Najnowsza historia wschodnich sąsiadów Polski (Rosji, Litwy, Białorusi, Ukrainy)

obowiązkowe
specjalizacyjne

Kultura religijna w Europie Środkowo-Wschodniej 430-KS2-1KON29

Kultura religijna w Europie Środkowo-Wschodniej 430-KS2-1KON29

Najnowsza historia Rosji, Litwy, Białorusi i Ukrainy, głownie dzieje XX w.

Kształtowanie nowych podstaw stosunków polsko-rosyjskich i celów polityki Polski wobec Federacji Rosyjskiej w latach dziewięćdziesiątych XX wieku

Geopolityczne rozbieżności Europy z Rosją w latach 1993–2023

Obwód Kaliningradzki jako czynnik wpływający na stosunki polityczne w Europie Pogłębianie wzajemnych sprzeczności w relacjach z Rosją z Europą i USA (2000–2023).

Wojna o Ukrainę 2014-2023

w sali

Najnowsza historia Rosji, Litwy, Białorusi i Ukrainy, głownie dzieje XX w.

Kształtowanie nowych podstaw stosunków polsko-rosyjskich i celów polityki Polski wobec Federacji Rosyjskiej w latach dziewięćdziesiątych XX wieku

Geopolityczne rozbieżności Europy z Rosją w latach 1993–2023

Obwód Kaliningradzki jako czynnik wpływający na stosunki polityczne w Europie Pogłębianie wzajemnych sprzeczności w relacjach z Rosją z Europą i USA (2000–2023).

Wojna o Ukrainę 2014-2023

Przedmiotem badań jest polityka wobec Rosji, Ukrainy i Białorusi w latach 1989–2023. Obejmują one analizę wielostronnych relacji dyplomatycznych i politycznych, gospodarczych i militarnych. Uwarunkowania historyczne, narodowościowe i ustrojowo-prawne przedstawione zostały jako tło lub uzupełnienie procesu przyczynowo skutkowego. Próby kształtowania pierwszych koncepcji polityki wschodniej UE i NARO wobec Rosji, Ukrainy i Białorusi obarczone były zaszłościami z czasów ZSRR. Prowadzenie polityki zagranicznej wobec wschodnich sąsiadów wymagało ze strony UE i NATO budowy na nowo stosunków z Rosją, Białorusią i Ukrainą. Zasadnicza zmiana tych relacji nastąpiła po 2014 roku, kiedy Rosja podjęła ekspansję wobec Ukrainy a wcześniej wobec Gruzji. Politykę wokół Rosji należy rozpatrywać w szerszym międzynarodowym kontekście z uwzględnieniem polityki Chin, Indii, krajów należących do grupy BIKS

Śukowski A. (red.), Polska wobec Obwodu Kaliningradzkiego Federacji Rosyjskiej, Olsztyn 2004.

Stępień-Kuczyńska A., JałmuŜna J. (red.), Dialog europejski Zachód – Wschód. Polityka – Gospodarka – Społeczeństwo, Toruń 2006.

Strzelczyk J., Ucieczka ze Wschodu. Rosja w polskiej polityce 1989–1993, Warszawa 2002.

Magdziak-Miszewska A. (red.), Polska – Rosja. Strategiczne sprzeczności i możliwości, Warszawa 1998.

Dobroczyński M., Lipiec-Zajchowska M. (red.), Wschód jako partner Unii Europejskiej, Warszawa 2005.

Dobroczyński M., Marszałek-Kawa J. (red.), Skomplikowane stosunki Polaków i Rosjan, Toruń 2005.

Albin B.J., Baluk W. (red.), Europa Wschodnia. Dekada transformacji. Rosja, Wrocław 2003.

A. Mironowicz, Państwo i Cerkiew prawosławna w Rosji, [w:] Obrazy Rosji i Rosjan w Polsce XIX-XXI wieku. Opinia publiczna. Stosunki polsko-rosyjskie. Pamięć historyczna, red. E. Kirwiel, E. Maj i E. Podgajna, Lublin 2012, s. 71-86.

A. Mironowicz, Cerkiew prawosławna w dziejach Rosji, [w:] Wprowadzenie do Studiów Wschodnioeuropejskich, t. III. Rosja, red. A. Mironowicz, Lublin 2013, s. 87-128.

A. Mironowicz, Wstęp, [w:] Wprowadzenie do Studiów Wschodnioeuropejskich, t. III. Rosja, red. A. Mironowicz, Lublin 2013, s. 11-13.

Absolwent zna i rozumie:

- podstawowe instytucje i organizacje będące uczestnikami relacji międzynarodowych oraz ich historię;

- ma podstawową wiedzę na temat stosunków międzynarodowych na płaszczyźnie politycznej, ekonomicznej i kulturalnej oraz ich historycznych uwarunkowań;

- ma podstawową wiedzę z zakresu historii stosunków międzynarodowych;

- ma podstawową wiedzę z zakresu historii współczesnej;

- źródła więzi o charakterze ekonomicznym, etnicznym, kulturowym i politycznym i ich znaczenie w stosunkach międzynarodowych;

- podstawowe mechanizmy kulturowe, polityczne, prawne i ekonomiczne warunkujące stosunki międzynarodowe oraz ich podłoże historyczne.

Absolwent potrafi:

- dostrzegać problemy na płaszczyźnie międzynarodowej i ich źródła historyczne;

- umieścić problemy międzynarodowe w kontekście historycznym;

- wyszukiwać, selekcjonować, analizować i syntetyzować informacje z wykorzystaniem różnych źródeł;

- doszukiwać się związków przyczynowo-skutkowych wydarzeń międzynarodowych;

- interpretować krajowe i międzynarodowe wydarzenia, odwołując się do wiedzy teoretycznej i uwarunkowań historycznych;

- na podstawie wiedzy historycznej prognozować rozwój sytuacji międzynarodowej;

- analizować aktualną sytuację międzynarodową w poszczególnych regionach świata, z uwzględnieniem kontekstu historycznego;

- na podstawie wiedzy historycznej ocenić konsekwencje aktualnych wydarzeń międzynarodowych;

- przygotować prezentację multimedialną oraz wykorzystywać odpowiednie systemy informatyczne;

- komunikować się w jednym języku wschodnioeuropejskim na poziomie A2 ESOKJ;

- przygotować pracę pisemną (w tym także dyplomową) z zakresu stosunków międzynarodowych, przestrzegając reguł redakcyjnych i językowych;

- współdziałać i pracować w grupie, przyjmując w niej różnej role;

- samodzielnie zdobywać i utrwalać wiedzę w sposób uporządkowany i systematyczny przy zastosowaniu nowoczesnych technik pozyskiwania, klasyfikowania i analizowania informacji.

Absolwent jest gotów do:

- krytycznego formułowania sądów na temat podstawowych kwestii politycznych, kulturowych, ekonomicznych i prawnych na płaszczyźnie międzynarodowej, uwzględniając także ich historyczny kontekst;

- pracy w dziedzinie obszaru zainteresowań, stosując się do zasad etycznych;

- funkcjonowania w środowisku wielokulturowym, rozumie wartość pluralizmu i tolerancji;

- uznawania i szanowania różnic punktów widzenia determinowanych różnym podłożem narodowym i kulturowym.

Absolwent:

- ma szacunek do wiedzy opartej na podstawach naukowych;

- docenia rolę wiedzy uzyskanej w dziedzinie obszaru zainteresowań dla kształtowania więzi społecznych na poziomie lokalnym i ponadlokalnym;

- docenia, szanuje i jest gotów promować dziedzictwo historyczno-kulturowe swojego regionu, Polski i Europy.

Formy i metody nauczania: ćwiczenia, z elementami prezentacji wizualnej; praca projektowa

Metody dydaktyczne: metoda podająca - wykład, analiza tekstów

Punkty ECTS: 6 pkt.

Bilans nakładu pracy studenta:

Udział w zajęciach: 15 godz.

Udział w konsultacjach: 2 godz.

Przygotowanie raportu, czytanie lektur: 23 godz.

Razem: 75 godz. (3 pkt)Nakład pracy studenta związany z zajęciami:

wymagającymi bezpośredniego udziału nauczyciela: 16 godz. (1,2 pkt)

o charakterze praktycznym 23 godz. (1,8 pkt)

A. Kasekamp, Historia państw bałtyckich, Warszawa 2013

P. Łossowski, Litwa, Warszawa 2001

H. Wisner, Litwa. Dzieje państwa i narodu, Warszawa 1999

K. Buchowski. Polityka zagraniczna Litwy 1990-2012, Białystok 2013

Wykład o najnowszej historii Rosji, Litwy, Białorusi i Ukrainy.

Geneza litewskiego odrodzenia narodowego na przełomie XIX i XX w.

- Litwa w latach międzywojennych

- Dzieje Litwy i Litwinów podczas drugiej wojny światowej

- Historia LSRR

- Druga niepodległość Litwy- blaski i cienie

- Stosunki litewsko-polskie w XX i XXI w.

- Ruchy narodowe Ukraińców i Białorusinów na przełomie XIX i XX wieku. I wojna światowa i wojny o niepodległość.

- BSRR i USRR – od nacjonalizacji do sowietyzacji. Białorusini i Ukraińcy w międzywojennej Polsce.

- II wojna światowa na Litwie i Białorusi.

- Powojenna historia BSRR i USRR.

- Rozpad imperium sowieckiego. Budowa niepodległych państw: Republiki Ukrainy i Republiki Białoruś.

- Kolorowe rewolucje. Rosyjska agresja przeciwko Ukrainie, jej uwarunkowania i konsekwencje.

Epoka Gorbaczowa, próby reform i destabilizacja systemu

Rozpad ZSRR, narodziny Federacji Rosyjskiej - uwarunkowania wewnętrzne i międzynarodowe

FR w okresie prezydentury Jelcyna - społeczeństwo, gospodarka, życie polityczne

FR w stosunkach międzynarodowych w latach 90-tych XX w.

Przebudowa stosunków politycznych i społecznych w Rosji w XXI wieku

Polityka zagraniczna prezydenta Putina

A. Kasekamp, Historia państw bałtyckich, Warszawa 2013

P. Łossowski, Litwa, Warszawa 2001

H. Wisner, Litwa. Dzieje państwa i narodu, Warszawa 1999

K. Buchowski. Polityka zagraniczna Litwy 1990-2012, Białystok 2013

Hrycak Jarosław, Historia Ukrainy 1772-1999. Narodziny nowoczesnego narodu, Lublin 2000.

Łatyszonek Oleg, Mironowicz Eugeniusz, Historia Białorusi od połowy XVIII w. do końca XX wieku, Białystok, b.d.w.

Mironowicz Eugeniusz, Białoruś. Historia państw świata w X wieku, Wyd. TRIO, różne wydania.

L. Zyblikiewicz i in., Polityka zagraniczna Federacji Rosyjskiej, Kraków 2010

S. Bieleń, Polityka zagraniczna Rosji, Warszawa 2008.

D. Remnick, Zmartwychstanie. Walka o nową Rosję, Warszawa 1997

W. Marciniak, Rozgrabione imperium, Kraków 2001

Olszański Tadeusz, Historia Ukrainy w XX wieku, Warszawa 1994.

Szybieka Zachar, Historia Białorusi 1795-2000, Lublin 2002.

obowiązkowe

w sali

Wykład o najnowszej historii Rosji, Litwy, Białorusi i Ukrainy

Geneza litewskiego odrodzenia narodowego na przełomie XIX i XX w.

- Litwa w latach międzywojennych

- Dzieje Litwy i Litwinów podczas drugiej wojny światowej

- Historia LSRR

- Druga niepodległość Litwy- blaski i cienie

- Stosunki litewsko-polskie w XX i XXI w.

- Ruchy narodowe Ukraińców i Białorusinów na przełomie XIX i XX wieku. I wojna światowa i wojny o niepodległość.

- BSRR i USRR – od nacjonalizacji do sowietyzacji. Białorusini i Ukraińcy w międzywojennej Polsce.

- II wojna światowa na Litwie i Białorusi.

- Powojenna historia BSRR i USRR.

- Rozpad imperium sowieckiego. Budowa niepodległych państw: Republiki Ukrainy i Republiki Białoruś.

- Kolorowe rewolucje. Rosyjska agresja przeciwko Ukrainie, jej uwarunkowania i konsekwencje.

Epoka Gorbaczowa, próby reform i destabilizacja systemu

Rozpad ZSRR, narodziny Federacji Rosyjskiej - uwarunkowania wewnętrzne i międzynarodowe

FR w okresie prezydentury Jelcyna - społeczeństwo, gospodarka, życie polityczne

FR w stosunkach międzynarodowych w latach 90-tych XX w.

Przebudowa stosunków politycznych i społecznych w Rosji w XXI wieku

Polityka zagraniczna prezydenta Putina

A. Kasekamp, Historia państw bałtyckich, Warszawa 2013

P. Łossowski, Litwa, Warszawa 2001

H. Wisner, Litwa. Dzieje państwa i narodu, Warszawa 1999

K. Buchowski. Polityka zagraniczna Litwy 1990-2012, Białystok 2013

Hrycak Jarosław, Historia Ukrainy 1772-1999. Narodziny nowoczesnego narodu, Lublin 2000.

Łatyszonek Oleg, Mironowicz Eugeniusz, Historia Białorusi od połowy XVIII w. do końca XX wieku, Białystok, b.d.w.

Mironowicz Eugeniusz, Białoruś. Historia państw świata w X wieku, Wyd. TRIO, różne wydania.

L. Zyblikiewicz i in., Polityka zagraniczna Federacji Rosyjskiej, Kraków 2010

S. Bieleń, Polityka zagraniczna Rosji, Warszawa 2008.

D. Remnick, Zmartwychstanie. Walka o nową Rosję, Warszawa 1997

W. Marciniak, Rozgrabione imperium, Kraków 2001

Olszański Tadeusz, Historia Ukrainy w XX wieku, Warszawa 1994.

Szybieka Zachar, Historia Białorusi 1795-2000, Lublin 2002.

Najnowsza historia wschodnich sąsiadów Polski (Białoruś) - zajęcia prowadzone przez prof. W. Śleszyńskiego

Literatura podstawowa:

Mironowicz Eugeniusz, Białoruś, Warszawa 1999.

Śleszyński Wojciech, Świat pogranicza. Stosunki społeczno-polityczne na pograniczu polsko-litewsko-białoruskim w XX i XXI wieku. Wykłady – część 2. Okupacja niemiecka (1941-1944), czasy komunistyczne (1944-1990), wyzwania współczesności (1990-2010), Białystok-Kraków 2010.

Śleszyński Wojciech, Historia w służbie polityki. Zmiany polityczne a konstruowanie przekazu historycznego na ziemiach białoruskich w XX i XXI wieku, Białystok 2018.

Literatura pomocnicza:

Foligowski Przemysław, Białoruś. Trudna niepodległość, Wrocław 1999.

Gawin Tadeusz, Polskie odrodzenie na Białorusi 1988–2005, Białystok 2010.

Huntington Samuel, Zderzenie cywilizacji i nowy kształt ładu światowego, Warszawa 1998.

Michaluk Dorota, Białoruska Republika Ludowa 1918–1920. U podstaw białoruskiej państwowości, Toruń 2010.

Mikołajczak Stanisław, Polacy na Białorusi w latach 1987–2008. Funkcjonowanie organizacji mniejszości polskiej w systemie politycznym, Poznań 2013.

Mironowicz Eugeniusz, Polityka zagraniczna Białorusi 1990–2010, Białystok 2011.

Mironowicz Eugeniusz, Wojna wszystkich ze wszystkimi. Białoruś 1941–1944, Kraków 2015.

Poczobut Andrzej, System Białoruś, Gliwice 2012.

Radzik Ryszard, Białorusini – między Wschodem a Zachodem, Lublin 2012.

Radzik Ryszard, Formowanie się nowoczesnej Białoruskości w XX stuleciu, [w:] Białoruś w XX wieku w kręgu kultury i polityki, red. Dorota Michaluk, Toruń 2007.

Radzik Ryszard, Kim są Białorusini?, Toruń 2004.

Sahanowicz Hienadź, Wojna z białoruską historią, [w:] Tematy polsko-białoruskie. Historia. Literatura, Edukacja, red. Robert Traba, Olsztyn 2003.

Sahanowicz Hienadź, Źródła pamięci historycznej współczesnej Białorusi. Powrót zapadnorusizmu, Lublin 2006.

Slepyan Kenneth, Partyzanci Stalina. Radziecki ruch oporu w czasie II wojny światowej, Poznań 2008.

Szybieka Zachar, Historia Białorusi 1795–2000, Lublin 2002.

Śleszyński Wojciech, Bezpieczeństwo wewnętrzne w polityce państwa polskiego na ziemiach północno-wschodnich II Rzeczypospolitej, Warszawa 2007.

Śleszyński Wojciech, Kresy Wschodnie czyli Białoruś Zachodnia. Historia, współczesność, pamięć, Łomianki 2013.

Walka instytucji państwowych z białoruską działalnością dywersyjną 1920–1925. Dokumenty do dziejów Kresów Północno-Wschodnich II Rzeczypospolitej, wstęp i oprac. nauk. W. Śleszyński, Białystok 2005.

Wierzbicki Marek, Polacy i Białorusini w zaborze sowieckim. Stosunki polsko-białoruskie na ziemiach północno-wschodnich II Rzeczypospolitej pod okupacją sowiecką 1939–1941, Warszawa 2000.

Winnicki Zdzisław Julian, Ideologia państwowa Republiki Białoruś – teoria i praktyka projektu. Analiza politologiczna, Wrocław 2013.

Winnicki Zdzisław Julian, Tematy białorusko-polskie. Antologia, Wrocław 2010.

Winnicki Zdzisław Julian, Współczesna doktryna i historiografia białoruska (po roku 1989) wobec Polski i polskości, Wrocław 2003.