Język a kultura 520-KS1-3JKL
Wykład (WYK) Rok akademicki 2024/25

Lektura (wybór):

Chomsky N. (2000). New Horizons in the Study of Language and Mind, Cambridge University Press.

Chomsky N. (2005). O naturze i języku, Warszawa: Axis.

Dudek Z.W., Pankalla A. (2005). Psychologia kultury. Doświadczenia graniczne i transkulturowe, Warszawa: ENETEIA.

Foucault M. (2012). Hermeneutyka podmiotu, tłum. M. Herer, Warszawa: PWN.

Freud S. (1993). Dowcip i jego stosunek do nieświadomości, tłum. R. Reszke, Warszawa: Wydawnictwo Sen-KR.

Fromm E. (1994). Zapomniany język. Wstęp do rozumienia snów, baśni

i mitów, tłum. J. Marzęcki, Warszawa: PIW.

Gadamer H.-G. (1997), Prawda i metoda. Zarys hermeneutyki filozoficznej, tłum. B. Baran, Warszawa: PWN.

Heidegger M. (1994). Bycie i czas, tłum. B. Baran, PWN: Warszawa.

Jaspers K. (1991). Rozum i egzystencja. Nietzsche i chrześcijaństwo, Warszawa: PWN.

Korporowicz L. (1993), Tworzenie sensu: Język, kultura, komunikacja, Warszawa: Oficyna Naukowa.

Lacan J. (1996). Funkcje i pole mówienia i mowy w psychoanalizie, Warszawa: KR.

Lacan J. (2014). Seminarium III. Psychozy, tłum. J. Waga, Warszawa: PWN.

Lacan J. (2015). Mit indywidualny neurotyka albo Poezja i prawda w nerwicy, tłum. T. Gajda i in., Warszawa: KR.

Lakoff G., Johnson M. (2010). Metafory w naszym życiu, tłum. T.P. Krzeszowski, Warszawa: Wydawnictwo Aletheia.

Nakamura H., Systemy myślenia ludów Wschodu. Indie, Chiny, Tybet, Japonia, tłum. M. Kanert, W. Szkudlarczyk-Brkić, Kraków: WUJ.

Platon (1990). Kratylos, tłum. W. Stefański, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Pratkanis A., Aranson E. (2004). Wiek propagandy, tłum. J. Radzicki, M. Szuster, Warszawa: PWN.

Rorty R. (1999). Obiektywność, relatywizm i prawda. Pisma filozoficzne, t. 1, tłum. J. Margański, Warszawa: Wydawnictwo Aletheia.

Roudinesco E. (2005). Jacques Lacan. Jego życie i myśl, tłum. R. Reszke, Warszawa: Wydawnictwo KR.

Sapir E. (1978) Kultura, język, osobowość. Wybrane eseje, tłum. B. Stanosz. R. Zimand, Warszawa: PIW..

Whorf B.L. (2002). Język, myśl i rzeczywistość, tłum. T. Hołówka, Warszawa: Wydawnictwo KR.

Wierzbicka A. (2013). Słowa klucze. Różne języki – różne kultury, tłum. I. Duraj-Nowosielska,Warszawa: WUW.

Student(ka) w zakresie wiedzy:

W1. uświadamia sobie wielopłaszczyznowe związki i zależności pomiędzy językiem a kulturą. (P6S_WG:KA6_WG1, KA6_WG4)

W2.ma podstawową wiedzę na temat kompleksowej natury języka oraz jego złożoności i historycznej zmienności znaczeń.

(P6S_WG:KA6_WG4)

Umiejętności:

U1. rozumie odmienne postrzeganie życia społecznego i zjawisk kulturowych przez osoby z różnych wspólnot językowych.

(P6S_UW:KA6_UW4)

U2. nabywa umiejętności rozpoznawania i interpretowania związków między językiem a różnymi obszarami ludzkiego doświadczenia kulturowego.

(P6S_UW:KA6_UW3)

Kompetencje społeczne:

K1. jest otwarty na nowe idee i rozumie potrzebę doskonalenia kompetencji komunikacyjnej w świecie wielu kultur i kodów językowych.

(P6S_KK:KA6_KK1)

K2. ma świadomość odpowiedzialności za zachowanie dziedzictwa kulturowo-językowego.

(P6S_KO:KA6_KO3)

Jako że przedmiot składa się tylko z wykładów dopuszczone są dwie nieusprawiedliwione nieobecności.

Zaliczenie: esej, recenzja wybranego artykułu, udział w dyskusji i w wykładach.

Relacje między językiem a kulturą w „Kratylosie” Platona;

- Psychologiczny język kultury. Doświadczenie symbolicznego języka kultury w perspektywie jungowskej;

- Istota języka symbolicznego w ujęciu Ericha Fromma;

- Prawo „relatywizmu językowego” Edwarda Sapira i Benjamina Worfa (hipoteza Sapira-Whorfa). Struktura języka a rzeczywistość;

- Systemy myślenia a język. Język i kultura w ujęciu Hajime Nakamury;

- Prawda jako komunikowanie w filozofii egzystencjalnej Karla Jaspersa;

- Filozofia języka i filozofia kultury w myśli Martina Heideggera;

- Język jako medium doświadczenia hermeneutycznego według Hansa Georga Gadamera;

- Fenomen dowcipu i humoru w ujęciu Zygmunta Freuda;

- Fenomen metafory (pojęcia, prawda, mit obiektywizmu, mit subiektywizmu, metafora a znaczenie formy);

- Język propagandy i nowomowa (Fabrykowanie wiarygodności, odwoływanie się do emocji, techniki propagandy);

- Słowa a sposoby myślenia; słownictwo języka a model kultury (ujęcie Anny Wierzbickiej);

- Pole mówienia i mowy w perspektywie Jacquesa Lacana;

- Przygodność, język, „ja”, etnocentryzm, kosmopolityzm, solidarność, obiektywność w filozofii Richarda Rorty’ego;

- Wprowadzenie do psycholingwistyki Noama Chomsky’ego.

Wykład i dyskusja