Wstęp do językoznawstwa

kierunkowe
obowiązkowe

Kompetencje wstępne:

podstawowa wiedza z zakresu gramatyki języka polskiego i języków obcych wyniesiona ze szkoły średniej.

w sali

Ogólne treści przedmiotu:

- miejsce i znaczenie językoznawstwa w systemie nauk humanistycznych;

- specyfika przedmiotowa i metodologiczna językoznawstwa;

- historia badań językoznawczych;

- podstawowa terminologia językoznawcza: polsko- i rosyjskojęzyczna;

- systemowa natura języka, funkcje języka;

- językowa mapa Europy i świata.

Szczegółowe treści przedmiotu:

- językoznawstwo jako niezależna dyscyplina naukowa, jego zakres, zadania i rola na studiach filologicznych;

- pochodzenie języka;

- działy językoznawstwa: ogólne, porównawcze (konfrontatywne) i szczegółowe; teoretyczne i stosowane; wewnętrzne i zewnętrze; diachroniczne i synchroniczne;

- związki lingwistyki z innymi dyscyplinami naukowymi;

- wybrane zagadnienia z historii językoznawstwa: badania językowe w starożytności, lingwistyka XVIII-XX wieku: językoznawstwo porównawcze, młodogramatycy, szkoły slawistyczne, strukturalizm, najważniejsze tendencje w rozwoju językoznawstwa współczesnego;

- język jako główny przedmiot badań lingwistycznych;

- język jako system znaków, model komunikacji językowej, funkcje języka;

- terminy lingwistyczne: język narodowy, język naturalny, sztuczny, wspólnota językowa itd.;

- części składowe systemu językowego;

- fonologiczny system języka: przedmiot fonologii, podstawowa jednostka fonologii – fonem, fonologia a fonetyka, prozodia jako dział fonologii;

- historia pisma, typologia systemów graficznych, alfabety;

- gramatyczny system języka: gramatyka, znaczenie gramatyczne, forma gramatyczna, kategoria gramatyczna, podstawowe sposoby wyrażania znaczenia gramatycznego, morfologia i składnia, gramatyczne typy języków;

- leksykalno-semantyczny system języka, leksykologia i semantyka, etymologia, leksem (wyraz) – podstawowa jednostka systemu leksykalno-semantycznego, relacje semantyczne, pole semantyczne, stosunki systemowe w leksyce, leksykografia;

- pośrednie płaszczyzny językowe: morfonologia, słowotwórstwo, frazeologia;

- językowa mapa Europy i świata; klasyfikacja języków świata: zróżnicowanie genetyczne, typologiczne, socjalne i terytorialne, geograficzne; języki cywilizacji globalnych;

- wielkie rodziny językowe świata, rodzina języków indoeuropejskich.

Wykaz literatury podstawowej

i uzupełniającej:

LITERATURA PODSTAWOWA

1.A. Furdal, Językoznawstwo otwarte, Wrocław 2000.

2.Cz. Lachur, Zarys językoznawstwa ogólnego, Opole 2004.

3.T. Milewski, Językoznawstwo, Warszawa 1975.

4. A. Weinsberg, Językoznawstwo ogólne, Warszawa 1983.

5.В. И. Кодухов, Введение в языкознание, Москва 1987.

LTERATURA UZUPEŁNIAJĄCA

1. A. Heinz, Dzieje językoznawstwa w zarysie, Warszawa 1983.

2.Języki indoeuropejskie. Pod red. L. Bednarczuka, t. I-II, Warszawa 1986, 1988

3.J. Lyons, Wstęp do językoznawstwa, Warszawa 1976.

4.A. F. Majewicz, Języki świata i ich klasyfikowanie, Warszawa 1989.

5.А. А. Гируцкий, Общее языкознание, Минск 2003.

ENCYKLOPEDIE I SŁOWNIKI

1.Encyklopedia językoznawstwa ogólnego. Pod red. K. Polańskiego, Wrocław-Warszawa-Kraków 2003.

2.Encyklopedia języka polskiego, Warszawa 1992.

3.Polskie i rosyjskie słowniki terminologii językoznawczej, np. Z. Gołąb, A. Heinz, K.Polański, Słownik terminów językoznawczych,

Warszawa 1968.

1. Student ma podstawową wiedzę o miejscu i znaczeniu językoznawstwa w systemie nauk humanistycznych oraz jego specyfice przedmiotowej i metodologicznej.

2. Student zna podstawową terminologię językoznawczą (polsko- i rosyjskojęzyczną).

3. Student dostrzega powiązania językoznawstwa z innymi dyscyplinami naukowymi.

4. Student rozpoznaje i wymienia najwybitniejszych przedstawicieli danej szkoły lingwistycznej, ma podstawową wiedzę o głównych tendencjach rozwoju językoznawstwa.

5. Student ma świadomość systemowej natury języka, jego złożoności, zmienności w perspektywie historycznej.

6. Student potrafi wyszukiwać i analizować teoretyczne teksty lingwistyczne, dokonując oceny i selekcji potrzebnych informacji.

7. Student potrafi współdziałać i pracować w grupie w ramach wyznaczonych zadań badawczych.

Sposoby weryfikacji efektów uczenia:

kolokwium;

referat;

ocena aktywności studentów w trakcie zajęć.

Warunki zaliczenia przedmiotu:

pozytywna ocena z kolokwium (pisemnego lub ustnego);

aktywność na zajęciach;

ocena uzyskana za wykonanie zadań indywidualnych podczas zajęć;

udział w zajęciach (ponad 10 godzin nieobecności na zajęciach nie kwalifikuje do zaliczenia przedmiotu);

obowiązek zaliczania wszystkich nieobecności podczas zaliczenia końcowego.

Przedmiot kończy się zaliczeniem w ocenie.