Związki literatury ze sztuką 340-HF1-1LS
Wykład (WYK) Rok akademicki 2024/25

Edward Kasperski, Zasady komparatystyki [fragm], [w:] Edward Kasperski, Kategorie komparatystyki, Warszawa: Wydz. Polonistyki UW, 2010, s. 13-32.

Ilona Woronow, Baudelaire i korespondencja sztuk: Wokół pojęcia „korespondencje”, [w:] Ilona Woronow, Romantyczna idea korespondencji sztuk. Stendhal, Hoffman, Baudelaire, Norwid, Kraków: Wydawnictwo UJ, 2008, s. 145-159.

Marta Kaźmierczak, Od przekładu intersemiotycznego do intersemiotycznych aspektów tłumaczenia, „Przekładaniec”, nr 34/2017, s. 7-35.

Mario Praz, Współprzenikanie przestrzenne i czasowe, [w:] Mario Praz, Mnemosyne. Rzecz o powinowactwie literatury i sztuk plastycznych, Gdańsk: Słowo/obraz terytoria, 2006, s. 121-138.

Teresa Radziewicz, Od ekfrazy do infrazy, [w:] Logos - filozofia słowa. Szkice o pograniczach języka, filozofii i literatury, Krzysztof Andruczyk, Ewa Gorlewska, Krzysztof Korotkich [red], s. 166-181.

Gotthold Ephraim Lessing, Laokoon, czyli o granicach malarstwa i poezji [fragm.], [w:] Teoretycy, artyści i krytycy o sztuce 1700-1870, Elżbieta Grabska, Maria Poprzęcka [red], Warszawa: PWN, 1974, s. 163-181.

Erwin Panofsky, Ikonografia i ikonologia, [w:] Erwin Panofsky, Studia z historii sztuki, Warszawa: PIW, 1971, s. 11-32.

Edward Kasperski, Siedem rodzajów interpretacji, [w:] Edward Kasperski, Kategorie komparatystyki, Warszawa: Wydz. Polonistyki UW, 2010, s. 209-227.

Umberto Eco, Problem dzieła otwartego, [w:] Umberto Eco, Sztuka, Kraków: Wydawnictwo M, 2007, s. 167-174.

Umberto Eco, Kino i literatura: struktura narracyjnej intrygi, [w:] Umberto Eco, Sztuka, Kraków: Wydawnictwo M, 2008, s. 205-212.

Aneta Jałocha, Odnaleźć magię w rzeczywistości. Piękna i Bestia Jeana Cocteau na podstawie baśni Madame Leprince de Beaumont, [w:] Od Laclosa do Collarda. Adaptacje literatury francuskiej, Alicja Helman, Patrycja Włodek [red], Gdańsk: Fundacja Terytoria Książki, 2015, 9-19.

Umberto Eco, Poetyka dzieła otwartego, [w:] Umberto Eco, Dzieło otwarte, Warszawa: WAB, 2008, s. 67-98.

Andrzej Hejmej, Komparatystyka. Studia literackie - studia kulturowe, Kraków: Universitas, 2013.

Danuta Knysz-Tomaszewska, Spotkania Reymonta i Maupassanta w opowiadaniach niesamowitych, [w:] Danuta Knysz-Tomaszewska, Spotkania i porównania, Warszawa: Wydz. Polonistyki UW, 2001, s. 76-105.

Danuta Knysz-Tomaszewska, Małe i duże ojczyzny niestrudzonego polonisty z Burgundii, [w:] Danuta Knysz-Tomaszewska, Spotkania i porównania, Warszawa: Wydz. Polonistyki UW, 2001, s. 109-140.

Michał Mencfel, Wstęp, [w:] Gottholf Ephraim Lessing, Laokoon, czyli o granicach malarstwa i poezji, Kraków: Universitas, 2012, s. VII-XXXVI.

Mario Praz, Mnemosyne. Rzecz o powinowactwie literatury i sztuk plastycznych, Gdańsk: Słowo/obraz terytoria, 2006.

Kamila Woźniak, Ofelie wiecznie żywe, czyli literatura w fotografii (infrazy czeskie), „ER(R)GO. Teoria – Literatura – Kultura”, nr 41, 2/2020, s. 67-80.

Od Laclosa do Collarda. Adaptacje literatury francuskiej, Alicja Helman, Patrycja Włodek [red], Gdańsk: Fundacja Terytoria Książki, 2015.

Teoretycy, artyści i krytycy o sztuce: 1700-1870, Elżbieta Grabska, Maria Poprzęcka [red], Warszawa: PWN, 1974.

Ut pictura poesis, Marek Skwara, Seweryna Wysłouch [red], Gdańsk: Słowo/obraz terytoria, 2006.

Arystoteles, Poetyka

Platon, Państwo

Leonardo da Vinci, Traktat o malarstwie

Diderot, Salon 1765 roku

Diderot, Esej o malarstwie

Wybrane utwory lub fragmenty utworów i tekstów krytycznych m.in. autorów:

- Balzac

- ETA Hoffmann

- Mallarmé

- Stendhal

- Rousseau

- Goethe

- Jean-Baptiste Dubos

- Ghil

- Rimbaud

- Verlaine

- Gautier

- Cellini

- Michał Anioł

Oraz ilustracje muzyczne i artystyczne wybranych twórców (obrazy, rzeźba, opera i inne formy muzyczne, film)

WIEDZA, absolwent zna i rozumie:

KP6_WG3 - utwory, zjawiska i procesy literackie oraz teorie wyjaśniające ich kulturowe podłoże i zależności między nimi, szczególnie w kontekście literatury odnoszącej się do sztuki i będącej dla sztuki inspiracją, od czasów Renesansu po wiek XX (test końcowy, dyskusja, analiza tekstów kultury)

KP6_WG8 - metody analizy i interpretacji tekstów w obrębie wybranych tradycji i teorii literaturoznawczych, z uwzględnieniem estetyki danej epoki, również w ujęciu spojrzeń na sztukę pisarzy i myślicieli formułujących relacje między literaturą i sztuką (cf. np. „ut pictura poesis”), a także pomiędzy sztukami (test końcowy, dyskusja, analiza tekstów kultury)

KP6_WG10 - podstawowy aparat pojęciowy służący do opisu zjawisk kulturowych istotnych dla analizy literatury Francuskiej lub elementów utworów autorów niemieckich i włoskich w kontekście ewolucji rozumienia zależności, podobieństw i różnic literatury i różnych gałęzi sztuki, w tym muzyki (test końcowy, dyskusja, analiza tekstów kultury)

KP6_WG11 - uwarunkowania historyczno-kulturowe Francji, oraz Włoch i Niemiec, które miały wpływ na teorie estetyczne (np. ewolucja francuskiej estetyki od Klasycyzmu po awangardy XX wieku) (test końcowy, dyskusja, analiza tekstów kultury)

UMIEJĘTNOŚCI, absolwent potrafi:

KP6_UW3 - przeprowadzać krytyczna analizę i interpretację tekstów literackich zastosowaniem metod filologicznych pozwalających oceniać ich znaczenie w procesie historyczno-kulturowym w kontekście relacji estetyki do filozofii czy głównych nurtów literackich (test końcowy, dyskusja, analiza tekstów kultury)

KP6_UW4 - przeprowadzać krytyczna analizę i interpretację różnych wytworów kultury z zastosowaniem metod filologicznych pozwalających oceniać ich znaczenie w procesie historyczno-kulturowym, np. w kontekście inspiracji, jakie sztuka czerpała z tekstów pisanych w okresie nowożytnym (test końcowy, dyskusja, analiza tekstów kultury)

KP6_UW8 - właściwie dobierać źródła oraz informacje z nich pochodzące w obszarze literaturoznawstwa oraz dokonywać oceny, krytycznej analizy i syntezy tych informacji, umiejscowienia ich w kontekście danego spojrzenia na estetykę z uwzględnieniem wiodących teorii estetycznych odnośnie do literatury i sztuki (test końcowy, dyskusja, analiza tekstów kultury)

KP6_UK3 - komunikować się z użyciem specjalistycznej terminologii z zakresu literaturoznawstwa z uwzględnieniem elementów społeczno-kulturowych, jakie kształtowały przemiany w spojrzeniu na estetykę i związki literatury ze sztuką (test końcowy, dyskusja, analiza tekstów kultury)

KOMPETENCJE SPOŁECZNE, absolwent jest gotów do:

KP6_KK1 - krytyczna ocena posiadanej wiedzy (test końcowy)

KA_KK2 - uznawanie znaczenia wiedzy w rozwiązywaniu problemów poznawczych i praktycznych, np. dzięki zrozumieniu kontekstu danego poglądu na sztukę wśród autorów literatury pięknej czy krytyków sztuki danego okresu (dyskusja)

KP6_KO3 - świadome pielęgnowanie dziedzictwa kulturowego regionu, kraju i Europy dzięki uwzględnieniu mechanizmów ewolucji poglądów estetycznych (dyskusja)

KP6_KO5 - świadome uczestniczenie w życiu kulturalnym w jego różnorodnych formach

Zaliczenie końcowe na ocenę w formie pisemnej.

Skala ocen zgodnie z Regulaminem studiów:

51% - 3

61% - 3,5

71% - 4

81% - 4,5

91% - 5

„Ut pictura poesis”

„Malarstwo jest milczącą poezją, a poezja – mówiącym malarstwem”

Platon i Arystoteles (pojęcie „mimesis” oraz ich założenia sztuki, jej funkcja oraz różnica między tragedią, komedią i formą epicką)

Hierarchia sztuk Leonarda da Vinci (malarstwo vs poezja vs rzeźba vs muzyka)

Alberti i perspektywa

Jean-Baptiste Dubos i jego porównanie poezji i sztuki

Założenia „Laokoona” Lessinga (hierarchia poezja vs malarstwo + charakterystyka obu tych dziedzin)

Kwestia artysty i sztuki w ujęciu Goethego, główne trzy etapy ewolucji poglądów Goethego

Diderot i jego poglądy na malarstwo

Co to są Salony sztuki

Hoffmann i jego spojrzenie na sztukę – rola artysty i geniusza (artysta dziwak)

Ekfraza, alegoria, symbol - co to jest, przykłady

Romantyczny pogląd na sztukę absolutną

Balzak – problematyka wyrazu artystycznego

Balzak – postać artysty i geniusza

Rousseau i niektóre jego poglądy na muzykę

Konflikt Rousseau i Rameau (la querelle des Bouffons)

Stendhal i jego ujęcie różnicy między muzyką włoską a niemiecką

Ulubione opery Stendhala i ew. innych autorów

Korespondencja sztuk i synestezja

Delacroix w oczach pisarzy/poetów

Baudelaire i jego pogląd na temat korespondencji sztuk + wierz "Correspondances”

Przykłady wierszy nawiązujących do innych sztuk

Mallarmé i jego porównanie literatury z muzyką

Kwestia muzyki u symbolistów

Apollinaire i nawiązania do innych sztuk / form wyrazu

Przykłady muzyczne nawiązujące do twórców i ich utworów (Mallarmé, Maeterlinck, mitologia, historia, Biblia)

Przykłady filmowe i operowe lub ogólnie muzyczne nawiązujące do literatury

Wykład, analiza tekstu pisanego, analiza porównawcza środków właściwych literaturze i sztukom plastycznym/muzyce, metoda podająco-problemowa,

dyskusja