Konwersatorium "Biografia i biografistyka (XIX-XXI w.)"

fakultatywne

Student ma orientację w historii literatury polskiej - od XIX w. po najnowszą. Potrafi analizować i interpretować różnogatunkowe teksty.

w sali

Podczas konwersatorium student zapozna się z historycznie zmiennymi sposobami konstruowania biografii, ich odmianami gatunkowymi i funkcjonalnymi na tle przemian sfery publicznej i prywatnej. Uświadomi sobie, kiedy zaczęło się myślenie biografią, jakie przybierało formy, czemu służyło.

Profil studiów: ogólnoakademicki

Forma studiów: stacjonarne

Rodzaj przedmiotu: fakultatywny

Dziedzina i dyscyplina nauki: nauki humanistyczne, literaturoznawstwo

Rok studiów/semestr: III rok filologii polskiej, studia I stopnia, semestr 5

Wymagania wstępne: orientacja w historii literatury polskiej od XIX wieku po najnowszą

Liczba godzin dydaktycznych z podziałem na formy prowadzenie zajęć: 15 godz., konwersatorium

Metody dydaktyczne: heureza, dyskusja

Punkty ECTS: 1

Bilans nakładu pracy studenta: uczestnictwo w zajęciach - 12 godz., zapoznanie się z lekturami - 10 godz., przygotowanie zadania indywidualnego - 4 godz., konsultacje - 1 - godz.

Wskaźniki ilościowe: zajęcia wymagające bezpośredniego udziału nauczyciela 13 godz. (0,5 ECTS), zajęcia praktyczne 14 godz. (0, 5) ECTS)

Tematyka zajęć:

1. Biografia i biografistyka. „Wynalezienie biografii”. Bios i zoe. Sfera publiczna/ sfera prywatna.

2. Biografia heroiczna. Plutarch – z historii recepcji i odbioru. Biografia sprawcy historii/ twórcy kultury.

3. Hagiografia. Żywoty świętych. Żywoty narodowe. Biografia i rytuały pośmiertne.

4 Biografia prasowa. Biografia inteligencji. Biografie kobiet w prasie.

5. Biografistyka i lokalność. Biografia transgraniczna.

6. Biografia/ autobiografia. Biografistyka i listy. Źródła do biografii.

Problem fikcji. Autocenzura.

7. Biografistyka rodowa/ rodzinna.

8. Typologia biografów.

Literatura podstawowa:

Badania biografii – źródła, metody, konteksty, red. E. Krzewska, R. Skrzyniarz, W. Zgłobicka-Gierut, Kraków 2014.

E. Balcerzan, Biografia jako język, w: Biografia – geografia – kultura literacka, red. J. Ziomek i J. Sławiński, Wrocław 1975.

M. Benton, Biografia teraz i kiedyś, „Dekada Literacka” 2010, nr 4–5

Biografia a tożsamość narodowa, red. M. Czyżewski, A. Piotrowski, A. Rokuszewska-Pawełek, Łódź 1996.

Biografie romantycznych poetów, red. Z. Trojanowiczowa i J. Borowczyk, Poznań 2007.

Biografistyka we współczesnych badaniach historycznych. Teoria i praktyka, red. J. Kolbuszewska, R. Stobiecki, Łódź 2017.

W. Bolecki, Wstęp, w: W. Berent, Opowieści biograficzne, Kraków 2000

G. Borkowska, Powieść, biografia i ethos historii w pismach Narcyzy Żmichowskiej, „Litteraria Copernicana” 2017, nr 2 (22).

T. Budrewicz, Wspomnienie pośmiertne w XIX wieku (perspektywa genologii i biografistyki), „Roczniki Humanistyczne” 2018, nr 1.

A. Całek, Biografia naukowa; od koncepcji do narracji: interdyscyplinarność, teorie, metody badawcze, Kraków 2013.

A. Całek, Adam Mickiewicz – Juliusz Słowacki. Psychobiografia naukowa, Kraków 2012

J. M. Clifford, Od kamyków do mozaiki: Zagadnienia biografii literackiej, przekł. A. Mysłowska, Warszawa 1978

Z. Dambek-Giallelis, Dziwne kształty życia. Studia i szkice z dziejów biografistyki polskiej połowy XIX wieku, Poznań 2019

E. Dąbrowicz, Biografia transgraniczna. Migracje jako problem tożsamości w polskim wieku XIX, „Białostockie Studia Literaturoznawcze” 2010, nr 1.

A. Gajewska, Zwrot biograficzny w feministycznej krytyce literackiej, w: Dwadzieścia lat literatury polskiej 1989–2009, red. A. Galant, I. Iwasiów, Szczecin 2008

J. Gradkowski, Modele biografii Mickiewicza, Jelenia Góra 1998

J. Kaczmarek, Geobiografie – historie życia a studia nad migracjami, „Acta Universitatis Lodziensis” 2004, t. 5.

K. Kazimierska, P. Czapliński, V. Julkowska, Biografia, w: Modi memorandi. Leksykon kultury pamięci, red. M. Saryusz-Wolska, R. Traba, Warszawa 2014

S. Kieniewicz, O „Polskim Słowniku Biograficznym”, „Rocznik Biblioteki Narodowej” 1965, z. 1.

E. Kiślak, Polska biografistyka: nowy kierunek?, w: Obraz literatury w komunikacji społecznej po roku ’89, red. A. Werner, T. Żukowski, Warszawa 2013.

A. Kłoskowska, Kulturologiczna analiza biograficzna, „Kultura i Społeczeństwo” 1985, t. 29.

T. Kulak, Uwagi nad biografistyką XIX wieku, w: Stan i perspektywy biografistyki polskiej, red. L. Kuberski, Opole 1998

W. Konopczyński, O polską biografię narodową, „Przegląd Warszawski” 1922, t. 1, nr 5

P. Kowalski, Biografistyczne perswazje. Literaturoznawstwo i jego legendotwórstwo, w: tegoż, (Nie)bezpieczne światy masowej wyobraźni. Studia o literaturze i kulturze popularnej, Opole 1996

P. Kulas, Między autobiografią a biografią. Biografia literacka jako źródło badań socjologicznych, „Przegląd Socjologii Jakościowej” 2013, t. 9, nr 4.

D. Lalek, Życie jako biografia. Podejście biograficzne w perspektywie pedagogicznej, Warszawa 2010.

Z. Łapiński, Biografia pisarza w dziełach i poza dziełami, w: Sporne i bezsporne problemy współczesnej wiedzy o literaturze, red. W. Bolecki, R. Nycz, Warszawa 2002

T. Łepkowski, Biografistyka: żywotność, tradycjonalizm, nowoczesność, „Kwartalnik Historyczny” 1975, nr 1.

J. Madejski, Do(tykanie) osoby. Współczesna biografistyka literacka, w: Literackie reprezentacje doświadczenia, red. W. Bolecki, E. Nawrocka, Warszawa 2006.

H. Markiewicz, Między plotką a mitem. Życie i osoba pisarza w polskich badaniach literackich, w: tegoż, Świadomość literatury, Kraków 1985

A. Nasiłowska, Herezje wokół biografizmu i autobiografizmu, „Teksty Drugie” 2010, nr 1–2.

S. Nicieja, Biograf – fotograf, detektyw, kreator, w: Stan i perspektywy rozwoju biografistyki polskiej, red. L. Kuberski, Opole 1998.

M. Popiel, Portret jako jednostka kulturowej historii literatury, „Ruch Literacki” 2013, nr 1.

E. Rostworowski, Biografia, biogram, historia grup i pokoleń, „Kwartalnik Historyczny” 1973, nr 2.

M. Romanowski, Biografia kobieca: przypadek Marii Konopnickiej, w: Kobiety i historia: od niewidzialności do sprawczości, Gdańsk 2015.

W. M. Runyan, Historie życia a psychobiografia: badania teorii i metody, przekł. J. Kasprzewski, Warszawa 1992.

S. Rzepczyński, Biografia i tekst. Studia o Mickiewiczu i Norwidzie, Słupsk 2004

J. Sławiński, Myśli na temat: biografia pisarza jako jednostka procesu historycznoliterackiego, w: Biografia — geografia — kultura literacka, red. J. Ziomek i J. Sławiński, Wrocław 1975.

Stan i perspektywy rozwoju biografistyki polskiej, red. L. Kuberski, Opole 1998.

K. Stępnik, Henryk Sienkiewicz: studia z mikrobiografiki prasowej, Lublin 2016

Życie artysty. Problemy biografii artystycznej, red. M. Poprzęcka, Warszawa 1995.

KA6_UWO1; KA6_WK1; KA6_UWK1; KA6_UK1; KA6_KOR1

Ocenianie na zajęciach, zaliczenie ustne. Student może opuścić jedne zajęcia. W razie większej liczby nieobecności powinien się zgłosić na zaliczenie tych tematów podczas konsultacji. 5 opuszczonych zajęć uniemożliwia zaliczenie przedmiotu. Ocena końcowa wystawiana jest na podstawie obecności na zajęciach, udziału w dyskusji, prezentacji wystąpień uprzednio przygotowanych (w liczbie 1-2 ), rozmowy podsumowującej zrealizowany program.