Śmierć i zło w kulturze

fakultatywne

1. Wprowadzenie

2. Językowy obraz śmierci. Śmierć w starożytności. Grecja, Rzym, Egipt, Mezopotamia. Płeć śmierci. Wybrane obrazy śmierci w malarstwie.

3. Tanatologia – nauka o śmierci. Metafizyka śmierci. Śmierć w religiach monoteistycznych. Wybrane obrazy śmierci w malarstwie i kinematografii. Zmiany w podejściu do śmierci XIX-XX wiek.

4. Trup: od biologii do antropologii. Samobójstwo: kulturowe i literackie uwarunkowania.

5. Kara śmierci. Kanibalizm – mity i rzeczywistość. Pojęcie „zła”: w starożytności i wczesnym chrześcijaństwie. Zło. Od św. Augustyna do Woltera. Wizja Markiza de Sade. Apogeum zła: XX wiek.

• Antropologia śmierci. Myśl francuska, wybór S. Cichowicz, J.M. Godzimrski, Warszawa 1993.

• I. Ziemiński, Metafizyka śmierci, Kraków 2010.

• Wymiary śmierci, wybór i oprac. S. Rosiek, Gdańsk 2003.

• M. Vovelle, Śmierć w cywilizacji Zachodu. Od roku 1300 po współczesność, Gdańsk 2004.

• L-V. Thomas, Trup. Od biologii do antropologii, tłum. K. Kocjan, Łódź 1991.

• R. Safranski, Zło. Dramat wolności, przeł. I. Kania, Warszawa 1999.

• D. de Rougemont, Udział diabła, przeł. A. Frybes, Warszawa 1992.

• H. Rousseau, Bóg zła, przeł. A. Kotalska, Warszawa 1988.

• B. Baczko, Hiob, mój przyjaciel. Obietnice szczęścia i nieuchronność zła, przeł. J. Niecikowski, rozdz. XII tłum. M. Kowalska, Warszawa 2002.

• J. Tischner, Zło metafizyczne czyli wejrzenie w otchłań, „Znak” 1993.

Literatura uzupełniająca

• S. Ikram, Śmierć i pogrzeb w starożytnym Egipcie, przeł. J. Aksamit, Warszawa 2004.

• K. P. Kramer, Śmierć w różnych religiach świata, przeł. M. Chojnacki, Kraków 2007.

• G. Bataille, Śmierć w: tegoż, Historia erotyzmu, przeł. I. Kania, Warszawa 2008.

• A. Tokarczyk, Tamten świat, Warszawa 1986.

• S. Chwin, Samobójstwo jako doświadczenie wyobraźni, Gdańsk 2010.

• M. Barwik, Wstęp, w: tegoż, Księga wychodzenia za dnia. Tajemnice egipskiej Księgi Umarłych, Warszawa 2009.

• G. Scherer, Filozofia śmierci. Od Anaksymandra do Adorno, tłum. W. Szymona, Kraków 2008.

• J. Białostocki, Płeć śmierci, Gdańsk 1999.

• Philippe Ariès, Człowiek i śmierć, tłum. E. Bąkowska, Warszawa 1989.

• A. Schopenhauer, O samobójstwie i inne pisma pomniejsze, wybrał, przełożył i wstępem opatrzył G. Sowiński, Kraków 2000.

• K. Ziemba, Kilka uwag o samobójstwie, w: Osoby, wybór, opracowanie i redakcja M. Janion i S. Rosiek, Gdańsk 1984.

• J. Améry, O starzeniu się. Bunt i rezygnacja. Podnieść na siebie rękę: dyskurs o dobrowolnej śmierci, przeł. B. Baran, Warszawa 2007.

• A. M. di Nola, Tryumf śmierci. Antropologia żałoby, red. M. Woźniak, tłum. J. Kornecka, Kraków 2006.

• P. Singer, O życiu i śmierci, przeł. i posłowiem opatrzyły A. Alichniewicz i A. Szczęsna, Warszawa 1997.

• Św. Augustyn, O wolnej woli, w: tegoż, Dialogi filozoficzne, oprac. W. Seńko, tłum. A. Świderkówna, Kraków 2001.

• B. Skarga, Skończoność, w: tejże, Tercet metafizyczny, Kraków 2009.

• K. Hubaczek, Bóg a zło. Problematyka teodycealna w filozofii analitycznej, Wrocław 2010.

• H. Jonas, Religia gnozy, przeł. M. Klimowicz, Kraków 1994.

• J. Delumeau, Strach w kulturze Zachodu XIV-XVIII w. Oblężony gród, przeł. A. Szymanowski, Warszawa 2011.

• M. Rudwin, Diabeł w legendzie i literaturze, przeł. J. Illg, Kraków 1999.

• F. Nietzsche, Z genealogii moralności. Pismo polemiczne, przełożył L. Staff, posłowie J. Hartman, Kraków 2003.

• D. A. F. de Sade, Rozprawa Clairwil o piekle. System Saint-Fonda, w: tegoż, Julietta. Powodzenie występku, wybór i tłum. B. Banasiak, K. Matuszewski, Kraków 2003.

• B. Banasiak, Integralna potworność, Markiz de Sade. Filozofia libertynizmu czyli konsekwencje „śmierci Boga”, Łódź – Wrocław 2006.