Uniwersytet w Białymstoku - Centralny System Uwierzytelniania
Strona główna

"Stres" w ujęciu antropologii kulturowej

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 430-KS1-2KON34
Kod Erasmus / ISCED: (brak danych) / (brak danych)
Nazwa przedmiotu: "Stres" w ujęciu antropologii kulturowej
Jednostka: Instytut Studiów Kulturowych
Grupy: 3L stac. studia I stopnia kulturoznawstwo - przedm. fakultatywne
Kulturoznawstwo 2 rok sem. letni 1 stopień
Punkty ECTS i inne: 3.00 Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.

zobacz reguły punktacji
Język prowadzenia: polski
Rodzaj przedmiotu:

fakultatywne

Tryb prowadzenia przedmiotu:

w sali

Skrócony opis:

Zakres tematów:

1. zajęcia organizacyjne

2. historia antropologii psychologicznej i psychiatrycznej

3. antropologia medyczna i psychiatria transkulturowa

4. pluralizm społeczny i medyczny oraz syndromy związane kulturowo

5. krytyka antropologiczna klasycznych teorii stresu, m.in. w biologii, psychiatrii

6. perspektywa porównawcza, analizy przypadku – Polska

7. perspektywa porównawcza, analizy przypadku – pogranicze wschodnie (Litwa, Białoruś, Ukraina)

8. perspektywa porównawcza, analizy przypadku – tradycyjne kultury świata

9. metafory problemów i wyraz nierówności społecznych

10. idiomy cierpienia – współczesna kultura popularna Zachodu

11. podsumowanie społecznych wymiarów stresu i nerwów [C. Helman]

12. inne kulturowe i medialne oblicza stresu i nerwów – prezentacje dla chętnych

13. zajęcia podsumowujące

Pełny opis:

Jedno z najpopularniejszych pojęć we współczesnej kulturze – „stres” – tworzy rozbudowany system sprzecznych znaczeń. Sprawdzimy jaką interpretację nadają mu nowe nurty antropologii kulturowej.

Zajęcia będą łączyły elementy prezentacji z dyskusją. Zastosujemy perspektywę porównawczą, przeprowadzimy krytykę klasycznych ujęć stosowanych w biologii czy psychiatrii, a także liczne analizy przypadku. Sięgniemy do przykładów z całego świata – od kultury ludowej Podlasia i badań wśród szeptuch (syndrom nerw-kołtun), przez tzw. Kresy Wschodnie, kraje arabskie (złe oko), kultury Dalekiego Wschodu i Ameryki Łacińskiej (ataque de nervios, susto), aż po współczesne metafory w kulturze Zachodu (nacisk, napięcie, rozbicie, awaria, wyczerpanie, wybuch).

Konwersatorium pomoże wykształcić dystans do popularnego, ale wieloznacznego pojęcia. Zbuduje świadomość związanych z nim zjawisk obecnych dziś w kulturze. Pokaże w jaki sposób i dlaczego „stres” staje się wyrazem nierówności społecznych i relacji władzy, bezpieczną metaforą doświadczanego cierpienia i wskaźnikiem kondycji człowieka we współczesnym świecie.

Literatura:

Barnard A. 2006. Antropologia. Zarys teorii i historii, Warszawa. [fragmenty]

Buszko P. 2005. Uroki. O szkodliwym spojrzeniu w okolicach Dziewieniszek, w: Ł. Smyrski (red.), Etnografia lokalnych znaczeń. Monografia społeczności lokalnej okolic

Dziewieniszek na Wileńszczyźnie, Warszawa, s. 194-212.

Charyton M. A. 2010. Oblicza „chorób ludowych” w kulturze podlaskich Białorusinów, w: J. Jurkiewicz (red.), Białorusini – historia i kultura. Sesja naukowa. Szreniawa, 25-26 czerwca 2010, Szreniawa, s. 61-74.

Helman C. 2007. Culture, Health and Illness, London. [fragmenty]

ICD 11 (przegląd jednostek zawierających odniesienie do stresu)

Krzyżanowski J., 2002, Psychiatria transkulturowa, Warszawa. [fragmenty]

Kuźma I. 2001, Emocja jako przedmiot wiedzy i wiary, „Etnografia Polska” XLV, z. 1-2.

Penkala-Gawęcka D. 2008. Antropologia medyczna – dlaczego i jak?, „Op. Cit. Maszyna Interpretacyjna” 4, s. 3-8.

Penkala-Gawęcka D. 2010. Pluralizm medyczny w perspektywie antropologicznej, w: D. Penkala-Gawęcka (red.), Nie czas chorować? Zdrowie, choroba i leczenie w perspektywie antropologii medycznej, s. 21-36.

Rakowski T. 2010. Ciało i los…, w: Antropolog wobec współczesności… Warszawa.

Selye H. 1960, Stress życia.

Szasz T. 1978, Mit choroby psychicznej, dostęp: https://docplayer.pl/1007077-Mit-choroby-psychicznej.html

Szasz T. 2005, Mit choroby psychicznej: 50 lat później, dostęp: https://podyplomie.pl/publish/system/articles/pdfarticles/000/010/175/original/7-15.pdf?1472562350

Wallace J. 2014, Workers of the World, Faint!, „The New York Times” .

Watson P. 2006, Stress and social change in Poland, „Health and Place” 12, 372-382.

Wądołowska A. 2008. Tabletki zamiast chleba, w: „Op. cit.”, s. 15-17.

Wilczkowski A. 2005. Medycyna ludowa. Miedzy tradycją a współczesnością, w: A. Perzanowski (red.), Centrum na peryferiach. Monografia społeczności lokalnej Ejszyszek i okolic na Wileńszczyźnie, Warszawa, s. 204-234.

Metody i kryteria oceniania:

Zaliczenie na ocenę na podstawie:

 obecności na zajęciach – dopuszczalne są 2 nieobecności, w przypadku większej liczby nieobecności należy je zaliczyć podczas dyżuru prowadzącego,

 aktywności na zajęciach wyróżniona „+” – aktywność na minimum pięciu spotkaniach uprawnia do otrzymania oceny dostateczny (3), a na minimum ośmiu spotkaniach, oceny dobry (4),

 przygotowania i przedstawienia po polsku prezentacji na podstawie literatury w języku polskim – podnosi to ocenę o stopień, np. z niedostateczny (2) na dostateczny (3),

 przygotowanie i przedstawienie po polsku prezentacji na podstawie literatury w języku angielskim (własnej lub poleconej przez prowadzącego) – podnosi to ocenę o dwa stopnie, np. z dostateczny (3) na bardzo dobry (5).

Zajęcia w cyklu "Rok akademicki 2022/23" (zakończony)

Okres: 2022-10-01 - 2023-06-30
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Konwersatorium, 30 godzin, 11 miejsc więcej informacji
Koordynatorzy: (brak danych)
Prowadzący grup: (brak danych)
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Zaliczenie na ocenę
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet w Białymstoku.
ul. Świerkowa 20B, 15-328 Białystok tel: +48 85 745 70 00 (Centrala) https://uwb.edu.pl kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.2.0-1 (2024-03-12)