Alternatywne metody rozwiązywania konfliktów

Podstawowym celem przedmiotu jest kształtowanie kompetencji o zagadnieniach teoretycznych: іstota pojęcia „konflikt”, rodzaje konfliktów, przyczyna konfliktów społecznych, аlternatywa dla tradycyjnej teorii konfliktu. Zdobędą kompetencje w stosowaniu autorskich technik psychologicznych do kształtowania umiejętności rozwiazywania konfliktów, szczególnie z dziećmi w rożnym wieku (jak przestać walczyć z dzieckiem), ich rodzicami, w życiu osobistym; kształtowanie umiejętności uczenia dzieci w rożnym wieku stosowania alternatywnych metod rozwiazywania konfliktów: „Kręgi”, „Wibracji”, „Stan mojej miłości do siebie, do innych, do otaczającego świata”, „Strach ↔ Miłość”, „Wibracje: „Ja ↔ świat””, „Waga: plus, minus”, „Wdzięczność za przeszłość i przyszłość”, „Rysujemy motyla w parach”, „Pozytywna komunikacja psychologiczna”, „Zawarcie umowy ze sobą”, „Zawarcie umowy”, „Poczucie winy”, «Życzę sobie», „Życzę mojemu dziecku” itp.

Borecka-Biernat D., Strategie radzenia sobie młodzieży w sytuacji konfliktu społecznego i ich uwarunkowania, Difin SA: Warszawa 2021.

Borecka-Biernat D., Cywińska M., Konflikt społeczny w perspektywie socjologicznej i pedagogiczno-psychologicznej. Wybrane kwestie. Difin SA: Warszawa, 2015.

Borcka-Biernat D. Wajszczuk K., Walęcka-Matyja K. Rozwiązywanie sytuacji konfliktowych: wybrane problemy. Difin SA: Warszawa, 2019.

Gawrońska J. Negocjacje czyli jak grać, żeby wygrać.

https://wyd.edu.pl/images/thumbnails/images/Monografie/Monografie2016/Gawronska.pdf

Klaus W. Mediacje w szkole. https://interwencjaprawna.pl/wp-content/uploads/2020/06/mediacja-w-szkole.pdf

Kozina A. Zasady planowania negocjacji, „Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej w Krakowie” 2002, nr 574, s. 71–89.

Maciejewski J., Wawryszuk P., Budka K. (red.) Dialog czy konfrontacja? Interdyscyplinarne studium nad wybranymi metodami rozwiązywania konfliktów. Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego: Bydgoszcz 2011.

Nowosad I., Pietrań K., Szymański M. (red.) Szkoła. Konflikt podmiotów? Wydawnictwo Adam Marszałek: Toruń 2016.

Prościak B. Szkoła bez agresji. Od mediacyjnego kształcenia do bezkonfliktowego wychowania. Difin SA: Warszawa, 2013.

Przybyła-Basista H. Akceptacja mediacji jako formy rozwiązywania konfliktów rodzinnych. Chowanna 2, 251-278.

Roszkowska E. Wybrane modele negocjacji. Białystok 2011.

Skarżyńska K., Jakubowska U., Wasilewski J. (red.) Konflikty międzygrupowe. Przejawy, źródła i metody rozwiązywania. Academica SWPS: Warszawa 2007.

Stefańska A., Knocińska A., Kwiatkowska E. (red.) Konflikt – Negocjacje – Kultura – Komunikacja. Psychospołeczne uwarunkowania i aplikacje. Wydawnictwo Adam Marszałek: Toruń 2014.

Suchanek M. Mediacja jako metoda rozwiązywania konfliktów społecznych. Studia Administracyjne 10/2018.

Standardy prowadzenia mediacji i postępowania mediatora.

Szarc vel Szic M. Strategie i taktyki, stosowane w trakcie rozmów negocjacyjnych. https://www.zpsb.pl/wp-

content/uploads/2016/01/magdalena_szarc_vel_szic_fir_1-2015.pdf

Szerląg A. (red.) Konflikty i wspólnota kultur przestrzeniami doświadczania oraz międzykulturowej edukacji. Multicultural Studies, Tom I, Wrocław 2016.

obowiązkowe

w sali

Podstawowym celem przedmiotu jest kształtowanie kompetencji o zagadnieniach teoretycznych: іstota pojęcia „konflikt”, rodzaje konfliktów, przyczyna konfliktów społecznych, аlternatywa dla tradycyjnej teorii konfliktu. Zdobędą kompetencje w stosowaniu autorskich technik psychologicznych do kształtowania umiejętności rozwiazywania konfliktów, szczególnie z dziećmi w rożnym wieku (jak przestać walczyć z dzieckiem), ich rodzicami, w życiu osobistym; kształtowanie umiejętności uczenia dzieci w rożnym wieku stosowania alternatywnych metod rozwiazywania konfliktów.

Konflikt to zjawisko społeczne, które polega na zderzeniu sprzecznych interesów, potrzeb, wartości lub celów między jednostkami lub grupami. Może mieć różny charakter – od wewnętrznych rozterek jednostki, przez konflikty interpersonalne, aż po spory międzygrupowe. Źródła konfliktów są różnorodne i mogą wynikać z różnic światopoglądowych, komunikacyjnych nieporozumień, braku zaufania, rywalizacji czy niezaspokojonych potrzeb. Ich przebieg często ma charakter dynamiczny – od fazy utajonej, przez eskalację i kulminację, aż po rozwiązanie bądź dalszą eskalację. W celu zrozumienia istoty konfliktów, badacze opracowali różne modele i teorie, takie jak teoria gier, która analizuje konflikty jako układy strategiczne, czy teoria potrzeb, według której podstawą sporów są niezaspokojone potrzeby emocjonalne, społeczne lub egzystencjalne. Konflikt odgrywa istotną rolę zarówno w społeczeństwie, jak i w pedagogice – może być traktowany nie tylko jako zagrożenie, ale również jako szansa na rozwój, naukę i poprawę relacji.

W pedagogice konflikty często pojawiają się w środowisku szkolnym i mogą dotyczyć relacji między uczniami, uczniem a nauczycielem, a także nauczycielem i rodzicem. W grupach rówieśniczych bywają wynikiem rywalizacji, potrzeby przynależności czy różnic charakterologicznych. W kontekście rodziny konflikty wynikają zwykle z różnic pokoleniowych, niezgodności oczekiwań lub trudności wychowawczych. Szczególną formą konfliktu jest przemoc rówieśnicza – zarówno fizyczna, jak i psychiczna, w tym również cyberprzemoc, która może mieć długotrwały i poważny wpływ na psychikę młodych ludzi. W takich przypadkach istotną rolę odgrywa pedagog, który wspiera uczniów i rodziców, prowadzi mediacje, pomaga rozpoznawać przyczyny konfliktów i uczy konstruktywnej komunikacji.

Współczesne podejścia do rozwiązywania konfliktów koncentrują się na metodach alternatywnych, które zakładają dialog i współpracę. Jedną z nich jest mediacja – dobrowolny, poufny proces prowadzony przez bezstronnego mediatora, który pomaga stronom osiągnąć porozumienie. Mediacja opiera się na zasadach neutralności, równości i wzajemnego szacunku. Przebiega przez kolejne etapy: od przygotowania i określenia problemu, przez wymianę stanowisk i potrzeb, aż po wypracowanie wspólnego rozwiązania. Kolejną formą są negocjacje, w których strony dążą do kompromisu, stosując różne style (np. twardy, miękki, partnerski) oraz strategie negocjacyjne, takie jak współpraca lub konfrontacja. W sytuacjach wymagających zewnętrznej decyzji stosuje się arbitraż, w którym arbiter rozstrzyga spór, oraz koncyliację – mniej formalną formę pośrednictwa. Niezależnie od metody, kluczowe znaczenie ma komunikacja – aktywne słuchanie, empatia i asertywność stanowią podstawę skutecznego dialogu. Rola mediatora i negocjatora polega na wspieraniu stron, tworzeniu bezpiecznej przestrzeni do rozmowy i dążeniu do konstruktywnego rozwiązania konfliktu.

Borecka-Biernat D., Strategie radzenia sobie młodzieży w sytuacji konfliktu społecznego i ich uwarunkowania, Difin SA: Warszawa 2021.

Borecka-Biernat D., Cywińska M., Konflikt społeczny w perspektywie socjologicznej i pedagogiczno-psychologicznej. Wybrane kwestie. Difin SA: Warszawa, 2015.

Borcka-Biernat D. Wajszczuk K., Walęcka-Matyja K. Rozwiązywanie sytuacji konfliktowych: wybrane problemy. Difin SA: Warszawa, 2019.

Gawrońska J. Negocjacje czyli jak grać, żeby wygrać.

https://wyd.edu.pl/images/thumbnails/images/Monografie/Monografie2016/Gawronska.pdf

Klaus W. Mediacje w szkole. https://interwencjaprawna.pl/wp-content/uploads/2020/06/mediacja-w-szkole.pdf

Kozina A. Zasady planowania negocjacji, „Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej w Krakowie” 2002, nr 574, s. 71–89.

Maciejewski J., Wawryszuk P., Budka K. (red.) Dialog czy konfrontacja? Interdyscyplinarne studium nad wybranymi metodami rozwiązywania konfliktów. Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego: Bydgoszcz 2011.

Nowosad I., Pietrań K., Szymański M. (red.) Szkoła. Konflikt podmiotów? Wydawnictwo Adam Marszałek: Toruń 2016.

Prościak B. Szkoła bez agresji. Od mediacyjnego kształcenia do bezkonfliktowego wychowania. Difin SA: Warszawa, 2013.

Przybyła-Basista H. Akceptacja mediacji jako formy rozwiązywania konfliktów rodzinnych. Chowanna 2, 251-278.

Roszkowska E. Wybrane modele negocjacji. Białystok 2011.

Skarżyńska K., Jakubowska U., Wasilewski J. (red.) Konflikty międzygrupowe. Przejawy, źródła i metody rozwiązywania. Academica SWPS: Warszawa 2007.

Stefańska A., Knocińska A., Kwiatkowska E. (red.) Konflikt – Negocjacje – Kultura – Komunikacja. Psychospołeczne uwarunkowania i aplikacje. Wydawnictwo Adam Marszałek: Toruń 2014.

Suchanek M. Mediacja jako metoda rozwiązywania konfliktów społecznych. Studia Administracyjne 10/2018.

Standardy prowadzenia mediacji i postępowania mediatora.

Szarc vel Szic M. Strategie i taktyki, stosowane w trakcie rozmów negocjacyjnych. https://www.zpsb.pl/wp-

content/uploads/2016/01/magdalena_szarc_vel_szic_fir_1-2015.pdf

Szerląg A. (red.) Konflikty i wspólnota kultur przestrzeniami doświadczania oraz międzykulturowej edukacji. Multicultural Studies, Tom I, Wrocław 2016.