Vademecum studiów historyczno-wojskowych 0500-HS1-1VHW
Ćwiczenia (CW) Rok akademicki 2018/19

Literatura podstawowa:

B. Miśkiewicz, Wprowadzenie do badań historycznowojskowych, Poznań 2001.

B. Miśkiewicz, Wprowadzenie do badań historycznych, Poznań 1993.

B. Miśkiewicz, Wstęp do badań historycznych, Warszawa 2000.

H. Dominiczak, Wstęp do badań historycznych, Częstochowa 1998.

M. Pawlak, J. Serczyk, Podstawy badań historycznych, Bydgoszcz 1993.

A. Swieżawski, Warsztat naukowy historyka. Wstęp do badań historycznych, Częstochowa 1999.

J. Topolski, Jak się pisze i rozumie historię. Tajemnice narracji historycznej, Warszawa 1997.

J. Topolski, Wprowadzenie do historii, Poznań 1998.

Literatura uzupełniająca:

Archiwa w Polsce. Informator adresowy, Warszawa 2004.

Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie. Informator o zasobie archiwalnym, red. D. Lewandowska, Warszawa 2008.

Encyklopedia Wojskowa, red. O. Laskowski, t. I-VII, Warszawa 1931-1937.

M. Franz, Metodologia badań historyczno-wojskowych epoki nowożytnej (kilka uwag krytycznych), [w:] Metodologia i metodyka badań historyczno-wojskowych. Studia i szkice, red. K. Kościelniak, Z. Pilarczyk, Poznań 2012.

C. Grzelak, Pojęcie i klasyfikacja historii wojskowości w opinii historyków Akademii Świętokrzyskiej Filia w Piotrkowie Trybunalskim, „Przegląd Historyczno-Wojskowy”, 2004, nr 1.

S. Herbst, Historia wojskowa: treść, dzieje, metodyka, metodologia; w: tegoż, Potrzeba historii czyli o polskim stylu życia, t. II, Warszawa 1978.

Informator o zasobie archiwalnym Centralnego Archiwum Wojskowego, red. N. Bujniewicz, Warszawa 2008.

K. Komorowski, W sprawie terminologii historycznowojskowej, „PHW”, 2004, nr 1.

M. Kukiel, Miejsce historii wojskowej wśród nauk historycznych, jej przedmiot i podział, [w:] Historycy o historii, Warszawa 1966.

M. Kukiel, O podziale polskiej historii wojskowej na okresy, „Przegląd Współczesny”, 1928, nr 1.

W. Majewski, Wokół metodyki i periodyzacji polskiej historiografii wojskowej, [w:] Polska historiografia wojskowa. Stan badań i perspektywy rozwoju, red. H. Stańczyk, Toruń 2002.

S. Marciniak, Język wojskowy, Warszawa 1987.

B. Miśkiewicz, Próby klasyfikacji historii wojskowej i jej nazewnictwo w polskiej historiografii wojskowej, „PHW”, 2004, nr 1.

T. Nowak, O naukach pomocniczych historii wojskowej, „Studia i Materiały do Historii Wojskowości”, t. XXVI, 1983.

K. Olejnik, Metodologia badań nad historią wojskowości średniowiecznej – podstawowe założenia, [w:] Metodologia i metodyka badań historyczno-wojskowych. Studia i szkice, red. K. Kościelniak, Z. Pilarczyk, Poznań 2012.

J. Piątek, Konflikty zbrojne XX wieku. Skuteczność badania i badacza, [w:] Metodologia i metodyka badań historyczno-wojskowych. Studia i szkice, red. K. Kościelniak, Z. Pilarczyk, Poznań 2012.

W. Rezmer, Zasadność posługiwania się „historia wojskowa” – „historia wojskowości” i relacje między nimi, „PHW”, 2004, nr 1.

F. Skibiński, O polskim języku wojskowym, „Wojskowy Przegląd Historyczny”, 1970, nr 3.

P. Stawecki, Słownik biograficzny generałów Wojska Polskiego 1918-1939, Warszawa 1994.

J. Topolski, Wojna jako przedmiot badań historycznych, [w:] Pax et bellum, Poznań 1993.

J. Tym, Metodologiczne aspekty badań historyczno-wojskowych w obszarze sztuki wojennej, [w:] Metodologia i metodyka badań historyczno-wojskowych. Studia i szkice, red. K. Kościelniak, Z. Pilarczyk, Poznań 2012.

Z. Uniszewski, Wartość informacyjna relacji. Uwagi o metodzie badawczej w kontekście krytycznej analizy źródeł, „PHW”, 2004, nr 4.

A. Wojtaszak, Generalicja Wojska Polskiego 1918-1926, Warszawa 2012.

Z. Wojtkowiak, Nauki pomocnicze historii najnowszej. Źródłoznawstwo. Źródła narracyjne, cz. 1: Pamiętnik, tekst literacki, Poznań 2003.

M. Wrzosek, Historia wojskowa. Zakres – stan – perspektywy, „Gryfita”, 2001, nr 23/24.

L. Wyszczelski, Metodologia badań historyczno-wojskowych czasów najnowszych, [w:] Metodologia i metodyka badań historyczno-wojskowych. Studia i szkice, red. K. Kościelniak, Z. Pilarczyk, Poznań 2012.

L. Wyszczelski, Próba autorskiego podejścia do systematyki historii wojskowości (wojskowej), „PHW”, 2004, nr 1.

U. Żydek-Bednarczuk, Zakres semantyczny leksemów „wojskowy” i „wojskowość” w opinii językoznawców, „PHW”, 2004 nr 1.

„Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych” 1918-1939 (zdigitalizowany)

„Polska Bibliografia Wojskowa” oraz wybrane bibliografie tematyczne wydawane przez Centralną Bibliotekę Wojskową.

Wiedza: student

K_W02: Zna różne kierunki badań historyczno-wojskowych.

K_W03: Opanował fachową terminologię z zakresu nauk historyczno-wojskowych, jak też podstawową terminologię nauk humanistycznych i społecznych.

K_W04: Ma zaawansowaną, uporządkowaną chronologicznie i tematycznie wiedzę o historii militarnej dawnych i współczesnych ziem polskich.

K_W05: Zna wybrane zagadnienia powszechnej historii wojskowości w ujęciu chronologicznym i tematycznym.

K_W06: Wykazuje znajomość historii porównawczej w odnisieniu do badań historyczno-wojskowych.

K_W08: Zdaje sobie sprawę z diachronicznej struktury przeszłości.

K_W09: Rozpoznaje relacje i zależności pomiędzy przeszłością a aktualnymi wydarzeniami także w aspekcie upowszechniania wiedzy historycznej.

K_W10: Ma podstawową wiedzę o specyfice przedmiotowej i metodologicznej nauk historyczno-wojskowych.

K_W11: Zna podstawowe metody badawcze i narzędzia warsztatu historyka wojskowości oraz podstawowe metody upowszechniania wiedzy historycznej

K_W12: Posiada podstawową wiedzę pozwalającą na analizę i interpretację źródeł historycznych, oraz innych wytworów cywilizacji przydatnych w badaniach historyczno-wojskowych.

K_W13: Zdaje sobie sprawę z różnorodności źródeł informacji. Rozumie ich przydatność w badaniach historyczno-wojskowych. Zna i rozumie zasady ochrony prawa autorskiego.

K_W14: Definiuje miejsce historii wojskowości wśród innych nauk, rozumie cele prowadzenia badań historycznych. Rozumie i objaśnia pozycję i znaczenie nauk historycznych w obszarze nauk humanistycznych i społecznych.

K_W16: Ma podstawową wiedzę na temat dorobku historiografii wojskowej i rozróżnia jej główne nurty. Zna na poziomie podstawowym główne kierunki rozwoju badań historyczno-wojskowych, a zwłaszcza najnowsze osiągnięcia w tej dziedzinie.

K_W18: Wie o istnieniu w naukach historycznych i pokrewnych różnych punktów widzenia, determinowanych różnym podłożem narodowym i kulturowym.

K_W19: Rozpoznaje i zna różnice w ujęciach historiograficznych w różnych okresach czasu i kontekstach.

K_W20: Rozumie podstawową terminologię fachową nauk historyczno-wojskowych w przynajmniej jednym języku nowożytnym.

Umiejętności: student

K_U01: Samodzielnie zdobywa i utrwala wiedzę w sposób uporządkowany i systematyczny przy zastosowaniu nowoczesnych technik pozyskiwania, klasyfikowania i analizowania informacji, zgodnie ze wskazówkami opiekuna naukowego.

K_U02: Potrafi wskazać, udowodnić i omówić wzajemne relacje różnych kierunków badań historycznych takich jak historia polityczna, społeczna, gospodarcza, kultury, rodziny itp.

K_U03: Opanował i stosuje podstawowe umiejętności badawcze w zakresie nauk historycznych korzystając z zaleceń i wskazówek opiekuna naukowego.

K_U04: Potrafi posłużyć się w stopniu podstawowym teoriami i paradygmatami badawczymi w zakresie nauk historycznych.

K_U05: Definiuje, objaśnia i stosuje poprawnie w mowie i w piśmie podstawowe terminy fachowe właściwe dla nauk historyczno-wojskowych i pokrewnych zarówno w pracy nad wybranymi tematami, jak i w popularyzacji nauk historyczno-wojskowych.

K_U06: Rozpoznaje, wykorzystuje i analizuje teksty historiograficzne, teksty źródłowe oraz inne wytwory cywilizacji przydatne w pracy i warsztacie historyka wojskowości. Streszcza, zapisuje i kataloguje uzyskane tą drogą informacje.

K_U07: Stosuje podstawowe elementy warsztatu badań historyka wojskowości dobierając metody i narzędzia właściwe dla wybranego problemu.

K_U08: Prowadzi krytyczną analizę źródeł historycznych i interpretuje je stosując podstawowe metody badawcze i wybrane elementy warsztatu historyka wojskowości.

K_U09: Wyszukuje i systematyzuje informacje dotyczące nauk historyczno-wojskowych i pokrewnych, korzystając z bibliografii, pomocy archiwalnych, baz danych itp

K_U10: Wykorzystuje i analizuje zebrane informacje w celu opracowania i prezentacji wyników kwerendy, dostosowując je także do potrzeb wybranej sfery działalności kulturalnej lub/i edukacyjnej, lub/i administracyjnej, lub/i gospodarczej.

K_U12: Pracuje w zespole, rozwiązując proste problemy z zakresu badań historyczno-wojskowych i prezentacji ich wyników, stosując opracowane dla zespołu instrukcje i procedury.

K_U13: Wykorzystując zdobyte w toku studiów historycznych kompetencje formułuje własne opinie dotyczące ważnych zagadnień społecznych, politycznych itp. w sposób krytyczny i obiektywny.

K_U14: Formułuje tezy i argumentuje z wykorzystaniem poglądów różnych autorów prac historycznych w zakresie znanej mu literatury fachowej.

K_U15: Posiada umiejętność pisania w języku ojczystym z poprawnym zastosowaniem różnorodnych form pisarstwa historycznego.

K_U20: Określa i ocenia krytycznie stan swojej wiedzy i umiejętności fachowych.

Kompetencje społeczne: student

K_K03: Wykazuje odpowiedzialność i odwagę cywilną w przedstawianiu zgodnego aktualnym stanem wiedzy historycznej obrazu dziejów i w sprzeciwianiu się instrumentalizacji historii przez grupy narodowe, społeczne, religijne i polityczne.

K_K04: Docenia rolę nauk historycznych i pokrewnych dla kształtowania więzi społecznych na poziomie lokalnym i ponadlokalnym.

K_K05: Ma świadomość zakresu swojej wiedzy historycznej i umiejętności warsztatowych i rozumie potrzebę dalszego, ciągłego rozwoju kompetencji w zakresie fachowym, ogólno humanistycznym, jak też kompetencji personalnych i społecznych.

K_K08: Rozwija swoje zainteresowania fachowe, społeczne i kulturalne.

K_K10: Wykazuje niezależność i samodzielność myśli, szanując jednocześnie prawo innych osób do wykazywania tych samych cech.

K_K11: Jest zdolny do okazywania zrozumienia dla świata wartości i postaw ludzi w różnych okresach i kontekstach historycznych.

Weryfikacja efektów kształcenia: referat, ocena aktywności w trakcie zajęć, ocena z kolokwium.

Zaliczenie na ocenę w oparciu o aktywność studentów podczas zajęć oraz stopień uzyskany z kolokwium pisemnego. Zaliczenie nieobecności podczas dyżurów. Niezaliczenie przedmiotu w przypadku nieobecności powyżej 50% zajęć.

1.) Zajęcia organizacyjne, omówienie programu i literatury;

2.-3.) Przedmiot, zakres i klasyfikacje nauk historyczno-wojskowych, główne ośrodki i kierunki badań historyczno-wojskowych;

4.) Periodyzacja w badaniach historyczno-wojskowych;

5.) Metodologia badań historyczno-wojskowych;

6.) Źródła w badaniach historyczno-wojskowych (klasyfikacje źródeł, zasady krytyki zewnętrznej i wewnętrznej źródeł);

7.) Źródła aktowe w badaniach historyczno-wojskowych, archiwa i biblioteki;

8.) Źródła narracyjne w badaniach historyczno-wojskowych;

9.-10.) Zabytki nieruchome i ruchome, źródła ikonograficzne, kartograficzne, fono-, foto- i kinematograficzne w badaniach historyczno-wojskowych;

11.) Biografistyka wojskowa;

12.) Terminologia i leksykografia wojskowa;

13.) Dzieło naukowe i jego aparat pomocniczy;

14.) Konstrukcja dzieła naukowego – ćwiczenia praktyczne w konstruowaniu bibliografii i przypisów;

15.) Kolokwium pisemne (z zasad konstruowania przypisów). Zaliczenie zajęć.

Dyskusja na podstawie przeczytanych źródeł i literatury, prezentacja multimedialna, elementy wykładu.