Językoznawstwo kognitywne

obowiązkowe

Program przedmiotu obejmuje najważniejsze teorie, metody i zasady kognitywnej nauki o języku (semantyki i gramatyki), których przyswojenie pozwoli studentom dostrzegać i analizować związki między językiem a procesami poznawczymi i doświadczeniem społecznym oraz doskonalić własną kompetencję komunikacyjną

Podczas zajęć (wykładu i ćwiczeń) omawiane będą zagadnienia międzykulturowych podobieństw i różnic w językowej kategoryzacji świata; mechanizmy tworzenia pojęć i ich kodowania w leksyce i gramatyce języka polskiego oraz kognitywne modele opisu tych procesów, a także rola metafory, metonimii i innych narzędzi myślenia i mówienia o rzeczywistości. Analizowane będą również niektóre pragmatyczne aspekty zdolności symbolicznych człowieka: spełnianie określonych intencji komunikacyjnych i kreatywnych.

Nazwa jednostki prowadzącej kierunek:

Wydział Historyczno-Socjologiczny

Nazwa kierunku studiów: Kognitywistyka i komunikacja

Poziom kształcenia: Studia pierwszego stopnia

Profil studiów: Ogólnoakademicki

Forma studiów: Stacjonarne

Kod przedmiotu: 0500-KS1-1JKO

Język przedmiotu: Język polski

Rodzaj przedmiotu: Obowiązkowy, MK_7

Rok studiów /semestr: Rok I, semestr 2

Wymagania wstępne (tzw. sekwencyjny system zajęć i egzaminów):

Student powinien mieć ogólną wiedzę o języku wyniesioną z liceum oraz świadomość związków ludzkich umiejętności komunikacyjnych z innymi zdolnościami poznawczymi i z kulturą danej społeczności

Liczba godzin zajęć dydaktycznych z podziałem na formy prowadzenia zajęć: wykład – 15 godz., ćwiczenia – 15 godz.

Metody dydaktyczne oraz ogólna forma zaliczenia przedmiotu:

wykład (metoda podawcza); ćwiczenia (zadania zespołowe i indywidualne, prezentacje, referaty, dyskusje)

zaliczenie na ocenę

Bilans nakładu pracy studenta:

uczestnictwo w zajęciach – 30 godz.

przygotowanie do zajęć – 30 godz.

samodzielne lektury – 20 godz.

konsultacje i zaliczenia – 10 godz.

Łącznie: 90 godz.

Wskaźniki ilościowe - Nakład pracy studenta związany z zajęciami:

wymagającymi bezpośredniego udziału nauczyciela - 40 godz., 1,5 pkt

o charakterze praktycznym: 40 godz., 1,5 pkt

Literatura podstawowa (znajomość niezbędna do zaliczenia przedmiotu):

1) Tabakowska E. /red./, 2001, Kognitywne podstawy języka i językoznawstwa, Kraków.

2) Taylor J.R., 2003, Gramatyka kognitywna, tłum. z ang. M. Buchta, Ł. Wiraszka, red. E. Tabakowska, Kraków.

3) Szczepankowska I., 2011, Semantyka i pragmatyka językowa. Słownik podstawowych pojęć z zadaniami i literaturą przedmiotu, Białystok [wybrane hasła i zadania z zakresu semantyki kognitywnej].

4) Bartmiński J., 2006, Językowe podstawy obrazu świata, Lublin [cz. I].

5) Habrajska G., 1996, Kategoryzacja a klasyfikacja – potoczne i naukowe widzenie świata, [w:] Grzegorczykowa R., Pajdzińska A., /red./, Językowa kategoryzacja świata, Lublin, s. 221-241.

6) Wierzbicka A. 1999, Język – umysł – kultura, red. J. Bartmiński, Warszawa [tamże rozdziały: Prototypy i inwarianty; Różne kultury, różne języki, różne akty mowy; Przypadki gramatyczne a natura człowieka).

Wybór literatury uzupełniającej (dla zainteresowanych)

Austin John L., 1996 [1962], Jak działać słowami, [w:] Mówienie i poznawanie. Rozprawy i wykłady filozoficzne, tłum. z ang. i oprac. B. Chwedeńczuk, Warszawa, s. 545-691.

Bartmiński J., Tokarski R. /red./ 1998, Profilowanie w języku i w tekście, Lublin.

Dąbrowska E., Kubiński W., 2003, Akwizycja języka w świetle językoznawstwa kognitywnego, Kraków.

Evans V., 2009, Leksykon językoznawstwa kognitywnego, tłum. M. Buchta i in., Kraków.

Fauconnier G., Turner M., 2001, Tworzenie amalgamatów jako jeden z głównych procesów w gramatyce, tłum. z ang. W. Kubiński, D. Stanulewicz, [zob. w:] Językoznawstwo kognitywne II. Zjawiska pragmatyczne, Gdańsk, s. 173-211.

Kardela H. /red./, 1994, Podstawy gramatyki kognitywnej, Warszawa.

Kubiński W., Kalisz R., Modrzejewska E. /red./, 1998, Językoznawstwo kognitywne I. Wybór tekstów, Gdańsk.

Lakoff G., Johnson M., 1988, Metafory w naszym życiu, tłum. T.P. Krzeszowski, Warszawa.

Langacker R., 2009, Gramatyka kognitywna. Wprowadzenie, tłum. z ang. E. Tabakowska i in., Kraków.

Miczka E., 2002, Kognitywne struktury sytuacyjne i informacyjne w interpretacji dyskursu, Katowice.

Sokołowska O., Stanulewicz D., 2006, Językoznawstwo kognitywne III. Kognitywizm w świetle innych teorii, red. Gdańsk.

Stockwell P., 2006, Poetyka kognitywna. Wprowadzenie, tłum. z ang. A. Skucińska, Kraków.

Szczepankowska I., 2007, Czym jest „pojęcie” we współczesnym językoznawstwie?, „Białostockie Archiwum Językowe”, nr7, s. 169-183.

Tabakowska E. 1995, Gramatyka i obrazowanie. Wprowadzenie do językoznawstwa kognitywnego, Kraków.

Taylor J. R., 2001, Kategoryzacja w języku. Prototypy w teorii językoznawczej, przeł. A. Skucińska, Kraków.

W1 Student zna najważniejsze koncepcje teoretyczne i metodologie badań w zakresie językoznawstwa kognitywnego; przyswaja sobie podstawowy zasób pojęć z omawianej dyscypliny i rozumie treści zawarte w literaturze przedmiotu; K_W03, K_W04, K_W06

W2 ma wiedzę o roli języka jako narzędzia poznania i komunikacji; K_W13

U1 Student umie posługiwać się poznanymi pojęciami i metodami z zakresu lingwistyki kognitywnej w analizie złożonych jednostek językowych; K_U01

U2 potrafi dokonać interpretacji wypowiedzi pod względem logiczno-gramatycznym i semantyczno-pragmatycznym K_U09

K1 Student rozumie potrzebę ustawicznego doskonalenia umiejętności komunikacyjnych jako podstawy rozwoju osobistego i głównego składnika kompetencji humanisty; K_K01, K_K02

Bieżąca ocena aktywności studenta podczas zajęć oraz wykonania zadań domowych, końcowe kolokwium sprawdzające wiedzę teoretyczną i praktyczną