływ dostrzega w dyscyplinach filozoficznych takich jak np.: filozofia polityki, filozofia prawa, filozofia społeczna, etyka, historiozofia, antropologia filozoficzna - weryfikacja ustna lub pisemna;

Umiejętności:

-Wykorzystuje zdobytą wiedzę na temat utopizmu do rozstrzygania dylematów filozoficznych, spraw niejednoznacznych interpretacyjnie; potrafi wskazać możliwe rozwiązania, z zachowaniem norm etycznych - weryfikacja ustna lub pisemna;

- Dostrzega związki między utopizmem a rozmaitymi zjawiskami kulturowymi i społecznym, zwłaszcza w kontekście zagrożeń ze strony systemów totalitaryzmów - weryfikacja ustna lub pisemna;

Kompetencje społeczne:

- rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie; potrafi inspirować i organizować proces uczenia się innych osób - weryfikacja ustna lub pisemna;

- potrafi samodzielni i krytycznie uzupełniać wiedzę i umiejętności, rozszerzone o wymiar interdyscyplinarny - weryfikacja ustna lub pisemna

Metody i kryteria oceniania:

W I i II terminie przewidziany test bądź praca pisemna. Możliwość indywidualnego zaliczenia w formie ustnej. Warunkiem zaliczenia jest prezentacja na wybrany przez studenta temat związany z problematyką utopizmu bądź totalitaryzmu. Brana pod uwagę aktywność na zajęciach. Końcowy test: 25 pytań - zamkniętych. Trzy możliwości do wyboru: a, b, c. Zaznacza się jedną odpowiedź prawidłową przez jej podkreślenie, wszelkie inne skreślenia powodują nieważność odpowiedzi na dane pytanie!

Punktacja: 25-23 – bdb; 22-21 – db plus; 20-18 – db; 17-15 – dst plus; 14-12 – dst, 11-10-ndst plus; poniżej 10 – ndst.

Przedmiot nie jest oferowany w żadnym z aktualnych cykli dydaktycznych.
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet w Białymstoku.
ul. Świerkowa 20B, 15-328 Białystok tel: +48 85 745 70 00 (Centrala) https://uwb.edu.pl kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.2.0-1 (2024-03-12)