| Literatura: |
Literatura podstawowa:
1. Lampert W., Sommer U. Ekologia wód śródlądowych. PWN, Warszawa, 1996, 390 ss.
2. Kajak Z. Eutrofizacja jezior. PWN, Warszawa, 1979, 233 ss.
3. Mikulski J.S. 1982. Biologia wód śródlądowych. PWN Warszawa
4. Stańczykowska A. 1986. Zwierzęta bezkręgowe naszych wód. Warszawa: Wydaw. Szkolne i Pedagogiczne
Literatura uzupełniająca:
1. Rybak J.I, Błędzki L.A. 2010. Słodkowodne skorupiaki planktonowe. PWN Warszawa
2. Ciecierska H., Dynowska M. 2013. Biologiczne metody oceny stanu środowiska. Tom 2. Ekosystemy wodne. Uniwersytet Warmińsko-Mazurki
3. Kłosowski S, Kłosowski G. 2007. Roślinność wodna i bagienna. Warszawa : Multico Oficyna Wydawnicza.
4. Szoszkiewicz K., Jusik S., Zgoła T. 2010. Klucz do oznaczania makrofitów dla potrzeb oceny stanu ekologicznego wód powierzchniowych. Warszawa: Inspekcja Ochrony Środowiska.
5. Wziątek B. 2015. Atlas ryb polskich : 140 gatunków. Warszawa: Wydawnictwo SBM.
6. Hecker F. 2007. Atlas ryb słodkowodnych: Europa Środkowa. Warszawa: Delta.
|
| Efekty uczenia się: |
Efekty kształcenia:
1. Student posługuje się terminologią fachową w celu opisu zespołów organizmów wodnych i ich funkcjonowania w środowisku.
2. Student opisuje podstawowe elementy struktury ekosystemów i wiąże je z pełnioną funkcją.
3. Student nabiera praktycznej umiejętności pracy z mikroskopem, oraz analizy uzyskanych wyników.
4. Student rozpoznaje podstawowe grupy organizmów wodnych, roślin i zwierząt.
5. Student wykazuje dbałość o bezpieczeństwo pracy w laboratorium i świadomość poszanowania pracy własnej i innych.
Sposoby weryfikacji:
1. Bieżąca kontrola stanu wiedzy studentów przed zajęciami (wejściówki).
2. Przekrojowy sprawdzian pisemny.
3. Sprawdzian praktyczny z rozpoznawania organizmów wodnych
4. Bieżąca ocena pracy zespołowej podczas analizy uzyskanych w trakcie zajęć wyników.
5. Sprawozdania.
|
| Zakres tematów: |
1. Zajęcia organizacyjne. Zapoznanie z przepisami BHP.
2. Gradienty warunków termicznych, tlenowych i świetlnych w jeziorach, stratyfikacja, krzywe tlenowe, zasięg strefy fotycznej. Woda jako rozpuszczalnik - główne jony rozpuszczone w wodach słodkich. Obieg azotu i fosforu w pelagicznych sieciach troficznych. Gradienty pionowe: światło (strefa fotyczna), temperatura, tlen. Rozpuszczalność tlenu w zależności od temperatury. Krzywe tlenowe: ortograda, klinograda, heterograda dodatnia, heterograda ujemna. Stratyfikacja termiczna wody w jeziorze (epilimnion, metalimnion/termoklina, hypolimnion). Typy miktyczny jezior. Typy troficzne jezior. Co to jest trofia wód? Wskaźnik stanu troficznego Carlsona.
3. Rola fitoplanktonu w funkcjonowaniu ekosystemów jezior. Charakterystyka glonów planktonowych. Ekologia glonów planktonowych. Fotosynteza. Barwniki fotosyntetyczne. Produkcja pierwotna. Paradoks planktonu. Charakterystyka głównych grup tworzących fitoplankton jezior: sinice, okrzemki, zielenice, bruzdnice, kryptofity. Trofia jezior a struktura fitoplanktonu. Regulacja od szczytu „top-down” i od dołu „bottom up” piramidy troficznej.
4. Rola zooplanktonu w funkcjonowaniu ekosystemów jezior. Charakterystyka: Rotifera, Cladocera i Copepoda. Morfologia i ekologia : Rotifera, Cladocera i Copepoda. Przystosowania morfologiczne i behawioralne zooplanktonu. Dobowe migracje planktonu. Cyklomorfoza. Diapauza. Zależności drapieżca ofiara. Wybiórczość pokarmowa roślinożerców planktonowych. Hipoteza „size-efficient”. Ewolucja cykli życiowych. Wykorzystanie zooplanktonu do oceny stanu troficznego.
5. Główne grupy taksonomiczne tworzące makrobentos: pijawki (Hirudinea); skorupiaki (Crustacea): Anostraca, Isopoda, Amphipoda, Astacus; owady (Insecta): wielkoskrzydłe (Megaloptera), widelnice (Plecoptera), jętki (Ephemeroptera), chrząszcze (Coleoptera), ważki (Odonata), chruściki (Trichoptera), pluskwiaki różnoskrzydłe (Heteroptera), muchówki (Diptera); mięczaki (Mollusca): ślimaki (Gastropoda) i małże (Bivalvia).
Charakterystyka głównych grup taksonomicznych (morfologia, cykl życiowy, wymagania siedliskowe, zależności troficzne i rola w ekosystemie) tworzących makrobentos. Przystosowania makrobezkręgowców do środowiska wodnego. Rola makrobentosu w ocenie stanu ekologicznego ekosystemów wodnych (rzeki I jeziora). Gatunki charakterystyczne dla wysokiej i niskiej trofii wód. Mikrohabitaty (np. psammon, pelon, liton, itp.). Inwazyjne gatunki makrobezkręgowców w wodach Polski.
6. Makrofity. Fizjologia roślin wodnych. Adaptacje morfologiczne i fizjologiczne roślin do wodnego środowiska. Znaczenie roślinności wodnej w funkcjonowaniu ekosystemów wodnych. Występowanie makrofitów w jeziorach. Strefa fotyczna. Strefowy układ roślinności w jeziorach (amfifity, helofity, nymfeidy, elodiedy). Przegląd i charakterystyka gatunków roślinności wodnej. Wykorzystanie makrofitów do oceny stanu ekologicznego jezior i rzek.
7. Umiejętności praktycznego rozpoznawania ryb słodkowodnych. Budowa i fizjologia ryb słodkowodnych i morskich - podobieństwa i różnice. Przegląd ryb słodkowodnych Polski. Gatunki inwazyjne (ryby i makrobezkręgowce). Regulacja „bottom-up” i „top-down” w rekultywacji jezior. Biomanipulacja z wykorzystaniem ryb. Introdukcja i restytucja ryb. Restytucja ryb wędrownych w Polsce. Krainy rybne rzek. Typologia rybacka jezior. Ocena stanu ekologicznego jezior z wykorzystaniem ichtiofauny.
8. Zaliczenie przedmiotu.
|
