Historia inżynierii wojskowej 350-HS1-2INW
Ćwiczenia (CW) Rok akademicki 2021/22

Literatura podstawowa do całości cyklu zajęć:

J. Bogdanowski, Architektura obronna w krajobrazie Polski. Od Biskupina do Westerplatte, Warszawa-Kraków 1996;

J. Bogdanowski, Sztuka obronna, Kraków 1993.

S. Fuglewicz, Ilustrowana historia fortyfikacji, Warszawa 1991;

K. Kleczke, W. Wyszyński, Fortyfikacja stała, Warszawa 1937.

M. Rogalski, M. Zaborowski, Fortyfikacja wczoraj i dziś, Warszawa 1978;

J. Bogdanowski, Z. Holcer, M. Kornecki, Słownik terminologiczny architektury. Architektura obronna, Warszawa 1994;

R. Bochenek, 1000 słów o inżynierii i fortyfikacjach, Warszawa 1989.

Literatura do poszczególnych zajęć:

J. Biesiadka, A. Gawlak, S. Kucharski, M. Wojciechowski, Twierdza Poznań. O fortyfikacjach miasta Poznania w XIX i XX wieku, Poznań 2006.

R. Bochenek, Twierdza Modlin, Warszawa 2003.

C. Duffy, Wojna oblężnicza 1660-1689. Twierdze w epoce Vaubana i Fryderyka Wielkiego, Oświęcim 2017.

B. Dybaś, Fortece Rzeczypospolitej. Studium z dziejów budowy fortyfikacji stałych w państwie polsko-litewskim w XVII wieku, Toruń 1998.

W. Eckert, Fortyfikacje nadodrzańskie w procesie rozwoju nowożytnej sztuki fortyfikacyjnej w XVII-XIX w., Zielona Góra 2007.

A. Gruszecki, Bastionowe zamki w Małopolsce, Warszawa 1962.

P. Idzikowski, Twierdza Przemyśl. Powstanie, rozwój, technologie, Krosno 2014.

R. Jurga, Fortyfikacje III Rzeszy w rysunkach perspektywicznych, Zielona Góra 2010.Z. Pruski, Bastion Polesie. Polskie fortyfikacje na Polesiu w latach 1920-1939, Przasnysz 2000;

J. Kaufmann, W. Kaufmann, R. Jurga, Fortyfikacje III Rzeszy. Niemieckie umocnienia i systemy obrony w II wojnie światowej, Poznań 2011.

B. Perzyk, Twierdza Osowiec 1882-1915, Warszawa 2004.

T. Wesołowski, „Linia Mołotowa”. Sowieckie fortyfikacje graniczne z lat 1940-1941 na przykładzie 62 Brzeskiego Rejonu Umocnionego, Białystok 2001.

T. Wesołowski, Ślady ostrzału polskich schronów bojowych jako źródło do badań nad skutecznością środków ogniowych Wehrmachtu w kampanii wrześniowej 1939 r. (na przykładzie fortyfikacji SGO "Narew"). Wstępna charakterystyka zasobu źródłowego, [w:] Zabytki czasu minionego bogactwem teraźniejszości – militaria wśród wartości kulturowo-przyrodniczych regionu, kraju i zjednoczonej Europy, red. B. Perzyk, Osowiec-Twierdza 2010, s. 83-103.

T. Wesołowski, „Acht Komma Acht” przeciw polskim schronom bojowym. Niemieckie 88 mm armaty przeciwlotnicze jako środek zwalczania fortyfikacji stałych i ich rola w przełamaniu umocnień odcinka „Nowogród” (9-10 września 1939 r.), cz. 1-2, „Zeszyt Naukowy Muzeum Wojska w Białymstoku”, z. 24, 2011, s. 5-65; z. 25, 2012, s. 23-63.

T. Wesołowski, Landwehra w natarciu, Przełamanie prawego skrzydła odcina „Wizna” pod Giełczynem w dniu 9 września 1939 r., „Zeszyt Naukowy Muzeum Wojska”, z. 32, 2019, s. 107-142.

T. Wesołowski, Niezrealizowany projekt spiętrzenia Narwi pod Łomżą w 1939 r., „Zeszyt Naukowy Muzeum Wojska”, z. 28/29, 2015-2016, s. 47-71.

T. Wesołowski, Maskowanie schronów bojowych „Linii Mołotowa” w rejonach umocnionych na granicy sowiecko-niemieckiej w latach (czerwiec 1941 r.), „Zeszyt Naukowy Muzeum Wojska”, z. XXIII, 2010, s. 5-43.

T. Wesołowski, Rzekome francuskie plany ufortyfikowania granic Rzeczypospolitej z lat 1928-1930, czyli rzecz o źródłach i żywocie fantomów polskiej historiografii wojskowej, „Studia z Dziejów Wojskowości”, t. IV, 2015, s. 255-283.

MSWojsk. O.12/1933-I, Umocnienia polowe, cz. I: Taktyczna, Warszawa 1931.

MSWojsk. O.12/1934-II, Umocnienia polowe, cz. II: Roboty przy doraźnem umacnianiu pola walki, Warszawa 1934.

MSWojsk. O.14/1928, Ogólna instrukcja maskowania, Warszawa 1931.

MSWojsk. Sap.5/2918, Instrukcja saperska. Materiały wybuchowe, Warszawa 1929.

MSWojsk. Sap.5/1929-II, Instrukcja saperska. Niszczenia, Warszawa 1931.

Budownictwo wojskowe 1918-1935. Historia, przepisy, zasady, normy, t. I-II, Warszawa 1936.

Mosty wojenne, cz. 1-2, Warszawa 1920.

Wiedza: student

KP6_WG1: zna i rozumie wybrane zagadnienia historii inżynierii wojskowej w ujęciu chronologicznym i tematycznym;

KP6_WG2: ma zaawansowaną, uporządkowaną chronologicznie i tematycznie wiedzę o historii inżynierii wojskowej;

KP6_WG4: wykazuje znajomość historii porównawczej;

KP6_WG5: zdaje sobie sprawę z diachronicznej struktury przeszłości;

KP6_WG6: zdaje sobie sprawę z różnorodności źródeł informacji; rozumie ich przydatność w badaniach historyczno-wojskowych;

KP6_WG9: zna na poziomie podstawowym główne kierunki rozwoju badań historyczno-wojskowych w odniesieniu do historii inżynierii wojskowej, a zwłaszcza najnowsze osiągnięcia w tej dziedzinie;

KP6_WK5: rozumie podstawowe mechanizmy kulturowe, polityczne, prawne i ekonomiczne;

KP6_WK6: rozpoznaje i zna różnice w ujęciach historiograficznych w różnych okresach czasu i kontekstach.

Umiejętności: student

KP6_UW1: samodzielnie zdobywa i utrwala wiedzę w sposób uporządkowany i systematyczny przy zastosowaniu nowoczesnych technik pozyskiwania, klasyfikowania i analizowania informacji, zgodnie ze wskazówkami opiekuna naukowego;

KP6_UW2: potrafi w stopniu podstawowym wykorzystać wiedzę teoretyczną właściwą dla studiów do opisu podstawowych problemów historycznych, ekonomicznych, politycznych i kulturowych;

KP6_UW3: potrafi wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować i wykorzystywać informacje z wykorzystaniem różnych źródeł;

KP6_UW4: potrafi samodzielnie zdobywać wiedzę i umiejętności badawcze związane z kulturowymi, prawnymi, politycznymi i ekonomicznymi uwarunkowaniami;

KP6_UW5: potrafi wykorzystać wiedzę teoretyczną i podstawowe umiejętności zbierania i analizy źródeł w badaniu historii wojskowości;

KP6_UW6: potrafi analizować bieżącą sytuację polityczną i gospodarczą;

KP6_UW7: potrafi wykorzystywać podstawową wiedzę teoretyczną do interpretacji wydarzeń politycznych i militarnych;

KP6_UW8: potrafi rozpoznać i ocenić wartość wytworów kultury oraz określić ich walory;

KP6_UK1: potrafi przygotować prezentację multimedialną oraz wykorzystywać nowoczesne technologie informacyjne;

KP6_UK2: potrafi porozumiewać się z wykorzystaniem różnych kanałów i technik komunikacyjnych ze specjalistami w zakresie badań historyczno-wojskowych;

KP6_UK5: potrafi kompetentnie wypowiadać się publicznie na temat historii inżynierii wojskowej;

KP6_UK6: potrafi sporządzić wypowiedź na piśmie dotyczącą historii inżynierii wojskowej;

KP6_UO1: uczestniczy w wykonywaniu zadań przydzielonych zespołom w trakcie zajęć na uczelni;

KP6_UU1: samodzielnie zdobywa i utrwala wiedzę w sposób uporządkowany i systematyczny przy zastosowaniu nowoczesnych technik pozyskiwania, klasyfikowania i analizowania informacji, zgodnie ze wskazówkami opiekuna naukowego.

Kompetencje społeczne: student

KP6_KK1: ma krytyczną świadomość zakresu swojej wiedzy historycznej i umiejętności warsztatowych i rozumie potrzebę dalszego, ciągłego rozwoju kompetencji w zakresie fachowym, ogólnohumanistycznym, jak też kompetencji personalnych i społecznych;

KP6_KK2: wykazuje odpowiedzialność i odwagę cywilną w przedstawianiu zgodnego aktualnym stanem wiedzy historycznej obrazu dziejów i w sprzeciwianiu się instrumentalizacji historii przez grupy narodowe, społeczne, religijne i polityczne;

KP6_KK3: formułowania sądów na temat podstawowych kwestii z zakresu historii, w kontekście problemów ekonomicznych, politycznych, kulturowych, społecznych i prawnych;

KP6_KK4: jest zdolny do okazywania zrozumienia dla świata wartości i postaw ludzi w różnych okresach i kontekstach historycznych;

KP6_KO2: docenia i szanuje, jak też jest gotów promować tradycje oraz dziedzictwo historyczne i kulturowe Polski, swojego regionu i Europy;

KP6_KO3: podejmuje próby uczestnictwa w dyskusjach historycznych i przekazywania informacji osobom zainteresowanym historią spoza grona fachowców;

KP6_KR1: stosowania zasady etyczne;

KP6_KR2: potrafi funkcjonować w środowisku wielokulturowym, rozumie wartość pluralizmu i tolerancji;

KP6_KR3: uznaje i szanuje różnice punktów widzenia determinowane różnym podłożem narodowym i kulturowym.

Weryfikacja efektów kształcenia: referat, ocena aktywności w trakcie zajęć.

Zaliczenie na ocenę w oparciu o aktywność studentów podczas zajęć oraz stopień uzyskany za referat. Zaliczenie nieobecności podczas dyżurów. Niezaliczenie przedmiotu w przypadku nieobecności powyżej 50% zajęć.

1.) Inżyniera wojskowa jako element sztuki wojennej;

2.) Ewolucja terminologii wojskowo-inżynieryjnej;

3.) Źródła w historii inżynierii wojskowej;

4.) Ogólna systematyka ewolucji systemów fortyfikacyjnych;

5.) Systemy fortyfikacyjne: ścianowy, zatokowy, wieżowy, basztowy, bastejowy;

6.) Systemy fortyfikacyjne: bastionowy, kleszczowy, poligonalny;

7.) Systemy fortyfikacyjne: system fortowy;

8.-9.) Systemy fortyfikacyjne: system fortyfikacji rozproszonej;

10.) Ewolucja taktyki walk o fortyfikacje;

11.) Budownictwo wojskowe (koszarowe i magazynowe);

12.) Minerstwo i niszczenia inżynieryjne;

13.) Drogownictwo i mostownictwo wojskowe;

14.) Maskowanie inżynieryjne;

15.) Zaliczenie zajęć.

Dyskusja na podstawie przeczytanych źródeł i literatury, prezentacja multimedialna, referat, elementy wykładu.