"Stres" w ujęciu antropologii kulturowej
Informacje ogólne
Kod przedmiotu: | 430-KS1-2KON34 |
Kod Erasmus / ISCED: | (brak danych) / (brak danych) |
Nazwa przedmiotu: | "Stres" w ujęciu antropologii kulturowej |
Jednostka: | Instytut Studiów Kulturowych |
Grupy: |
3L stac. studia I stopnia kulturoznawstwo - przedm. fakultatywne Kulturoznawstwo 2 rok sem. letni 1 stopień |
Punkty ECTS i inne: |
3.00
|
Język prowadzenia: | polski |
Rodzaj przedmiotu: | fakultatywne |
Tryb prowadzenia przedmiotu: | w sali |
Skrócony opis: |
Zakres tematów: 1. zajęcia organizacyjne 2. historia antropologii psychologicznej i psychiatrycznej 3. antropologia medyczna i psychiatria transkulturowa 4. pluralizm społeczny i medyczny oraz syndromy związane kulturowo 5. krytyka antropologiczna klasycznych teorii stresu, m.in. w biologii, psychiatrii 6. perspektywa porównawcza, analizy przypadku – Polska 7. perspektywa porównawcza, analizy przypadku – pogranicze wschodnie (Litwa, Białoruś, Ukraina) 8. perspektywa porównawcza, analizy przypadku – tradycyjne kultury świata 9. metafory problemów i wyraz nierówności społecznych 10. idiomy cierpienia – współczesna kultura popularna Zachodu 11. podsumowanie społecznych wymiarów stresu i nerwów [C. Helman] 12. inne kulturowe i medialne oblicza stresu i nerwów – prezentacje dla chętnych 13. zajęcia podsumowujące |
Pełny opis: |
Jedno z najpopularniejszych pojęć we współczesnej kulturze – „stres” – tworzy rozbudowany system sprzecznych znaczeń. Sprawdzimy jaką interpretację nadają mu nowe nurty antropologii kulturowej. Zajęcia będą łączyły elementy prezentacji z dyskusją. Zastosujemy perspektywę porównawczą, przeprowadzimy krytykę klasycznych ujęć stosowanych w biologii czy psychiatrii, a także liczne analizy przypadku. Sięgniemy do przykładów z całego świata – od kultury ludowej Podlasia i badań wśród szeptuch (syndrom nerw-kołtun), przez tzw. Kresy Wschodnie, kraje arabskie (złe oko), kultury Dalekiego Wschodu i Ameryki Łacińskiej (ataque de nervios, susto), aż po współczesne metafory w kulturze Zachodu (nacisk, napięcie, rozbicie, awaria, wyczerpanie, wybuch). Konwersatorium pomoże wykształcić dystans do popularnego, ale wieloznacznego pojęcia. Zbuduje świadomość związanych z nim zjawisk obecnych dziś w kulturze. Pokaże w jaki sposób i dlaczego „stres” staje się wyrazem nierówności społecznych i relacji władzy, bezpieczną metaforą doświadczanego cierpienia i wskaźnikiem kondycji człowieka we współczesnym świecie. |
Literatura: |
Barnard A. 2006. Antropologia. Zarys teorii i historii, Warszawa. [fragmenty] Buszko P. 2005. Uroki. O szkodliwym spojrzeniu w okolicach Dziewieniszek, w: Ł. Smyrski (red.), Etnografia lokalnych znaczeń. Monografia społeczności lokalnej okolic Dziewieniszek na Wileńszczyźnie, Warszawa, s. 194-212. Charyton M. A. 2010. Oblicza „chorób ludowych” w kulturze podlaskich Białorusinów, w: J. Jurkiewicz (red.), Białorusini – historia i kultura. Sesja naukowa. Szreniawa, 25-26 czerwca 2010, Szreniawa, s. 61-74. Helman C. 2007. Culture, Health and Illness, London. [fragmenty] ICD 11 (przegląd jednostek zawierających odniesienie do stresu) Krzyżanowski J., 2002, Psychiatria transkulturowa, Warszawa. [fragmenty] Kuźma I. 2001, Emocja jako przedmiot wiedzy i wiary, „Etnografia Polska” XLV, z. 1-2. Penkala-Gawęcka D. 2008. Antropologia medyczna – dlaczego i jak?, „Op. Cit. Maszyna Interpretacyjna” 4, s. 3-8. Penkala-Gawęcka D. 2010. Pluralizm medyczny w perspektywie antropologicznej, w: D. Penkala-Gawęcka (red.), Nie czas chorować? Zdrowie, choroba i leczenie w perspektywie antropologii medycznej, s. 21-36. Rakowski T. 2010. Ciało i los…, w: Antropolog wobec współczesności… Warszawa. Selye H. 1960, Stress życia. Szasz T. 1978, Mit choroby psychicznej, dostęp: https://docplayer.pl/1007077-Mit-choroby-psychicznej.html Szasz T. 2005, Mit choroby psychicznej: 50 lat później, dostęp: https://podyplomie.pl/publish/system/articles/pdfarticles/000/010/175/original/7-15.pdf?1472562350 Wallace J. 2014, Workers of the World, Faint!, „The New York Times” . Watson P. 2006, Stress and social change in Poland, „Health and Place” 12, 372-382. Wądołowska A. 2008. Tabletki zamiast chleba, w: „Op. cit.”, s. 15-17. Wilczkowski A. 2005. Medycyna ludowa. Miedzy tradycją a współczesnością, w: A. Perzanowski (red.), Centrum na peryferiach. Monografia społeczności lokalnej Ejszyszek i okolic na Wileńszczyźnie, Warszawa, s. 204-234. |
Metody i kryteria oceniania: |
Zaliczenie na ocenę na podstawie: obecności na zajęciach – dopuszczalne są 2 nieobecności, w przypadku większej liczby nieobecności należy je zaliczyć podczas dyżuru prowadzącego, aktywności na zajęciach wyróżniona „+” – aktywność na minimum pięciu spotkaniach uprawnia do otrzymania oceny dostateczny (3), a na minimum ośmiu spotkaniach, oceny dobry (4), przygotowania i przedstawienia po polsku prezentacji na podstawie literatury w języku polskim – podnosi to ocenę o stopień, np. z niedostateczny (2) na dostateczny (3), przygotowanie i przedstawienie po polsku prezentacji na podstawie literatury w języku angielskim (własnej lub poleconej przez prowadzącego) – podnosi to ocenę o dwa stopnie, np. z dostateczny (3) na bardzo dobry (5). |
Zajęcia w cyklu "Rok akademicki 2022/23" (zakończony)
Okres: | 2022-10-01 - 2023-06-30 |
Przejdź do planu
PN WT ŚR CZ PT |
Typ zajęć: |
Konwersatorium, 30 godzin, 11 miejsc
|
|
Koordynatorzy: | (brak danych) | |
Prowadzący grup: | (brak danych) | |
Lista studentów: | (nie masz dostępu) | |
Zaliczenie: | Zaliczenie na ocenę |
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet w Białymstoku.