Socjologia edukacji

obowiązkowe

Celem przedmiotu jest zapoznanie słuchaczy z kluczowym zagadnieniem edukacji – wiedzą będącą skutkiem działania palcówek dydaktycznych (z położeniem akcentu na program ukryty). Przedkładane analizy nie będą koncentrować się tylko na samym fenomenie, ale także zmierzać będą do jego wyjaśnienia, co wiąże się ze wskazaniem czynników sprawiających, że takie właśnie, a nie inne efekty są realizowane. Zostaną one wskazane przy wykorzystaniu mikro, mezo i makro skali oglądu socjologicznego. Pokazany zatem będzie cykl poznania od socjografii po socjologię.

Podejmowane tematy uwzględniają współczesną perspektywę czasową, co przybliży dyskurs wykładu do doświadczeń słuchaczy.

Ważnym jest uwrażliwienie studentów, że zjawiska społeczne mają wielokontekstowe umocowanie. Zatem ich analiza nie powinna ograniczać się do jednego kontekstu (ten jest zawsze autorsko dobierany i ograniczanie się do jego nie pozwala właściwie zrozumieć badanego faktu), ale winna być kompleksowa - uwzględniać wiele kontekstów.

Tego typu podejście nie tylko ma roztoczyć przed słuchaczami właściwą perspektywę poznawczą, ale także przyczynić się ma do wzbudzenia w ich wyobraźni socjologicznej – co na pierwszym roku studiów winno być priorytetem.

zdalnie

W ramach zajęć Studenki i Studenci zostaną wprowadzeni do socjologicznej analizy edukacji z uwzględnieniem, m.in.: roli oceniania oraz roli nauczycieli i rodziców w procesie nauczania; poznają główne środowiska i agendy socjalizujące, mechanizmy socjalizacji w kontekście edukacji. Szerzej omówione będą takie zagadnienia jak ukryty program oraz edukacja jako narzędzie ruchliwości społecznej.

Profil studiów: ogólnoakademicki;

Forma studiów: stacjonarne;

Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy,

Dziedzina i dyscyplina nauki: nauki społeczne, nauki socjologiczne; Rok studiów I, semestr studiów II;

Wymagania wstępne: brak;

Liczba godzin zajęć dydaktycznych z podziałem na formy prowadzenia zajęć: wykład - 30 godzin, ćwiczenia-15 godzin

Punkty ECTS: 4;

WSKAŹNIKI ILOŚCIOWE - Punkty ECTS w ramach zajęć:

- wymagających bezpośredniego kontaktu: 2,1 ECTS (55 godzin) w tym 10 godzin bezpośredniego kontaktu - konsultacje, egzaminy i 45 godzin udziału w wykładzie i ćwiczeniach

- o charakterze praktycznym - nie wymaga bezpośredniego udziału nauczyciela 1,9 ECTS (49 godzin):

– przygotowanie do ćwiczeń – 30 godz.;

– przygotowanie referatów/prezentacji 10 godz.

- przygotowanie do kolokwium zaliczeniowego / egzaminu 9 godzin

Razem 104 godziny, co odpowiada 4 punktom ECTS

Meighan R., Socjologia edukacji, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 1993

Gerhardt S., Znaczenie miłości. Jak uczucia wpływają na rozwój mózgu, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2016

Zemło M., Między szkołą a domem. Konteksty socjalizacyjne młodzieży szkół ponadpodstawowych, Wydawnictwo KUL, Lublin 2013

Walker T., Fińskie dzieci uczą się najlepiej, Wydawnictwo Literackie, 2013

Bauman Z., Płynne życie, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2007,

Szlendak T., Komercjalizacja dzieciństwa. Kilka uwag krytycznych o niewygodach wychowania dzieci w kulturze konsumpcji, Kultura i Edukacja 2005, nr 2/2005,

artykuł dostępny online: https://repozytorium.umk.pl/bitstream/handle/item/948/T.%20Szlendak, %20Komercjalizacja%20dzieciństwa.pdf

Mikiewicz P., Socjologia edukacji. Teorie, koncepcje, pojęcia, PWN, Warszawa 2016

Rek M., Woźniak W., Wyrównywanie szans? Reforma polskiego systemu edukacji a realizacja idei inkluzji społecznej, ss. 137-154, w: „Ekskluzja i inkluzja społeczna” red. J. Grotowska-Leder, K. Faliszek, AKAPIT, Toruń 2005, (s. 137-154)

Stańczyk P., Młodzież wobec ideologii merytokracji - pozytywna socjalizacja oszukanego pokolenia, ss. 17-38, „Forum Oświatowe” nr 40/ 2009

Melosik Z., Uniwersytet i społeczeństwo. Dyskursy wolności, wiedzy i władzy, ss. 25-46, w: „Edukacja uniwersytecka w warunkach zmiany kulturowej”, red. A. Kobylarek, J. Semkow, Oficyna Wydawnicza ATUT - Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe, Wrocław 2008

Szwabowski O., Neoliberalna restrukturyzacja fabryki dyplomów, ss. 79-107, w: „Fabryki dyplomów czy universitas?”, red. M. Czerepaniak- Walczak, Impuls, Kraków 2013

Zakowicz I., Uniwersytet – przedsiębiorstwo produkcyjno-usługowe, student – klient supermarketu? Czyli szkolnictwo wyższe w procesie zmian, ss. 131-149, w: „Fabryki dyplomów czy universitas?”, red. M. Czerepaniak-Walczak, Impuls, Kraków 2013

Literatura uzupełniająca:

Banach K., Obraz rodziny w podręcznikach szkolnych do edukacji wczesnoszkolnej – krzywe zwierciadło czy rzeczywistość?, ss. 403-419, w: „Kreowanie społeczeństwa niewiedzy”, Studia nad wiedzą. Tom VII, red, A. Jabłoński, J. Szymczyk, M. Zemło, Wydawnictwo KUL, Lublin 2015;

Klus-Stańska D., Wiedza, która zniewala – transmisyjne tradycje w polskiej szkole, ss. 21-40, „Forum Oświatowe” nr 146/2012; Kościelniak C., Kulturowe uwarunkowania uniwersytetu w kontekście kryzysów państw dobrobytu, „Center for Public Policy Studies ‘Research Papers’ ” , nr 54/2013, artykuł dostępny online: https://repozytorium.amu.edu.pl/bitstream/10593/12027/1/CPP_RPS_vol. 54_Koscielniak.pdf ;

Melosik Z., Uniwersytet i komercjalizacja. Rekonstrukcja zachodniej debaty, ss. 21-33, „Kultura-Społeczeństwo-Edukacja” nr 1/2012; Melosik Z. Uniwersytet i społeczeństwo;

Pauluk D., Ukryte programy uniwersyteckiej edukacji i ich rezultaty, Wydawnictwo UJ, Kraków 2016 ;

Pryszmont-Ciesielska M., Ukryty program edukacji uniwersyteckiej, ss. 159-174, w: „Edukacja uniwersytecka w warunkach zmiany kulturowej”, red. A. Kobylarek,

J. Semkow, Oficyna Wydawnicza ATUT - Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe, Wrocław 2008 ;

Woźniak Wojciech, System edukacyjny jako instrument wyrównania szans. Przypadek Finlandii, „Polityka społeczna”, numer tematyczny: Dziedziczenie nierówności społecznych, 1/2008, ss. 36-38;

Żłobicki W., Rozpoznawanie uwarunkowań i skutków edukacji na podstawie teorii ukrytego programu, ss. 53-71, „Forum Socjologiczne. Wokół problemów socjologii edukacji i badań młodzieży” red. B. Wiśniewska-Paź, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2011;

Pankowska D., Nauczyciel wobec wiedzy o ukrytym programie szkolnym, artykuł opublikowany online: http://apcz.umk.pl/ czasopisma/index.php/PBE/article/viewFile/2690/2668 ;

WIEDZA

Student/ Studentka zna i rozumie definicje najważniejszych terminów socjologicznych, potrafi wskazać specyficzne problemy podejmowane przez socjologię; potrafi też spojrzeć na nie w kontekście edukacji KP6_WG1

Student/ Studentka zna najważniejsze stanowiska teoretyczne i metodologiczne w socjologii, potrafi zastosować je w kontekście edukacji KP6_WG2

Student/ Studentka wykorzystuje zdobytą wiedzę do rozstrzygania dylematów pojawiających się w pracy zawodowej KP6_UW9

UMIEJĘTNOŚCI:

Student/ Studentka posiada umiejętności merytorycznego argumentowania z wykorzystaniem poglądów różnych autorów oraz formułowania wniosków w pracach naukowych (eseje, prace roczne, semestralne) KP6_UK1

Student/ Studentka potrafi przygotować ustną wypowiedź na zadany temat związany ze studiowaną problematyką z wykorzystaniem źródeł socjologicznych KP6_UK2

Student/ Studentka potrafi przygotować prezentację multimedialną KP6_UO2

KOMPETENCJE SPOŁECZNE

Student/ Studentka ma świadomość zmian zachodzących w terminologii oraz w orientacjach metodologicznych w obrębie socjologii. KP6_KK1

Student/ Studentka jest otwarty na pracę w grupie, potrafiąc przyjmować w niej różne role. Dostrzega potrzebę kreatywnego kierowania zespołem ludzkim. KP6_KO2

Student/ Studentka ma świadomość konieczności planowania w czasie wykonywania poszczególnych zadań. KP6_KO3

Student/ Studentka jest świadomy złożoności i wieloaspektowości życia społecznego oraz wrażliwy na zjawisko relatywizmu kulturowego KP6_KR4

Na ćwiczeniach, podstawowym wymaganiem wobec studenta jest znajomość literatury obowiązkowej.

Zaliczenie odbywa się na podstawie oceny aktywności na zajęciach (np. w formie udziału w dyskusji, prezentacji, testów sprawdzających znajomość treści lektur itd) oraz kolokwium.