Metodologia nauki

kształcenia ogólnego
obowiązkowe

Założeniem przedmiotu jest wprowadzenie studiującego do zagadnień związanych z rozwojem metodologii nauki i uwypuklenie znaczenia rewolucji naukowych, a także podkreślenie kumulatywnego aspektu dyscypliny takiej jak fizyka i jej związku z innymi obszarami twórczej aktywności ludzkiej (humanistyka, nauki społeczne).

w sali

Metodologia nauki jest jednosemestralnym kursem przedmiotu, obejmującym 15 godzin wykładu i 15 godzin konwersatorium (1 godzinę wykładu i 1 godzinę konwersatorium tygodniowo).

Profil studiów: ogólnoakademicki.

Forma studiów: stacjonarne.

Moduł: przedmioty kształcenia ogólnego.

Dziedzina i dyscyplina nauki: nauki przyrodnicze i matematyczne, nauki fizyczne.

Rok studiów, semestr: 3. rok, 6. semestr, studia I stopnia.

Wymagania wstępne: brak.

Metody dydaktyczne: wykład, dyskusje, konsultacje, samodzielne studiowanie.

Punkty ECTS: 3.

Bilans nakładu pracy studenta: wykład (15 godzin), konwersatorium (15 godzin), przygotowanie do konwersatorium (15 godzin), dyskusje (5 godzin), konsultacje (5 godzin), samodzielne studiowanie (15 godzin).

Wskaźniki ilościowe: wykład (0,5 punktu ECTS), konwersatorium (1 punkt ECTS), dyskusje i konsultacje (0,5 punktu ECTS), samodzielne studiowanie (1 punkt ECTS).

Metodologia nauki jest jednosemestralnym kursem przedmiotu, obejmującym 15 godzin wykładu i 15 godzin konwersatorium (1 godzinę wykładu i 1 godzinę konwersatorium tygodniowo).

Profil studiów: ogólnoakademicki.

Forma studiów: stacjonarne.

Moduł: przedmioty kształcenia ogólnego.

Dziedzina i dyscyplina nauki: nauki przyrodnicze i matematyczne, nauki fizyczne.

Rok studiów, semestr: 3. rok, 6. semestr, studia I stopnia.

Wymagania wstępne: brak.

Metody dydaktyczne: wykład, dyskusje, konsultacje, samodzielne studiowanie.

Punkty ECTS: 2.

Bilans nakładu pracy studenta: wykład (15 godzin), konwersatorium (15 godzin), przygotowanie do konwersatorium (15 godzin), dyskusje (5 godzin), konsultacje (5 godzin), samodzielne studiowanie (15 godzin).

Wskaźniki ilościowe: wykład (0,5 punktu ECTS), konwersatorium (1 punkt ECTS), dyskusje i konsultacje (0,5 punktu ECTS), samodzielne studiowanie (1 punkt ECTS).

Treść nauczania obejmuje:

1) Wprowadzenie do zagadnień ontologicznych i epistemologicznych.

2) Prawa w naukach przyrodniczych:

a) sądy syntetyczne i analityczne, sądy a priori, sądy a posteriori,

b) prawa przyrody jako sądy,

c) relacyjność praw przyrodniczych,

d) prawa w naukach humanistycznych i społecznych,

e) porównanie praw przyrody i praw nauki,

f) cechy praw w naukach przyrodniczych.

3) Struktura wiedzy w oparciu o prawa w naukach przyrodniczych:

a) sądy jednostkowe, sądy o istnieniu, sądy ogólne,

b) teorie jako struktury praw nauki.

4) Funkcje praw w naukach przyrodniczych:

a) opis faktów,

b) tworzenie definicji,

c) wyjaśnianie i przewidywanie.

5) Drogi prowadzące do odkrywania praw w naukach przyrodniczych:

a) indukcja, indukcja enumeracyjna, indukcja eliminacyjna, redukcja,

b) dedukcja, indukcja zupełna (matematyczna),

c) metoda hipotetyczno-dedukcyjna, głębokie hipotezy,

d) potwierdzanie (konfirmacja) hipotez, falsyfikacja hipotez, eksperyment krzyżowy,

e) idealizacja, obiektywności i przybliżony charakter praw w naukach przyrodniczych, faktualizacja, konwencje a prawa w naukach przyrodniczych,

f) tajemnica odkrycia.

6) Determinizm i indeterminizm:

a) prawa jednoznaczne, prawa kauzalne, prawa statystyczne,

b) przykłady w fizyce, chemii, biologii,

c) przykłady w naukach społecznych,

d) przyczynowość.

7) Klasyfikacje formalne praw przyrodniczych i innych.

8) Klasyfikacje formalne nauk.

1) Władysław Krajewski “Prawa nauki”, KIW, Warszawa, 1998

2) Thomas Kuhn “Struktura rewolucji naukowych”, FA, Warszawa, 2001

Student:

1. Rozumie fundamentalne znaczenie fizyki dla rozwoju technologicznego, gospodarczego i cywilizacyjnego.

2. Rozumie strukturę fizyki jako dyscypliny naukowej, uzyskuje świadomość powiązań poszczególnych dziedzin i teorii, zna przykłady błędnych hipotez fizycznych i błędnych teorii fizycznych.

3. Zna ograniczenia stosowalności wybranych teorii fizycznych, modeli obiektów fizycznych i opisu zjawisk fizycznych.

4. Umie w sposób popularny przytoczyć podstawowe fakty z poznanych działów fizyki, zarysować strukturę fizyki jako dyscypliny naukowej oraz przedstawić historyczny rozwój dyscypliny ze wskazaniem wpływu wybranych odkryć na rozwój technologii, gospodarki i rozwój cywilizacyjny.

5. Rozumie potrzebę dzielenia się wiedzą, w tym potrzebę popularnego przedstawiania osiągnięć fizyki.

6. Potrafi samodzielnie wyszukiwać informacje w literaturze i zasobach Internetu, także w językach obcych.

Kody:

K_W01, K_W04, K_W05, K_U01, K_U02.

Studenci uczestniczą w wykładzie. Są stymulowani do zadawania pytań i dyskusji.

Po zakończeniu kształcenia z przedmiotu metodologia nauki odbywa się egzamin pisemny lub ustny, który weryfikuje uzyskaną wiedzę.

Studenci otrzymują listy zagadnień do samodzielnego opracowania, których treść jest skorelowana z treścią wykładu. Podczas zajęć referują wybrane zagadnienia dotyczące metodologii nauki. Prowadzący zwraca szczególną uwagę na rozumienie używanych pojęć, klarowność prezentacji, stymuluje grupę do zadawania pytań i dyskusji. Prowadzący stara się wytworzyć w grupie seminaryjnej poczucie odpowiedzialności za zespół i zachęca do pracy zespołowej.

Zaliczenie zajęć odbywa się na podstawie oceny, która uwzględnia:

1. Umiejętność prezentacji zagadnień z metodologii nauki.

2. Umiejętność dyskusji na tematy związane z przedmiotem.

3. Umiejętność korzystania z zasobów literatury i Internetu.

4. Zdolność do współpracy w grupie.

5. Kreatywność w podejściu do rozwiązywanych problemów.

Ocenianie ciągłe przez prowadzącego zajęcia.

Ocena końcowa wyrażona liczbą przewidzianą w regulaminie studiów, która uwzględnia ocenę wiedzy, umiejętności i kompetencji studenta.