Demografia historyczna 0500-HS2-1DEM
Ćwiczenia (CW) Rok akademicki 2018/19

Literatura podstawowa:

1.J.-P. Bois, Historia starości. Od Montaigne’a do pierwszych emerytur, Warszawa 1996

2. J.-L. Flandrin, Historia rodziny, Warszawa 1998

3. M. Kopczyński, Studia nad rodziną chłopską w Koronie w XVII-XVIII wieku, Warszawa 1998

4. C. Kuklo, Demografia Rzeczypospolitej przedrozbiorowej, Warszawa 2009

5. M. Okólski, A. Fihel, Demografia. Współczesne zjawiska i teorie, Warszawa 2012

6. W. Reinhard, Życie po europejsku. Od czasów najdawniejszych do współczesności, Warszawa 2009, s. 125-232.

Literatura uzupełniająca:

1.Historia życia prywatnego, t. 3: Od renesansu do oświecenia, red. R. Chartier, Wrocław 1999

2. E. Kizik, Wesele, kilka chrztów i pogrzebów. Uroczystości rodzinne w mieście hanzeatyckim od XVI do XVIII wieku, Gdańsk 2001

3. Rodzina i gospodarstwo domowe na ziemiach polskich w XV-XX wieku. Struktury demograficzne, społeczne i gospodarcze, red. C. Kuklo, Warszawa 2008

4. Rodzina, gospodarstwo domowe i pokrewieństwo na ziemiach polskich w perspektywie historycznej – ciągłość czy zmiana? red. C. Kuklo, Warszawa 2012

5. Michel Vovelle, Śmierć w cywilizacji Zachodu. Od roku 1300 po współczesność, wyd. 2, Gdańsk 2012

Wiedza:

1) Student opanował na poziomie rozszerzonym terminologię z zakresu demografii historycznej,

2) Rozumie powiązania interdyscyplinarne demografii historycznej z innymi naukami i obszarami nauk.

3) Zna i stosuje w praktyce metody i sposoby opracowywania źródeł historycznych charakterystyczne dla demografii. Historycznej K2A-W03, K2A_W15, K2A_W19

Umiejętności:

1) Student potrafi samodzielnie scharakteryzować i ocenić powiązania demografii historycznej z innymi kierunkami badań historycznych jak np. historia klimatu, historia gospodarcza.

2) Potrafi przeprowadzić pogłębioną krytykę źródeł dawnych i obecnych wykorzystywanych w demografii historycznej i bieżącej. K2A_U02, K2A_U09

Kompetencje społeczne:

1) Student dąży do obiektywizmu w wyjaśnianiu praw rządzących rozwojem demograficznym ludności.

2) Ma świadomość zakresu swojej wiedzy demograficznej i umiejętności warsztatowych ale też rozumie i dąży do ciągłego ich rozwoju. K2A_K03, K2A_K05

Formą zaliczenia jest zaliczenie ustne oraz stała ocena aktywności w trakcie zajęć

I. Zajęcia organizacyjne: cel, przedmiot i zakres demografii historycznej

1. C. Kuklo, Demografia Rzeczypospolitej przedrozbiorowej, Warszawa 2009, s. 13-24.

2. M. Okólski, A. Fihel, Demografia. Współczesne zjawiska i teorie, Warszawa 2012, s. 10-35.

II. Miejsce demografii w zachodniej i polskie nauce historycznej po 1945 r.

1. C. Kuklo, Demografia Rzeczypospolitej przedrozbiorowej, Warszawa 2009, s. 25-50

2. M. Szołtysek, Demografia historyczna i co dalej? Nowe perspektywy w badaniach nad historią rodziny XVI-XIX wieku, ,,Rocz. Dziej. Społ. i Gosp.’’, t. 63, 2003, s. 119-143.

III-IV. Źródła i metody badań ruchu naturalnego

1.C. Kuklo, Demografia Rzeczypospolitej przedrozbiorowej, Warszawa 2009, s. 91-129, 156-174.

2.J. Gawrysiakowa, Realizacja zasad rejestracji ruchu naturalnego ludności różnych wyznań w latach 1797-1900 na przykładzie Lubelszczyzny, ,,Przeszłość Demograficzna Polski’’, t. 12, 1980, s. 7-46.

3. Dzieje Poznania, pod red. J. Topolskiego, t. 2: 1793-1918, pod red. J. Topolskiego i L. Trzeciakowskiego, Warszawa – Poznań 1994, s. 235-270 (p. 3-6)

4. A. Czop, Ruch naturalny ludności w parafii juncewskiej w latach 1801-1870 (na podstawie ksiąg metrykalnych), ,,Przeszłość Demograficzna Polski’’, t. 29, 2003, s. 99-139.

5. A. Karpiński, W walce z niewidzialnym wrogiem. Epidemie chorób zakaźnych w Rzeczypospolitej w XVI-XVIII wieku i ich następstwa demograficzne, społeczno-ekonomiczne i polityczne, Warszawa 2000, s. 193-284.

V-VI. Metoda L. Henry-P. Goubert (rekonstrukcji rodzin) – jej wady i zalety

1. Z. Budzyński, Kresy południowo-wschodnie w drugiej połowie XVIII wieku, t. 3: Studia z dziejów społecznych, Przemyśl – Rzeszów 2008, s. 153-193.

2. C. Kuklo, Rodzina w osiemnastowiecznej Warszawie, Białystok 1998, s. 168-218.

3. K. Makowski, Rodzina poznańska w I połowie XIX wieku, Poznań 1992, s. 71-186 (221).

4. S. Rejman, Ludność podmiejska Rzeszowa w latach 1784-1880. Studium demograficzno-historyczne, Rzeszów 2006, s. 173-200.

VII. Płodność naturalna czy regulowana w społeczeństwie przedprzemysłowym?

1. J.-P. Bardet, Urodzenia w kontekście płodności naturalnej, ,,Przeszłość Demograficzna Polski’’, t. 23, 2002, s. 7-19.

2. A. Fauve-Chamoux, Spadek płodności a rodzina miejska w XVIII wieku, ,,Przeszłość Demograficzna Polski’’, t. 22, 2001, s. 33-53.

3. J.-L. Flandrin, Historia rodziny, Warszawa 1998, s. 209-289.

4.C. Kuklo, Czy społeczeństwo polskie w dobie oświecenia regulowało liczbę dzieci w rodzinach? ,,Roczniki dziejów społecznych i gospodarczych’’, t. 51/52, 1990/1991, s. 19-55.

VIII. Modernizacja demograficzna Europy XIX-wiecznej

1.E. Kaczyńska, K. Piesowicz, Wykłady z powszechnej historii gospodarczej, Warszawa 1977, s. 358-385. (rozdz. XVI)

2.J.Osterhammel, Historia XIX wieku. Przeobrażenie świata, Poznań 2013, s. 227-320.

3.E. Rosset, Trwanie życia ludzkiego, Wrocław 1979, s. 189-214.

IX-X. Struktury demograficzne ludności przed- i przemysłowej wg płci, wieku i stanu cywilnego (źródła, metody, modele populacji)

1. C. Kuklo, Demografia Rzeczypospolitej przedrozbiorowej, Warszawa 2009, s. 51-74.

2. C. Kuklo, Kobieta samotna w społeczeństwie miejskim u schyłku Rzeczypospolitej szlacheckiej, Białystok 1998, s. 39-74.

3. M. Kopczyński, Studia nad rodziną chłopską w Koronie w XVII-XVIII wieku, Warszawa 1998, s. 65-87.

4. I. Gieysztorowa, Wstęp do demografii staropolskiej, Warszawa 1976, s. 91-109

XI-XII. Typologia gospodarstw domowych w ujęciu P. Lasletta z Cambridge Group. Skład i kompozycja gospodarstwa domowego na ziemiach polskich

1. J.-L. Flandrin, Historia rodziny, Warszawa 1998, s. 65-134.

2.C. Kuklo, Kobieta samotna w społeczeństwie miejskim u schyłku Rzeczypospolitej szlacheckiej, Białystok 1998, s.74-141

3. K. Rzemieniecki, Gospodarstwo chłopskie w wybranych wsiach dóbr teofilpolskich na Podoluw 1827 roku, ,, ,,Przeszłość Demograficzna Polski’’, t. 35, 2014, s. 41-53..

4. M. Kopczyński, Rodzinne gniazdo? Mieszkańcy szlacheckich dworów w XVII-XVIII wieku, w: Od narodzin do wieku dojrzałego. Dzieci i młodzież w Polsce, cz. 1: Od średniowiecza do wieku XVIII, pod red. M. Dąbrowskiej i A. Klondera, Warszawa 2002, s. 81-95.

5. M. Szukała, Piaseczno w połowie XIX wieku – struktury gospodarstw domowych i ruchliwość społeczna mieszkańców, ,,Przegląd Historyczny’’, 103, 2012, z, 4, s. 885-898.

XIII-XIV. Niebezpieczeństwa metodyczne eksploracji źródeł skarbowych w badaniach nad zaludnieniem do połowy XVIII w.

1. K. Boroda, O przydatności rejestrów poborowych z XVI wieku w badaniach demograficznych, ,,Przeszłość Demograficzna Polski’’, t. 33, 2014, s. 21-38.

2.J. Dupâquier, Elektroniczna technika obliczeniowa w badaniach nad zaludnieniem, ,,Przeszłość Demograficzna Polski’’, t. 6, 1974, s. 85-102.

3. C. Kuklo, Demografia Rzeczypospolitej przedrozbiorowej, Warszawa 2009, s. 75-91.

3. A. Laszuk, Ludność województwa podlaskiego w drugiej połowie XVII wieku, Warszawa 1998, s. 17-99.

XV. Od demografii historycznej do przyszłości demograficznej naszej planety

1.E. Kotowska, Europejskie modele rodziny w dobie transformacji, w: Rodzina – prywatność – intymność. Dzieje rodziny polskiej w kontekście europejskim, red. D. Kałwa, A. Walaszek, A. Żarnowska, Warszawa 2005, s. 59-77

2. J.-M. Poursin, Ludność świata, Warszawa 1976

Podstawową metodą są ćwiczenia praktyczne polegające na rekonstruowaniu demograficznych dawnych populacji i obliczaniu różnorodnych współczynników demograficznych.