Astronomia

obowiązkowe

w sali

Celem przedmiotu, realizowanego w formie wykładu oraz laboratorium, jest zapoznanie studentów z wybranymi zagadnieniami dotyczącymi astronomii. Wykład jest ilustrowany materiałami multimedialnymi, natomiast laboratorium jest prowadzone w sali przy tablicy oraz w plenerze przy teleskopie.

Profil studiów: ogólnoakademicki.

Forma studiów: stacjonarne.

Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy (moduł "Podstawy fizyki").

Dziedzina nauk ścisłych i przyrodniczych, dyscypliny: astronomia, nauki fizyczne.

Rok studiów/semestr: 3 rok/5 semestr.

Wymagania wstępne: przed rozpoczęciem zajęć student powinien posiadać podstawową wiedzę z zakresu matematyki i fizyki.

Liczba godzin zajęć dydaktycznych: wykład 30 godz., laboratorium 15 godz.

Metody dydaktyczne: wykład, rozwiązywanie zadań, dyskusja, konsultacje, praca własna studenta w domu.

Punkty ECTS: 3.

Bilans nakładu pracy studenta: udział w wykładach (30 godz.), udział w laboratorium (15 godz.), udział w konsultacjach (15 godz.),

praca własna w domu i przygotowanie do zaliczeń (30 godz.).

Wskaźniki ilościowe: nakład pracy studenta związany z zajęciami wymagającymi bezpośredniego udziału nauczyciela - 2,4 ECTS; nakład

pracy studenta związany z zajęciami o charakterze praktycznym - 0,6 ECTS.

Wykład obejmuje następujące zagadnienia:

1. Istota astronomii i instrumenty astronomiczne.

2. Ziemia i Księżyc.

3. Zagadnienie dwóch ciał i prawa Keplera.

4. Układ Słoneczny i Słońce.

5. Planety pozasłoneczne.

6. Gwiazdy i ich ewolucja.

7. Ogólna teoria względności i astronomia fal grawitacyjnych.

8. Galaktyki.

9. Kosmologia.

Laboratorium -- zajęcia o charakterze warsztatowo-wykładowym. Tematyka zajęć dotyczy następujących zagadnień:

Obrót sfery nieba jako następstwo wirowania Ziemi.

Ruch Słońca względem gwiazd, sezonowe zmiany położenia gwiazd wglądem horyzontu i pory roku, jako następstwa wokółsłonecznego ruchu Ziemi.

Zaćmienia Słońca i Księżyca.

Współrzędne astronomiczne.

Astronomiczna skala jasności.

Klasyfikacja widm gwiazdowych.

Rozwiązywanie typowych problemów związanych z przeprowadzaniem podstawowych obserwacji astronomicznych z wykorzystaniem atlasu nieba i programów komputerowych.

Obserwacje nieba (wzrokowe, z wykorzystaniem lornetki i teleskopowe): lokalizacja najważniejszych gwiazdozbiorów; obserwacje najbardziej interesujących obiektów astronomicznych.

Programy komputerowe prezentujące niebo.

Budowa i posługiwanie się typowymi narzędziami optycznymi wykorzystywanymi w obserwacjach nieba.

Planowanie obserwacji samodzielnych i grupowych.

Kalendarze, strefy czasowe, linia zmiany daty.

Literatura zalecana

1. J.M.Kreiner, Astronomia z astrofizyką, wyd. 2, PWN, Warszawa 1992.

2. F.H.Shu, Galaktyki, gwiazdy, życie. Fizyka Wszechświata, Prószyński i S-ka, Warszawa 2003.

3. A.Branicki, Obserwacje i pomiary astronomiczne dla studentów, uczniów i miłośników astronomii, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2006.

Literatura dodatkowa

1. J.M.Kreiner, Ziemia i Wszechświat. Astronomia nie tylko dla geografów, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, Kraków 2009.

2. L.Oster, Astronomia współczesna, wyd. 2 poprawione, PWN, Warszawa 1982.

3. E.Rybka, Astronomia ogólna, wyd. 7 poprawione i uzupełnione, PWN, Warszawa 1983.

4. J.S.Stodółkiewicz, Astrofizyka ogólna z elementami geofizyki, wyd. 4 uzupełnione, PWN, Warszawa 1982.

5. A.Branicki, Na własne oczy. O samodzielnych obserwacjach nieba i Ziemi, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2014.

6. Atlasy nieba, np. Atlas nieba 2000.0, PPWK, Warszawa 1991.

7. Astronomy, OpenStax, Rice University 2018 (książka do darmowego pobrania na https://openstax.org).

Student

1. uzyskuje podstawową wiedzę z zakresu astronomii i zna zasady wykonywania prostych obserwacji astronomicznych (K_W18);

2. umie ze zrozumieniem przedstawić podstawowe problemy z zakresu astronomii i astrofizyki, wykonać podstawowe obserwacje astronomiczne i zinterpretować ich wyniki (K_U16);

3. umie ze zrozumieniem i krytycznie korzystać z literatury i zasobów Internetu w odniesieniu do problemów astronomii (K_U17);

4. umie korzystać ze źródeł wiedzy w języku angielskim (K_U29);

5. zna ograniczenia swojej wiedzy i rozumie potrzebę dalszego kształcenia, podnoszenia kompetencji zawodowych, osobistych i społecznych (K_K01);

6. potrafi pracować w zespole przyjmując w nim różne role, w tym w szczególności rolę kierowniczą, potrafi przyjąć odpowiedzialność za realizowane zadanie zespołowe (K_K02);

7. potrafi samodzielnie wyszukiwać informacje w literaturze i zasobach Internetu, także w językach obcych (K_K05);

8. potrafi formułować opinie na temat podstawowych zagadnień astronomii (K_K06).

Zaliczenie na ocenę. Warunkiem koniecznym zaliczenia przedmiotu jest zaliczenie (na ocenę) laboratorium. Ostateczna ocena z przedmiotu zależy od oceny z laboratorium, aktywności i frekwencji (która jest sprawdzana) na wykładach oraz od wyniku rozmowy, przeprowadzonej po zakończeniu zajęć, polegającej na omówieniu 3ch zagadnień wylosowanych z uprzednio przygotowanej listy zagadnień.