Kognitywna teoria języka

obowiązkowe

Kognitywna teoria języka 260-SDJ3-2KTJ

Student powinien znać najważniejsze założenia kognitywnej teorii języka i rozumieć metajęzyk tej szkoły lingwistycznej po zdaniu egzaminu na roku II studiów w szkole doktorskiej (semestr IV)

w sali

Program przedmiotu obejmuje najważniejsze koncepcje i metody badań kognitywnej nauki o języku jako teorii interdyscyplinarnej, przyjmującej podstawowe założenie o ścisłym związku kompetencji językowej z innymi zdolnościami poznawczymi.

Tematyka konwersatorium w semestrze 5. obejmuje najważniejsze koncepcje i rezultaty badań kognitywnej nauki o języku jako teorii odnoszącej się do zdolności poznawczych warunkujących kompetencję językową, zarówno w perspektywie antropologicznej, tj. wytworzenia języka przez ludzi, jak i społecznej: używania danego kodu w aktach komunikacyjnych (w dyskursie) oraz jednostkowej: uczenie się języka, bilingwizm, teorie i praktyki translacyjne.

Jednostka prowadząca kierunek: Szkoła Doktorska Nauk Humanistycznych

Profil studiów: Ogólnoakademicki

Forma studiów: Stacjonarne

Język przedmiotu: Język polski

Rodzaj przedmiotu: Obowiązkowy,

Rok studiów /semestr: Rok II, semestr 2

Wymagania wstępne (tzw. sekwencyjny system zajęć i egzaminów):

Student powinien mieć ogólną wiedzę o języku wyniesioną z

Liczba godzin zajęć dydaktycznych z podziałem na formy prowadzenia zajęć: wykład – 15 godz.

Metody dydaktyczne oraz ogólna forma zaliczenia przedmiotu:

konwersatorium

egzamin ustny

Bilans nakładu pracy studenta:

uczestnictwo w zajęciach – 15 godz.

przygotowanie do egzaminu – 20 godz.

samodzielne lektury – 20 godz.

konsultacje – 5 godz.

Łącznie: 60 godz.

Wskaźniki ilościowe - Nakład pracy studenta związany z zajęciami:

wymagającymi bezpośredniego udziału nauczyciela - 20 godz.

o charakterze praktycznym: 25 godz.

Literatura podstawowa

Bates E., MacWhinney B., Functionalism and the competition model, In: Brian MacWhinney & Elizabeth Bates (eds.), The Crosslinguistic Study of Sentence Processing, Cambridge University Press, 1989, pp. 3-73.

Ong W. J., Osoba, świadomość, komunikacja. Antologia, wybór, wstęp, przekład i oprac. J. Japola, Warszawa 2009.

Langacker R.W., Kotwiczenie, kodowanie i dyskurs, w: Językoznawstwo kognitywne II. Zjawiska pragmatyczne, red. W. Kubiński, D. Stanulewicz, Gdańsk 2001, s. 22-69.

Stockwell P., Poetyka kognitywna, tłum. A. Skucińska, Kraków 2006.

Lakoff G., Nie myśl o słoniu! Jak język kształtuje politykę, tłum. E. Nita

i J. Wasilewski, Warszawa 2011.

Lakoff G., Moralna polityka. Jak myślą liberałowie i konserwatyści, tłum. M. Szczubiałka, Warszawa 2017.

Szczepankowska I., Poznawczy i narracyjny wymiar słowa a model definicji (na przykładzie „śmieci” i formacji pokrewnych) „Stylistyka” 2017, t. XXVI, s. 51-67.

Akwizycja języka w świetle językoznawstwa kognitywnego, red. E. Dąbrowska, W. Kubiński, Kraków 2003.

Tabakowska E., Językoznawstwo kognitywne a poetyka przekładu, tłum. A. Pokojska, Kraków: 2001.

Hejwowski K., Kognitywno-komunikacyjna teoria przekładu, Warszawa 2004.

Literatura uzupełniająca

Michael Tomasello, Kulturowe źródła ludzkiego poznawania, tłum. J. Rączaszek, Warszawa: PIW 2002.

Tomasello R.M., Origins of Human Communication, The MIT Press, Cambridge-MA 2008.

Brożek P., Myślenie. Podręcznik użytkownika, Kraków 2016.

N. Chomsky, On the nature, use and aquisition of language, 1999.

Langacker R.W., Wykłady z gramatyki kognitywnej, Kazimierz nad Wisłą, grudzień 1993, red. H. Kardela, tłum. z ang. J. Berej i in., Lublin 1995.

Miczka E., Kognitywne struktury sytuacyjne i informacyjne w interpretacji dyskursu, Katowice 2002.

Duszak A., Tekst, dyskurs, komunikacja międzykulturowa, Warszawa 1998.

Czachur W., O przydatności koncepcji „stylu myślowego” i „kolektywu myślowego” Ludwika Flecka w lingwistyce dyskursu, w: Odmiany dyskursu, red. B. Witosz, K. Sujkowska-Sobisz, E. Ficek, Katowice 2016, s. 313-321.

Szczepankowska I., Praca jako pojęcie kontrowersyjne w internetowych debatach Polaków: lingwistyczna rekonstrukcja modeli poznawczych

(na materiale wypowiedzi z lat 2015–2019), „Poradnik Językowy”, 2020, z. 4, s. 7-20.

Szczepankowska I., Człowiek – język – wizja świata w poezji Wisławy Szymborskiej. Studia semantyczne, Białystok 2013 (rozdz. I).

E1 Zna główne koncepcje i metody kognitywnej teorii języka jako dziedziny interdyscyplinarnej

E2: Ma wiedzę o roli języka jako narzędzia poznania i komunikacji oraz najnowszych metodach jego analizy

E3: Potrafi przeprowadzić analizę dowodów językowych z uwzględnieniem ich wartości dla nauki o procesach poznawczych;

E4 Rozumie potrzebę ustawicznego doskonalenia zdolności poznawczych i umiejętności komunikacyjnych jako podstawy rozwoju osobistego i głównego składnika kompetencji humanisty

Bieżąca ocena znajomości literatury, udziału w dyskusji, umiejętności interpretowania dowodów językowych.

Końcowy egzamin ustny.