Nauki pomocnicze historii do końca XVIII w. cz.1 350-HS1-1NPHN1
Ćwiczenia (CW) Rok akademicki 2020/21

J. Szymański, Nauki pomocnicze historii (wydania od 1983 r.);

J. Dąbrowski, Dawne dziejopisarstwo polskie (do roku 1480), Wrocław 1964;

E.A. Mierzwa, Historia historiografii, t. 1, Toruń 2002;

J. Topolski, Wprowadzenie do historii, Poznań 1998.

U. Augustyniak, Testamenty ewangelików reformowanych w Wielkim Księstwie Litewskim, Warszawa 1992;

J. Bieniak, Rody rycerskie jako czynnik struktury społecznej w Polsce w okresie XIII –

XIV wieku [w:] Polska w okresie rozdrobnienia feudalnego, Wrocław 1978;

A. Boniecki, Herbarz polski, Warszawa 1899 – 1913 ( 17 tomów; reprint);

Tegoż, Poczet rodów w Wielkim Księstwie Litewskim w XV i XVI wieku, Warszawa 1887 (reprint);

J. S. Bystroń, Nazwiska polskie, Warszawa 1993;

W. Dworzaczek, Genealogia, t. I i II, Warszawa 1959;

M. Górny, Uwagi o badaniu przezwisk i nazwisk staropolskich, Genealogia, t. 6, 1995;

O. Hedemann, Testamenty brasławsko – dziśnieńskie XVII – XVIII wieku jako żródło

historyczne, Wilno 1935;

S. Leitgeber, Kościeleccy herbu Ogończyk. Nagły upadek magnackiego rodu w końcu

XVI wieku, „Genealogia” 4, 1994;

K. Mosingiewicz, Mieleccy herbu Gryf [w:] Społeczeństwo Polski średniowiecznej, t. III,

Warszawa 1975;

K. Niesiecki, Herbarz polski, Lipsk 1839 – 1846 ( 10 tomów; reprint);

B. Paprocki, Herby rycerstwa polskiego, Kraków 1858 (reprint);

R. T. Prinke, Poradnik genealoga amatora, Warszawa 1992;

K. Przyboś, Awans społeczny Lubomirskich herbu Drużyna od XIV do początku XVII

wieku, „Genealogia” 4, 1994;

Spis szlachty Królestwa Polskiego z dodaniem krótkiej informacyi o dowodach

szlachectwa, Warszawa 1851 ( reprint);

L. Stone, Prosopography ,,Daedalus. Journal of the American Academy of Arts and

Sciences”,1971;

J. Wolff, Kniaziowie litewsko – ruscy od końca XIV wieku, Warszawa 1895;

Tegoż, Senatorowie i dygnitarze Wielkiego Księstwa Litewskiego 1386 – 1795, Kraków 1885.

J. Bieniak, Heraldyka polska przed Długoszem [w:] Sztuka i ideologia XV wieku, Warszawa 1978;

A. Boniecki, Herbarz polski, Warszawa 1899 – 1913 ( 17 tomów; reprint);

Tegoż, Poczet rodów w Wielkim Księstwie Litewskim w XV i XVI wieku, Warszawa

1887 (reprint)

K. Niesiecki, Herbarz polski, Lipsk 1839 – 1846 ( 10 tomów; reprint);

J. Szymański, Herbarz średniowiecznego rycerstwa polskiego, Warszawa 1993.

J. Ptak, Chorągiew w komunikacji społecznej w Polsce piastowskiej i jagiellońskiej, Lublin 2002, s. 39-90;

A. Znamierowski, Insygnia, symbole i herby polskie. Kompendium, Warszawa 2003, s. 1-9, 40-57, 143-183.

Księgi metrykalne i stanu cywilnego w archiwach państwowych w Polsce, red. A. Laszuk, Warszawa 2003

Flagi historyczne z serwisu: www. fotw.com

J. Długosz, Chorągwie krzyżackie, Warszawa 1987.

KP6_WG2 student ma zaawansowaną, uporządkowaną chronologicznie i tematycznie wiedzę o historii dawnych i współczesnych ziem polskich

KP6_WG6 zdaje sobie sprawę z różnorodności źródeł informacji; rozumie ich przydatność w badaniach historycznych

KP6_WG10 ma podstawową wiedzę o specyfice nauk pomocniczych historii przedmiotowej i ich roli w badaniach historycznych

KP6_WG11 zna podstawowe metody badawcze i narzędzia warsztatu historyka w zakresie nauk pomocniczych historii

KP6_WK2 wie o istnieniu różnych punktów widzenia dotyczących teorii rodowych, genezy herbu rycerskiego, czy genezy heraldyki w Wielkim Księstwie Litewskim

KP6_WK8 - orientuje się w działalności i aktualnej ofercie współcześnie działających towarzystw heraldycznych i genealogicznych

KP6_UW1 samodzielnie zdobywa i utrwala wiedzę w sposób uporządkowany i systematyczny przy zastosowaniu nowoczesnych technik pozyskiwania, klasyfikowania i analizowania informacji, zgodnie ze wskazówkami opiekuna naukowego

KP6_UW3 potrafi wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować i wykorzystywać informacje z wykorzystaniem różnych źródeł informacji

KP6_UK2 potrafi porozumiewać się z wykorzystaniem różnych kanałów i technik komunikacyjnych ze specjalistami w zakresie badania

KP6_UK3 potrafi obsługiwać na poziomie podstawowym programy biurowe i wykorzystywać je do przygotowywania prac pisemnych

KP6_KK1 ma krytyczną świadomość zakresu swojej wiedzy historycznej i umiejętności warsztatowych i rozumie potrzebę dalszego, ciągłego rozwoju kompetencji w zakresie nauk pomocniczych historii

KP6_KK4 jest zdolny do okazywania zrozumienia dla świata wartości i postaw ludzi w różnych okresach i kontekstach historycznych, np. przywiązania do tradycji szlacheckich

KP6_KO1 docenia rolę nauk historycznych i pokrewnych dla kształtowania więzi społecznych na poziomie lokalnym

ocenianie bieżące, kolokwium zaliczeniowe

kryteria oceniania: obecność na zajęciach, aktywny udział w zajęciach i dyskusji oparty na lekturze wskazanych pozycji naukowych i wiedzy własnej, zaliczenie kolokwium zaliczeniowego

Źródłoznawstwo

- rodzaje i gatunki źródeł historycznych; chronologia pojawiania się tych gatunków

- ćwiczenia w rozpoznawaniu gatunków źródeł historycznych

Genealogia i prosopografia

- genealogia jako nauka (rozwój, zakres i cele badań na przestrzeni dziejów)

- podstawowe pojęcia genealogiczne: ród, rodzina, filiacja, koicja, pokrewieństwo, stopień pokrewieństwa, powinowactwo, ascendenci, descendenci

- cel i metody badań prosopograficznych

- źródła do badań genealogicznych ( historiograficzne i dokumentacyjne )

- podstawowe fakty genealogiczne: daty: narodzin/chrztu, ślubu, śmierci/pogrzebu, filiacja, stopień pokrewieństwa, stan społeczny, wyznanie, pozycja majątkowa

- metody ustalania podstawowych faktów genealogicznych

- zasady konstruowania tablic genealogicznych

- "drzewo" genealogiczne a monografia genealogiczna

- polskie herbarze i ich wartość źródłowa; jeszcze o księgach metrykalnych

Weksylologia

- źródła do polskiej weksylologii

- weksylium

- związki weksylologii z heraldyką

- podstawowe rodzaje weksyliów: proporce, gonfanony, chorągwie, sztandary, flagi bannery, bandery, gonfalony

- chorągwie i flagi polskie i Wielkiego Księstwa Litewskiego

- podstawowe figury na flagach

symbolika najpopularniejszych flag mających swoja genezę w średniowieczu i czasach nowożytnych ( np. „Dannebrog”, „Union Jack”, „Stars and stripes)

Metrologia

- systemy miar i wag używanych na ziemiach polskich w okresie przedmetrycznym, ich antropomorficzny charakter

- przeliczanie miar staropolskich na współczesny system metryczny

Chronologia

- narodziny kalendarza - kalendarze lunarne

- kalendarze solarne - juliański i gregoriański

- system zapisywania dat w oparciu o święta kościelne - nauka przeliczania na współczesny system zapisu dat

- systemy zapisu dni tygodnia

Paleografia łacińska

- nauka odczytywania pisma gotyckiego i nowożytnego

rozmowa nauczająca, elementy wykładu i pracy pod kierunkiem ze źródłem