Diagnoza potrzeb edukacyjnych, planowanie, realizacja i monitoring działań wspierających

Celem przedmiotu jest:

- zapoznanie słuchaczy z problematyką wielospecjalistycznej oceny funkcjonowania dzieci ze zróżnicowanymi potrzebami edukacyjnymi,

- prezentacja działań wspierających rozwój dziecka,

- wyposażenie studentów w wiedzę, umiejętności i kompetencje w zakresie prowadzenia diagnozy uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych.

W ramach przedmiotu zostaną zaprezentowane następujące treści:

• Podstawy, cele, założenia, obszary i cechy diagnozy;

• Przydatność metod diagnostycznych w ocenie specyfiki zaburzeń w rozwoju; wybrane metody oceny funkcjonowania edukacyjnego, fizycznego, psychicznego i społecznego dzieci i uczniów oraz czynników środowiskowych wpływających na to funkcjonowanie.

• Problematyka procesu diagnozowania zróżnicowanych potrzeb edukacyjnych; założenia różnicowej i funkcjonalnej oceny; • Kryteria diagnostyczne (ICD, DSM, ICF);

• Wybrane narzędzia diagnozy potrzeb edukacyjnych; • Założenia i zasady konstruowania indywidualnych programów edukacyjnoterapeutycznych oraz zasady i metody ich ewaluacji.

1. American Psychiatric Association, Gałecki P., Pilecki M.W., Rymaszewska J., Szulc A., Wciórka J., Sidorowicz S. (red.). (2019). Kryteria diagnostyczne zaburzeń psychicznych DSM-5® . Wrocław: Edra Urban & Partner.

2. Brzeziński, J., Kowalik, S. (1998). Społeczne uwarunkowania diagnozy klinicznej (s. 187-364). W: H. Sęk (red.). Społeczna psychologia kliniczna. Warszawa: PWN.

3. Chojak M. (2021). Nauczycielska diagnoza pedagogiczna w przedszkolu i w szkole, Warszawa: Difin SA.

4. Cytowska B., Winczura B. (2006). Dziecko z zaburzeniami w rozwoju. Konteksty diagnostyczne i terapeutyczne. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls. [wybrane fragmenty].

5. Gruszczyk-Kolczyńska E. (2005). Dzieci ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się matematyki. Przyczyny, diagnoza, zajęcia. Warszawa: WSiP.

6. Jarosz, E. Wysocka, E. (2006). Diagnoza psychopedagogiczna. Podstawowe problemy i rozwiązania. Warszawa: Akademickie Żak.

7. Knopik, T. (2022). Ocena funkcjonalna jako standard współpracy międzypodmiotowej na rzecz kompleksowego wspierania rozwoju uczniów ze zróżnicowanymi potrzebami Wychowawcze, 610, 27-41. edukacyjnymi. Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze, 610, 27-41.

8. Krasowicz-Kupis, G., Wiejak, K., Gruszczyńska, K. (2015). Katalog metod diagnozy rozwoju poznawczego dziecka na etapie edukacji przedszkolnej i wczesnoszkolnej. Warszawa: Wydawnictwo IBE.

9. Marcinkowska, B. (2004). Diagnoza umiejętności funkcjonalnych dzieci z niepełnosprawnością intelektualną. W: J. Głodkowska, A. Giryński (red.). 32 Osobowość, samorealizacja, odpowiedzialność, bezpieczeństwo, autonomia. Teoria, empiria i praktyka w rehabilitacji osób z niepełnosprawnością umysłową od dzieciństwa do późnej dorosłości. Warszawa: APS.

10. Paluchowski W. J. (2007). Diagnoza psychologiczna: proces - narzędzia - standardy. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.

11. Pużyński S. (2007). Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania w ICD-10: badawcze kryteria diagnostyczne. Kraków: Uniwersyteckie Wydawnictwo Medyczne Vesalius.

12. Schopler, E., Reichler, R.J., Bashford, A., Lansing, M.D., Marcus, L.M. (1995). Profil Psychoedukacyjny. Zindywidualizowana ocena i terapia dzieci autystycznych oraz dzieci z zaburzeniami rozwoju. Gdańsk: SPOA.

13. Tomczak, J., Zięntara, R. (2018). Kwestionariusz diagnozy i narzędzia badawcze w terapii pedagogicznej. Kraków: Impuls.

14. Witkowski T. (1988). Metody PAC i PAS w społecznej rewalidacji upośledzonych umysłowo. Warszawa: Centralny Wychowawczo-Zawodowego MEN. Ośrodek Metodyczny Poradnictwa

15. Wołowicz A., Marcinkowska B. (2010). Wielospecjalistyczna ocena poziomu funkcjonowania i konstruowanie indywidualnych programów dla osób z głębszą niepełnosprawnością intelektualną. Warszawa: Wydawnictwo APS.

Słuchacz zna i rozumie:

C.6.W1. podstawy, cele, założenia, obszary i cechy diagnozy;

(Sposób weryfikacji: projekt indywidualny)

C.6.W3. przydatność metod diagnostycznych w ocenie specyfiki zaburzeń w rozwoju; (Sposób weryfikacji: projekt indywidualny)

C.6.W4. wybrane metody oceny funkcjonowania edukacyjnego, fizycznego, psychicznego i społecznego dzieci i uczniów oraz czynniki środowiskowe wpływające na to funkcjonowanie; (Sposób weryfikacji: projekt indywidualny)

D.2.W1. pojęcie i proces diagnozowania specjalnych potrzeb edukacyjnych; założenia różnicowej i funkcjonalnej diagnozy; kryteria diagnostyczne (ICD, DSM, ICF); wybrane narzędzia diagnozy potrzeb edukacyjnych;

(Sposób weryfikacji: projekt indywidualny)

D.2.W2. założenia i zasady konstruowania indywidualnych programów edukacyjno- terapeutycznych oraz zasady i metody ich ewaluacji.

(Sposób weryfikacji: projekt indywidualny, konwersacja podczas zajęć)

C.6.U2. interpretować wyniki diagnozy pedagogicznej; (Sposób weryfikacji: projekt indywidualny, konwersacja podczas zajęć)

C.6.U3. konstruować proste narzędzia do diagnozy pedagogicznej;

(Sposób weryfikacji: projekt indywidualny)

C.6.U4. planować ewaluacje procesu edukacyjno-terapeutycznego dzieci i uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.

(Sposób weryfikacji: projekt indywidualny, konwersacja podczas zajęć)

D.2.U2. przeprowadzić diagnozę edukacyjnych potrzeb dziecka i ucznia oraz diagnozę relacji społecznych w grupie rówieśniczej;

(Sposób weryfikacji: projekt indywidualny, konwersacja podczas zajęć)

D.2.U4. zaprojektować proces ewaluacji indywidualnych programów edukacyjnych. (Sposób weryfikacji: projekt indywidualny, konwersacja podczas zajęć)

C.6.K1. przyjęcia odpowiedzialności za podejmowane decyzje związane z organizacją procesu diagnostycznego i postdiagnostycznego;

(Sposób weryfikacji: projekt indywidualny, konwersacja podczas zajęć)

C.6.K2. podejmowania współpracy z nauczycielami, specjalistami, rodzicami lub opiekunami, dziećmi i uczniami w poszukiwaniu przyczyn trudności;

(Sposób weryfikacji: projekt indywidualny, konwersacja podczas zajęć)

D.2.K1. przyjęcia odpowiedzialności za podejmowane decyzje związane z organizacją procesu edukacyjno - terapeutycznego w edukacji włączającej;

(Sposób weryfikacji: projekt indywidualny, konwersacja podczas zajęć)

D.2.K2. postępowania zgodnego z zasadami etyki zawodowej w procesie rozpoznawania specjalnych potrzeb edukacyjnych i określania wskazań terapeutycznych; (Sposób weryfikacji: projekt indywidualny, konwersacja podczas zajęć)

Stosowane metody:

metoda ćwiczeń, dyskusja, m. problemowa, burza mózgów, praca z tekstem, m. waloryzacyjne, m. ćwiczeniowa, analiza dokumentów (orzeczeń o potrzebie kształcenia specjalnego i opinii wydanych przez poradnie psychologiczno - pedagogiczne)

Zaliczeniem ćwiczeń będzie obecność na zajęciach oraz ocena za wykonany projekt.