Biznes międzynarodowy w erze wyzwań klimatycznych

fakultatywne

Celem prowadzenia niniejszych zajęć jest przekazanie studentom wiedzy na temat:

a. wpływu polityki klimatycznej na gospodarkę światową,

b. dziedzin gospodarki podlegających dekarbonizacji,

c. europejskiego „Zielonego Ładu”,

d. perspektyw rezygnacji z paliw kopalnych,

e. przykładów nowych technologii zeroemisyjnych – wodór czyli heronetzero,

f. mitów i półprawd dotyczących nieodnawialnych i odnawialnych źródeł energii,

g. standardów raportowania działań proklimatycznych: ESG (E – environmental, S - social responsibility, G – corporate governance), taksonomia, czyli prawo UE dotyczące klasyfikowania działalności gospodarczej jako zrównoważonej środowiskowo,

h. dekarbonizacji i „zielonych” finansach w Polsce,

i. aspektów „geopolityki paliw kopalnych” w wojnie Rosji z Ukrainą.

w sali

1. Przedstawienie się prowadzącego. Wprowadzenie do zajęć. Zasady ich zaliczania. Auto-prezentacja uczestników zajęć – czy masz pogląd na temat konieczności zeroemisyjnej transformacji gospodarki, zarówno na świecie, jak i w Polsce? Wprowadzenie pojęć: antropocen, polityka klimatyczna. Jak interpretujesz zacytowaną wypowiedź byłego gubernatora Banku Anglii Marka Carney: „Carbon emissions have to decline by 45% from 2010 levels over the next decade in order to reach net zero by 2050. If some companies and industries fail to adjust to this new world, they will fail to exist”?

2. Dekarbonizacja czyli szerokie ograniczanie emisji GHG przez gospodarkę. Koszty, szanse, zmiany na rynku pracy, pojawienie się nowych technologii, produktów i nawyków konsumenckich.

3. Siedem dziedzin gospodarki: Power, Industry, Mobility, Buildings, Agriculture, Forestry, Waste odpowiada za blisko 90 % emisji GHG. Każda z tych dziedzin musi ograniczać swój wpływ na klimat w stosownym tempie.

4. Green Deal - Europejski Zielony Ład, zatwierdzony w 2020 r., to zestaw inicjatyw Komisji Europejskiej, których nadrzędnym celem jest uczynienie Unii Europejskiej (UE) neutralną dla klimatu w 2050 r. Plan zakłada wprowadzenie nowych przepisów dotyczących gospodarki o obiegu zamkniętym, renowacji budynków, różnorodności biologicznej, rolnictwa i innowacji.

5. Dzięki paliwom kopalnym rewolucja przemysłowa nabrała właściwej dynamiki, a Zachód osiągnął szczyt swojej potęgi. Obecnie świat zamierza zrezygnować z paliw kopalnych. Czy zmierzch „geopolityki paliw kopalnych” jest nieuchronny? Przykłady: Dania, Zatoka Perska, Chile.

6. Wodór stał się heronetzero – bohaterem gospodarki zeroemisyjnej, ze względu na swe doskonałe właściwości: jest molekułą (nie musimy pozyskiwać kolejnych minerałów niezbędnych w OZE) i może być zarówno źródłem, jak i magazynem energii.

7. Pojawieniu się i stosowaniu na szeroką skalę nowych „zielonych” technologii wytwarzania energii towarzyszy także niechętna tym nowinkom technologicznym krytyka. Mamy więc zarówno szlachetny węgiel (ekogroszek), jak i płonące wiatraki i nierozkładalne (nonrecycling) panele słoneczne. W tle konsekwentny opór lobby paliw kopalnych przed utratą wpływów.

8. Klimat a polityka bezpieczeństwa. Środowiska zajmujące się bezpieczeństwem starają się przenieść korelację zmian klimatycznych z przemianami społecznymi i gospodarczymi na dziedzinę bezpieczeństwa międzynarodowego i narodowego. Wydaje się, że dla sektora bezpieczeństwa droga od usuwania skutków katastrof klimatycznych do walki ze zmianami klimatu została otwarta.

9. Reakcje przemysłu zbrojeniowego na wyzwanie dekarbonizacji. Ta dziedzina przemysłu wypracowuje strategie obniżenia śladu węglowego swoich produktów. Świadczą o tym na przykład decyzje korporacji BAE Systems, producenta m.in. samolotów Eurofighter Typhoon o podjęciu inwestycji w tworzenie produktów o niższym śladzie węglowym lub zastępujących zależność od paliw kopalnych. Plany rozwoju innych wiodących firm przemysłu zbrojeniowego na świecie (Lockheed Martin, Boeing, Airbus, Leonardo) ukazują, że każda z nich prezentuje program przystosowania swojej korporacji, a co ważniejsze jej produktów do standardów gospodarki zeroemisyjnej. Wiele krajów zmienia swoje systemy zamówień publicznych w sektorze obrony z punktu widzenia kryterium niskiego śladu węglowego.

10. Standardy i wskaźniki, uwzględnione w różnych regulacjach raportowania niefinansowego potwierdzają narzuconą biznesowi społeczno-polityczną normę, że przedsiębiorstwo nie powinno troszczyć się tylko i wyłącznie o swój interes ekonomiczny. Biznes powinien przynosić szeroko pojęte korzyści wszystkim interesariuszom, społecznościom lokalnym i środowisku. Konsumenci i fundusze inwestycyjne wywołały zapotrzebowanie na pogłębioną analizę niefinansowych i proklimatycznych aspektów działania biznesu.

11. Taksonomia - to potoczna nazwa nowego aktu prawnego Unii Europejskiej, tj. rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/852 z dnia 18 czerwca 2020 r. w sprawie ustanowienia ram ułatwiających zrównoważone inwestycje. Taksonomia nie wprowadza zakazu inwestowania w działalności szkodzące środowisku, ale przyznaje dodatkowe preferencje dla ekologicznych rozwiązań.

12. Wg. taksonomii dana działalność gospodarcza kwalifikuje się jako zrównoważona środowiskowo, jeżeli łącznie spełnia cztery warunki, tj.:

wnosi istotny wkład w realizację co najmniej jednego z sześciu celów środowiskowych;

• nie wyrządza poważnych szkód dla żadnego z celów środowiskowych;

• jest prowadzona zgodnie z minimalnymi gwarancjami;

• spełnia techniczne kryteria kwalifikacji.

i wypełnia tzw. cele środowiskowe.

13. Polska od lat dysponuje normami i praktyką ochrony środowiska, zwiększa także udział OZE. Silne uzależnienie od węgla powoduje jednak, że dekarbonizacja w naszym kraju przebiega wolniej niż w UE. Jakie ryzyka niesie proces transformacji energetycznej w Polsce?

14. Ukraińskie elity polityczne akceptują nieuchronność przystosowania państwa do polityki ograniczania użycia paliw kopalnych. Programy odbudowy Ukrainy kładą także nacisk na wykorzystanie „zielonych” i nowoczesnych technologii.

Rosja po rozpoczęciu wojny z Ukrainą w lutym 2022 r. wkracza w okres gospodarczego upadku. Mimo izolacji międzynarodowej i szybkiego ograniczenia przez UE i USA importu paliw kopalnych z Rosji, będzie ona próbowała znaleźć nowe rynki. Rosja na skutek własnych gróźb zastosowania arsenału nuklearnego i ataków zbrojnych na elektrownie atomowe w Czarnobylu i Zaporożu traci swoją „złotą akcję”, jaką była sprzedaż elektrowni atomowych.

15. Podsumowanie zajęć. Test. Wyjaśnienie wątpliwości. Pytania studentów. Informacje zwrotne.

1. https://wysokienapiecie.pl/16695-czym-jest-skad-sie-wziela-polityka-klimatyczna/

2. Energia i Zielony Ład | Komisja Europejska (europa.eu)

3. Czym jest taksonomia?, Czym jest Taksonomia? O nowym prawie UE dotyczącym klasyfikowania działalności gospodarczej jako zrównoważonej środowiskowo - PARP - Centrum Rozwoju MŚP

4. IEA World Energy Outlook 2021, Executive summary – World Energy Outlook 2021 – Analysis - IEA.

5. Green hydrogen | 'Average EU steel plant would need a whopping 1.2GW of electrolysers and 4.5GW of solar to decarbonise' | Recharge (rechargenews.com)

6. Informacje podstawowe, Informacje podstawowe - Komisja Nadzoru Finansowego (knf.gov.pl)

7. Mann Michael E., Nowa Wojna Klimatyczna, Wydawnictwo Dolnośląskie 2021, 21- 63.

8. Perspektywy dekarbonizacji wytwarzania energii elektrycznej w Polsce (komunikat 03/2021 z 19 kwietnia 2021) - Stanowiska zespołu doradczego ds. kryzysu klimatycznego - Biuletyn Informacji Publicznej Polska Akademia Nauk (pan.pl), Warszawa, kwiecień 2021.

9. Popkiewicz Marcin, Zrozumieć transformację energetyczną, Wydawnictwo Postfactum, Katowice 2022, s. 164 – 195.

10. The cold crunch: How to cool people without overheating the planet - Bulletin of the Atomic Scientists (thebulletin.org).

11. The NGFS Climate Scenarios, The Network of Central Banks and Supervisors for Greening the Financial System, s. 14-19, NGFS

12. The net-zero transition, McKinsey & Company, https://www.mckinsey.com/business-functions/sustainability/our-insights/the-net-zero-transition-what-it-would-cost-what-it-could-bring. The net-zero transition: Its cost and benefits | Sustainability | McKinsey & Company. s. 7-50.

13. Ukraine Reform Tracker, Energy and Environment Reforms, The Economist Group 2022, s. 18 – 31.

1. Bińczyk E., Epoka człowieka. Retoryka i marazm antropocenu., Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2018.

2. Climate Act (kefm.dk).

3. CSR w UE http://ec.europa.eu/growth/industry/corporate-social-responsibility_pl.

4. ESG (Environmental, Social and Governance) - Overview and Framework (corporatefinanceinstitute.com)

5. Global Risks Report 2022 | World Economic Forum (weforum.org).

6. Goldstein Joshua S., Staffan A. Qvist, Energia dla klimatu, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2020.

7. https://www.gpw.pl/pub/GPW/ESG/Wytyczne_do_raportowania_ESG.pdf.

8. Hydrogen (europa.eu).

9. IPCC — Intergovernmental Panel on Climate Change, https://www.ipcc.ch/.

10. Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997r., Dziennik Ustaw z dnia 16 lipca 1997r., nr 78, poz. 483 http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19970780483.

11. Mathiesen K., EU aims to slash Russian gas dependence by two-thirds this year, Politico, March 2022, https://www.politico.eu/article/eu-slash-russia-gas-dependence-timmermans-iea/.

12. Norwegian EV policy - Norsk elbilforening.

13. Obalamy 5 mitów o odnawialnych źródłach energii, (27) Obalamy 5 MITÓW o Odnawialnych Źródłach Energii - EUREKA - YouTube.

14. Obalamy mity, Koszty energii wiatrowej – sprawdź, ile kosztuje prąd z OZE! - Pracownia Finansowa (ekologicznaelektrownia.pl).

15. Polska strategia wodorowa, https://www.gov.pl/web/klimat/polska-strategia-wodorowa-do-roku-2030-z-perspektywa-do-roku-2040-opublikowana-w-monitorze-polskim.

16. ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (UE) 2020/852, https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:32020R0852&from=PL.

17. Saudi Arabia building world’s largest green hydrogen plant at Neom - Green Prophet, www.greenprophet.com.

14. Skills for the green transition, Skills for the Green Transition | ETF (europa.eu)

15. Yergin Daniel, Nowa mapa. Jak energetyka zmienia geopolitykę, Wydawnictwo Sonia Draga, Katowice 2021.

16. Zrównoważona gospodarka w UE http://ec.europa.eu/growth/industry/sustainability_pl

17. Zrównoważone finanse – podsumowanie roku Zrównoważone finanse – podsumowanie roku i prognozy – Instrat.

18. Zrównoważone finansowanie, Zrównoważone finansowanie | Komisja Europejska (europa.eu).

19. Zrównoważone finansowanie, Zrównoważone finansowanie - Ministerstwo Rozwoju i Technologii - Portal Gov.pl (www.gov.pl).

20. ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ. Definicja pojęcia - zrównoważony rozwój (ekologia.pl)