Instytucje i źródła prawa Unii Europejskiej 370-AS1-2IUE
Wykład (WYK) Rok akademicki 2023/24

Barcz J., Górka M., Wyrozumska A., Instytucje i prawo Unii Europejskiej, Warszawa 2015,

Barcz J. (red.) Zasady ustrojowe Unii Europejskiej, wyd. 2, Warszawa 2010,

Górka M., System instytucjonalny Unii Europejskiej, wyd. 3, Warszawa 2012,

Barcz J. (red.) Źródła prawa Unii Europejskiej, wyd. 3, Warszawa 2012,

A. Doliwa-Klepacka, Z.M. Doliwa-Klepacki, Struktura organizacyjna(instytucjonalna) Unii Europejskiej, Białystok 2009;

M. Zdanowicz (red.), Wybór orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich, Białystok 2007.

wiedza:

- absolwent zna i rozumie w zaawansowanym stopniu zasady, instrumenty i

terminologię nauk prawnych, w szczególności w obszarze

prawa Unii Europejskiej w jego instytucjonalno-administracyjnym wymiarze oraz funkcjonowania administracji publicznej na poziomie europejskim (KA6_WG2)

weryfikacja: egzamin pisemny - test łączący pytania jednokrotnego wyboru z pytaniami wymagającymi uzupełnienia

(w szczególnie uzasadnionych przypadkach możliwość egzaminu w formie ustnej)

Uwaga!

W zależności od rozwoju sytuacji epidemicznej zastrzega się możliwość przeprowadzenia zaliczenia/egzaminu przy użyciu środków komunikacji elektronicznej (np. platformy eduPortal)

- egzamin pisemny (dopuszczalna również forma online w czasie rzeczywistym oraz ustana) – test (30 pytań) oraz pytania-kazusy (2)

- liczba punktów możliwych do zdobycia - 40 (1 pkt za każde pytanie, 5 pkt za pytanie-kazus)

- liczba punktów konieczna do uzyskania zaliczenia - 21 (w tym co najmniej 5 pkt za kazusy)

- skala ocen

21-24 – dst

25-28 – dst+

29-32 – db

33-36 – db+

37-40 – bdb

Zagadnienia wprowadzające

- Charakter prawny Unii Europejskiej, specyfika prawa UE, miejsce prawa UE wśród innych dziedzin prawa (krajowego i

międzynarodowego publicznego)

-cele UE,

- kompetencje UE (zakres kompetencji wyłącznych, dzielonych oraz wspierających, koordynujących i

uzupełniających)

Podmiotowość prawno-międzynarodowa Unii Europejskiej

- podmiotowość prawno-międzynarodowa organizacji międzynarodowych

- analiza atrybutów podmiotowości prawno-międzynarodowej UE

- ponadnarodowy charakter UE

- członkostwo w Unii Europejskiej: członkostwo zwykłe i stowarzyszone;

wstąpienie do UE; zawieszenie i wykluczenie państwa członkowskiego, wystąpienie z UE

System źródeł prawa UE

- prawo pierwotne

- prawo wtórne – rodzaje uchwał i ich charakter prawny (rozporządzenia, dyrektywy, decyzje, zalecenia i opinie); akty ustawodawcze i

nieustawodawcze

- umowy międzynarodowe, zwyczaj międzynarodowy i ogólne zasady prawa

Podstawowe zasady prawa Unii Europejskiej

- zasada solidarności

- zasada pierwszeństwa prawa UE oraz bezpośredni skutek prawa unijnego w prawie wewnętrznym państw członkowskich

- zasada subsydiarności

- zasada proporcjonalności

- zasada jednolitości

- zasada równości

- zasada wzmocnionej współpracy

Relacje między prawem Unii Europejskiej a porządkiem prawnym państw członkowskich

- zasada prymatu,

- zasada skutku bezpośredniego,

- skutek pośredni prawa UE,

- problem odpowiedzialności za naruszenie prawa UE.

Instytucje

(charakter prawny, skład, kompetencje, organizacja wewnętrzna i administracja)

- Rada Europejska

- Rada Unii Europejskiej

- Komisja Europejska

- Parlament Europejski

- Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej

- Europejski Bank Centralny

- Trybunał Obrachunkowy

Inne organy, w tym:

- Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich

- Europejski Bank Inwestycyjny

- Organy pomocnicze

Tworzenie prawa UE

(procedura i udział poszczególnych organów)

- zawieranie umów międzynarodowych

- procedury stanowienia prawa wtórnego UE (zwykła i specjalna procedura

ustawodawcza, stanowienie aktów wiążących przez Radę i Komisję poza procedurami

ustawodawczymi, stanowienie aktów wykonawczych i delegowanych)

- współpraca państw członkowskich i instytucji europejskich przy stanowieniu prawa UE

Wykładnia, implementacja oraz kontrola przestrzegania prawa unijnego

- definicja i rodzaje wykładni prawa UE

- pojęcie i zasady implementacji prawa UE

- sądowa kontrola przestrzegania prawa Unii: sądy krajowe i sądy

unijne (podstawowe rodzaje skarg)

- pozasądowa kontrola przestrzegania prawa UE (parlamentarne środki kontroli przestrzegania prawa Unii, skargi do Komisji

Europejskiej, skarga do Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich)

-krajowa kontrola przestrzegania prawa UE

- sądy krajowe w systemie ochrony prawnej UE (procedura pytań prejudycjalnych)

Wykład (ew. z użyciem prezentacji multimedialnych), e-learning (forma asynchroniczna), konsultacje