Emisja głosu z techniką mówienia

obowiązkowe

Poznanie właściwych mechanizmów: oddychania, fonacji i artykulacji; wykształcenie umiejętności oceny stanu oraz funkcjonowania narządów mowy: zapoznanie z zaburzeniami głosu wynikającymi z niewłaściwej techniki tworzenia głosu; wyrobienie miękkiego ataku na dźwięk wraz z appogio; przygotowanie głosu do pracy obciążonej zawodowo; wpojenie zasad profilaktyki i higieny głosowej.

Doskonalenie umiejętności poprawnego mówienia poprzez pracę nad głosem i wyrazistością mówienia (dykcją). Samokontrola pracy narządów mowy i świadomość "myślenia tekstem".

Ocena techniki mówienia w aspekcie oddychania, fonacji i artykulacji. Wiedzę na temat właściwego użytkowania aparatu głosowego (charakteru głosu, jego barwy, nastawienia, rejestru) oraz korzystania z rezonatorów. Operowanie właściwą techniką mówienia, wyraźną i czystą mową.

Poprawa techniki intonacji i frazowania. Estetyka i artyzm żywego słowa – interpretacja głosowa wybranych tekstów.

w sali

Wykorzystanie praktycznej wiedzy nt. stanu oraz funkcjonowania układu artykulacyjnego, fonacyjnego i oddechowego w logicznym mówieniu, właściwym frazowaniu i akcentowaniu. Bilans i autokorekcja własnej wymowy. Kształcenie umiejętności prezentacji z estetyką i artyzmem wybranego tekstu i dokonanie samooceny swoich możliwości w zakresie kompetencji werbalnej.

1. Akustyczne podstawy głosu. Zjawiska dźwiękowe wywoływane przez aparat głosowy. Budowa, działanie i ocena sprawności narządu głosu, funkcje krtani). Układ oddechowy jako generator dźwięku. Typy oddychania. Rola przepony w oddychaniu. Rezonatory jako amplifikatory dźwięku.

2. Barwa dźwięku. Ogólna charakterystyka głosów męskich i żeńskich. Atakowanie dźwięku i patologie z tym związane. Wybrane zaburzenia głosu i ich etiologia.

3. Podstawowe zasady profilaktyki i higieny głosowej. Metody pracy nad głosem, oddechem, fonacją, artykulacją.

4-5. Ćwiczenia przygotowujące do prawidłowej emisji:

- ćwiczenia oddechowe: równomierna siła wydechu, podparcie oddechowe – appogio, ćwiczenia wydłużania wydechu, natężenie głosu, ćwiczenia na szepcie; najczęstsze błędy w oddychaniu;

- ćwiczenia fonacyjne: ustalanie właściwej wysokości głosu dla danej osoby, wyrabianie miękkiego ataku na dźwięk. Ćwiczenia rozluźniające, ćwiczenia żuchwy, krtani, języka, podniebienia miękkiego – autokorekcja;

- ćwiczenia artykulacyjne: przenikanie się układów artykulacyjnych w nagłosie, śródgłosie, wygłosie. Rozziew samogłoskowy i zbitki spółgłoskowe. Usprawnianie płynności zmian układu artykulacyjnego;

- ćwiczenia słuchu fizjologicznego i fonematycznego;

6. Rezonans a rejestry. Rodzaje rezonansu (głowowy i piersiowy). Nosowanie (próba Gutzmanna a – i i inne). Ćwiczenia rezonansu głowowego i wyrównujące rejestry. Ćwiczenia artykulacyjne: żuchwy, podniebienia miękkiego, języka i warg.

7. Zasady poprawnej wymowy polskiej. Asymilacje i dysymilacje. Trudności artykulacyjne. Wymowa „modna”. Norma a regionalizmy. Ćwiczenia ortofoniczne. Akcent. Rodzaje niepłynności mówienia (zwłaszcza embolofazje i niepłynność semantyczna vs. kod ograniczony).

8. Technika mówienia a logika mówienia – prezentacja wybranych tekstów artystycznych. Tempo mówienia a wyraziste mówienie – ćwiczenia doskonalące technikę mówienia.

9. Elementy prozodyczne w języku polskim. Współczesne tendencje akcentuacyjne w języku polskim a norma wymawianiowa. Akcent emocjonalny – operowanie tempem, natężeniem głosu i pauzą.

10. Technika intonacji i frazowania. Fraza, pauza, akcent logiczny i intonacja a semantyczna struktura tekstu – logiczna i poprawna emisyjnie realizacja głosowa tekstu.

11-12. Analiza i interpretacja głosowa tekstu artystycznego – środki wyrazu.

13-15. Estetyka i artyzm żywego słowa – interpretacja głosowa wybranych tekstów.

1. Tarasiewicz B., Mówię i śpiewam świadomie. Podręcznik do nauki emisji głosu, Kraków 2008.

2. Toczyska B., Elementarne ćwiczenia dykcji, Gdańsk 2000.

3. Walencik-Topiłko A., Głos jako narzędzie. Materiały do ćwiczeń emisji głosu dla osób pracujących głosem i nad głosem, Gdańsk 2011.

4. D. Wosik-Kawala, Podstawy emisji głosu, Lublin.

5. Oczkoś M., Paszczodźwięki. Mały poradnik dla wielkich mówców, Warszawa 2010.

6. Oczkoś M., Sztuka poprawnej wymowy czyli o bełkotaniu i faflunieniu, Warszawa 2007.

7. Toczyska B., Sarabanda w chaszczach. Ćwiczenia samogłosek, Gdańsk 1997.

8. Kania J., Ćwiczenia usprawniające motorykę narządów mowy, [w:] Szkice logopedyczne, WSiP, Warszawa 1982.

9. H. Górski, Zbiór ćwiczeń z emisji głosu.

10. Toczyska B., Głośno i wyraźnie. 9 lekcji dobrego mówienia, Gdańsk 2007.

11. Toczyska B., Elementarne ćwiczenia dykcji, Gdańsk 2000.

12. Toczyska B., Ruch w głosie..., Gdańsk.

1. Student zna terminologię objaśniającą zjawiska fonetyczno-ortofoniczne oraz emisyjne, ma wiedzę z zakresu właściwej emisji głosu.

2. Posiada wiedzę z zakresu profilaktyki i higieny głosu. Zna metody pracy głosem i nad głosem.

3. Ma wiedzę o zaburzeniach mowy związanych z niewłaściwymi technikami tworzenia głosu.

4. Umie praktycznie wykorzystać wiedzę dotyczącą swojego głosu, nawyków emisyjnych i dokonać wyboru właściwych technik mówienia.

5. Potrafi wykazać się diagnostyką w ocenie swojego głosu i wykorzystać tę wiedzę w życiu codziennym i zawodowym, jest przygotowany do pracy obciążonej głosowo.

6. Potrafi wykorzystać praktycznie wiedzę nt. stanu oraz funkcjonowania układu artykulacyjnego, fonacyjnego i oddechowego i zaprezentować ją w logicznym mówieniu, właściwym frazowaniu i akcentowaniu; umie skorygować własną wymowę; umie zaprezentować z estetyką i artyzmem wybrany tekst i dokonać samooceny swoich możliwości w zakresie kompetencji werbalnej.

7. Ma świadomość swojej wiedzy i umiejętności, rozumie potrzebę ciągłego kształcenia i samokształcenia w zakresie techniki mówienia i ortofonii.

Metoda podawcza, wykłady prowadzone z zastosowaniem prezentacji ortofonicznych, także multimedialnych. Prezentacja ćwiczeń emisyjnych (oddechowych, fonacyjnych i artykulacyjnych). Nauka prawidłowych nawyków oddechowych, fonacyjnych, artykulacyjnych. Techniki relaksacyjne.

Kryteria oceniania:

- kolokwium pisemne

- prezentacja głosowa dowolnego tekstu artystycznego, publicystycznego itp.