Antropologia kulturowa

obowiązkowe

w sali

Antropologia kulturowa jest nowoczesną dyscypliną badającą różnorodność zachowań ludzkich. Bada wzory życia dawnych i współczesnych ludów za pomocą obserwacji i wywiadów swobodnych. Zajmuje się poszukiwaniem cech typowo ludzkich, czyli tych które wiążą się z kulturową istotą człowieka. Przedmiotem jej zainteresowań są odrębności człowieka wynikające z faktu posiadania kultury. Stąd zajmuje się człowiekiem jako istotą społeczną wytwarzającą kulturę. Badając poszczególne kultury, zwłaszcza kulturę społeczeństw pierwotnych, jej wytwory materialne i niematerialne, a także strukturę społeczną oraz porównując zebrane dane, dąży do skonstruowania uniwersalnej teorii funkcjonowania kultury.

Liczba godzin zajęć dydaktycznych z podziałem na formy prowadzenia zajęć: 15h – wykład, 15h - ćwiczenia

Wykład ma za zadanie przedstawić podstawowe treści związane z problematyką jaką zajmuje się antropologia kulturowa:

1. Metodologiczne zagadnienia antropologii kulturowej.

2. Rozumienie kultury i wizje bytu ludzkiego.

3. Podstawowe kategorie antropologiczne.

4. Rodzaje kultury.

5. Antropologia i aksjologia.

6. Tradycja i jej znaczenie w życiu człowieka.

7. Małżeństwo i rodzina w ujęciu antropologii kulturowej.

Ćwiczenia poświęcone są min. następującym zagadnieniom:

1. Komunikacja w kulturze – język symboliczny.

2. Komunikacja w kulturze - znaczenie baśni, legend i mitów.

3. Rodzaje i funkcje tabu.

4. Inkulturacja młodzieży.

5. Polskie zwyczaje i obyczaje.

6. Korzenie rodziny.

Obowiązująca studentów:

Antropologia kultury: zagadnienia i wybór tekstów, [red.] A. Mencwel, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2005.

Benedict R., Wzory kultury, Vis-a-Vis, Kraków 2019.

Burszta W.J., Antropologia kultury. Tematy, teorie, interpretacje, Wydawnictwo: ZYSK I S-KA, Poznań 2009.

Chwalba A. (red.), Obyczaje w Polsce: od średniowiecza do czasów współczesnych, Warszawa 2006.

Gajda J., Antropologia kulturowa. Wprowadzenie do wiedzy o kulturze. Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2009.

Nowicka E., Świat człowieka - świat kultury, PWN, Warszawa 2009.

Rzymiełka J., W poszukiwaniu własnych korzeni, Sonia Droga, Katowice 2020.

Uzupełniająca:

Badanie kultury. Elementy teorii antropologicznej, M. Bloch, A.P. Cohen, i inni (red.), Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2003.

Badanie kultury. Elementy teorii antropologicznej. Kontynuacje, F. Barth, A. Beteille, i inni (red.), Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006.

Barnard A., Antropologia. Zarys teorii i historii, PIW, Warszawa 2006.

Brocki M., Antropologia społeczna i kulturowa w przestrzeni publicznej. Problemy, dylematy, kontrowersje, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2013.

Burszta W.J., Różnorodność i tożsamość. Antropologia jako kulturowa refleksyjność, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2004.

Chomczyńska-Rubacha M., Rubacha K., Pleć kulturowa nauczycieli: funkcjonowanie w roli zawodowej, Impuls, Kraków 2007.

Deliege R., Historia antropologii: szkoły, autorzy, teorie, Oficyna Naukowa, Warszawa 2011.

Eller J. D., Antropologia kulturowa. Globalne siły, lokalne światy, WUJ, Kraków 2012.

Encyklopedia antropologii społeczno-kulturowej, A. Barnard, J. Spencer (red.), Oficyna Wydawnicza Volumen, Warszawa 2018.

Gajda J., Antropologia kulturowa, Część 1 i 2, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2003.

Głażewska E., Płeć i antropologia: kulturowa koncepcja płci w ujęciu Margaret Mead, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2005.

Kalka K., Filozoficzna antropologia tomistyczna, Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej, Bydgoszcz 2000.

Kłoskowska A., Socjologia kultury, PWN, Warszawa 2007.

Kordys J., Kategorie antropologiczne i tożsamość narracyjna: szkice z pogranicza neurosemiotyki i historii kultury, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2006.

Kruszelnicki W., Zwrot refleksyjny w antropologii kulturowej, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej, Wrocław 2012.

Kultura -Tradycja – Kontynuacja, J. Szadura, D. Gocół (red), Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2018.

Levi-Strauss C., Antropologia wobec problemów współczesnego świata. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2013.

Nikitorowicz J., Edukacja regionalna i międzykulturowa, Wyd. Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2009.

Nobil A., Zmiana kulturowa: między historią a ewolucją, Wydawnictwo: Arboretum, Wrocław2006.

Podsiad A., Słownik terminów i pojęć filozoficznych, Instytut Wydawniczy Pax, Warszawa 2002.

Steward K., Mosty zamiast murów, PWN, Warszawa 2005.

Trzcińska I., Religia, system, ewolucja, Zakład Wydawniczy NOMOS, Kraków 2006.

Żurawski S., Obyczaje, języki, ludy świata, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007.

Wiedza, absolwent zna i rozumie:

KA7_WG6 - ma pogłębioną wiedzę na temat rozwoju człowieka w cyklu życia zarówno w aspekcie biologicznym, jak i psychologicznym oraz społecznym

KA7_WG7 - ma pogłębioną wiedzę o rodzajach więzi społecznych i o rządzących nimi prawidłowościach istotnych z punktu widzenia procesów edukacyjnych

KA7_WK2 - ma uporządkowaną wiedzę o kulturowych uwarunkowaniach procesów edukacyjnych

KA7_WK5 - ma pogłębioną i uporządkowaną wiedzę o różnych środowiskach wychowawczych, ich specyfice i procesach w nich zachodzących

Umiejętności, absolwent potrafi:

KA7_UW1 - posiada pogłębione umiejętności obserwowania, wyszukiwania i przetwarzania informacji (z wykorzystaniem nowoczesnych technologii) na temat zjawisk społecznych rozmaitej natury, przy użyciu różnych źródeł oraz interpretowania ich z punktu widzenia problemów edukacyjnych

KA7_UW2 - potrafi wykorzystywać i integrować wiedzę teoretyczną z zakresu pedagogiki oraz powiązanych z nią dyscyplin w celu analizy złożonych problemów edukacyjnych, wychowawczych, opiekuńczych, kulturalnych, pomocowych i terapeutycznych, a także diagnozowania i projektowania działań praktycznych

KA7_UK2 - potrafi w sposób klarowny, spójny i precyzyjny wypowiadać się w mowie i na piśmie, posiada umiejętność konstruowania rozbudowanych ustnych i pisemnych uzasadnień na tematy dotyczące różnych zagadnień pedagogicznych z wykorzystaniem różnych ujęć teoretycznych, korzystając zarówno z dorobku pedagogiki, jak i innych dyscyplin naukowych

KA7_UK3 - posiada pogłębione umiejętności prezentowania własnych pomysłów, wątpliwości i sugestii, popierania ich rozbudowaną argumentacją w kontekście wybranych perspektyw teoretycznych, poglądów różnych autorów, kierując się przy tym zasadami etycznymi (w tym dotyczącymi ochrony własności intelektualnej)

KA7_UO1 - posiada rozwinięte umiejętności badawcze: rozróżnia orientacje w metodologii badań pedagogicznych, formułuje problemy badawcze, dobiera adekwatne metody, techniki i konstruuje narzędzia badawcze; opracowuje, prezentuje i interpretuje wyniki badań, wyciąga wnioski, wskazuje kierunki dalszych badań, w obrębie wybranej subdyscypliny pedagogiki

KA7_UO2 - ma pogłębione umiejętności obserwowania, diagnozowania, racjonalnego oceniania złożonych sytuacji edukacyjnych oraz analizowania motywów i wzorów ludzkich zachowań

Kompetencje społeczne, absolwent jest gotów do:

KA7_KK1 - ma pogłębioną świadomość poziomu swojej wiedzy i umiejętności, rozumie potrzebę ciągłego rozwoju osobistego i zawodowego

KA7_KO1 - jest przekonany o konieczności i doniosłości zachowania się w sposób profesjonalny i przestrzegania zasad etyki zawodowej; dostrzega i formułuje problemy moralne i dylematy etyczne związane z własną i cudzą pracą (w tym dotyczące ochrony własności intelektualnej); poszukuje optymalnych rozwiązań i możliwości korygowania nieprawidłowych działań pedagogicznych

KA7_KR1 - jest wrażliwy na problemy edukacyjne, gotowy do komunikowania się (w tym z wykorzystaniem nowoczesnych technologii) i współpracy z otoczeniem, w tym z osobami nie będącymi specjalistami w danej dziedzinie oraz do aktywnego uczestnictwa w grupach i organizacjach realizujących działania pedagogiczne

Metody pracy:

wykład połączony z prezentacją multimedialną

ćwiczenia: prezentacja multimedialna, dyskusja, praca z tekstem

Kryteria oceniania:

Wykład - egzamin w formie testu zamkniętego, wielokrotnego wyboru. Zalicza 51% pełnych prawidłowych odpowiedzi na pytania testu. warunkiem dopuszczenia do egzaminu jest uzyskanie zaliczenia ćwiczeń.

Ćwiczenia - aktywność, obecność 75%, kolokwium min. 51%, praca w grupie