Historia regionalna

specjalizacyjne

Poznanie przeszłości obszaru Podlasia od XIV do XX wieku, specyfiki gospodarczej, prawnej, wyznaniowej i etnicznej tego regionu.

Celem przedmiotu jest przekazanie wiedzy dotyczącej podstawowych faktów z dziejów Podlasia. W jego ramach studenci mają możliwość dokładniejszego zapoznania się ze źródłami historycznymi oraz specyfiką tego regionu. Na zajęciach omówione zostaną zagadnienia dotyczące m.in. kształtowania się przestrzennego regionu, jego znaczenia gospodarczego, specyfiki wyznaniowej i kulturowej, dziejów wojskowych oraz historii najważniejszych ośrodków miejskich, centrów sądowych i administracyjnych.

PROFIL STUDIÓW: ogólnoakademicki

FORMA STUDIÓW: stacjonarne

RODZAJ PRZEDMIOTU: przedmioty specjalizacyjne

DZIEDZINA: nauki humanistyczne

DYSCYPLINA: historia

ROK STUDIÓW/ SEMESTR: studia I st/ rok III/ semestr V

WYMAGANIA WSTĘPNE: brak wymagań wstępnych

LICZBA GODZIN ZAJĘĆ DYDAKTYCZNYCH: ćwiczenia 30 h

METODY DYDAKTYCZNE: angażowanie studentów do aktywnego udziału w dyskusji, analiza tekstów źródłowych, prezentacje multimedialne, zajęcia terenowe, praca w grupach lub tworzenie grup dyskusyjnych

FORMY ZALICZENIA PRZEDMIOTU: kolokwium, aktywność na zajęciach

PUNKTY ECTS: 3

Bilans nakładu pracy studenta:

- udział w ćwiczeniach: 30 h

- przygotowanie do ćwiczeń: 20 h

- udział w konsultacjach: 10 h (prowadzący przewiduje możliwość dodatkowych, oprócz godzin dyżurów, konsultacji na prośbę studenta)

- przygotowanie do kolokwium: 15 h

Wskaźniki ilościowe:

Nakład pracy studenta związany z zajęciami:

- wymagającymi bezpośredniego nakładu nauczyciela: liczba godzin 40 h (ECTS: 1,8)

- o charakterze praktycznym: 35 h (ECTS: 1,2)

Ze względu na możliwość zmian uwarunkowań prawnych forma zajęć okresowo może ulec zmianie.

Literatura podstawowa:

Bagińska E., Działalność religijna Radziwiłłów birżańskich w dobrach podlaskich w XVII wieku, „Studia Podlaskie” 12, 2002, s. 205–228.

Dobroński A., Białystok – historia miasta, Białystok 2001

Historia Białegostoku, red. A. Dobroński, Białystok 2021.

Historia województwa podlaskiego, red. A. Dobroński, Białystok 2010.

Maroszek J., Dzieje województwa podlaskiego do 1795 roku, Białystok 2013

Michaluk D., Granice województwa podlaskiego i postrzeganie obszaru Podlasia w latach 1513–2013, w: J. Danieluk, T. Jaszczołt, M. Ketliński, B. Samarski, 500 lat województwa podlaskiego. Historia w dokumentach, Białystok 2013.

Schmidt J., O poziomie życia w mieście prywatnym doby stanisławowskiej na przykładzie Siemiatycz – wizja właścicielki miasta Anny Jabłonowskiej, „Studia Podlaskie” 25, 2017, s. 81–101.

Sztachelska-Kokoczka A., Białystok za pałacową bramą, Białystok 2009.

Topolski J., Wpływ wojen połowy XVII wieku na sytuację ekonomiczną: przykład Podlasia, w: J. Topolski, Gospodarka Polska a Europejska w XVI–XVIII wieku, Poznań 1977.

Wiśniewski J., Rozwój osadnictwa na pograniczu polsko-rusko-litewskim od k. XIV do poł. XVII w., „Acta Baltico-Slavica”, t. I, Białystok 1964, s. 115-135.

Wyrobisz A., Podlasie w Polsce przedrozbiorowej, w: Studia nad społeczeństwem i gospodarką Podlasia w XVI–XVIII w., red. A. Wyrobisz, Warszawa 1981.

Literatura uzupełniająca:

Alexandrowicz S., Powstanie i rozwój miast województwa podlaskiego (XV–1 poł. XVII w.), „Acta Baltico-Slavica” 1, 1964, s. 147–156.

Atlas historyczny Polski. Województwo podlaskie w drugiej połowie XVI wieku, cz. 1, Mapy, plany, cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 2021.

Białystok – Manchester północy, red. A. Kułak, Białystok 2010.

Boćkowski D., Rogalewska E., Sadowska J., Kres świata białostockich Żydów, Białystok 2016.

Drohiczyn. Dzieje miasta na tle dziejów regionu: do 1950 r., red. A. Dobroński, A. Izydorczyk, Białystok 1980.

Dziedzictwo unii brzeskiej, red. R. Dobrowolski, M. Zemło, Lublin-Supraśl 2012.

Jarmolik W., Powstanie województwa podlaskiego, „Białostocczyzna” 16, 1989, nr 4, s. 6-9.

Kalinowski E., Podlasianin Wielkopolaninem? Z nieznanych dziejów przynależności terytorialnej Podlasia po 1569 r., „Przegląd Historyczny”, t. 106, 2015, nr 3, s. 421–440.

Kazimierski J., Miasta i miasteczka na Podlasiu (1808–1914). Zabudowa – Ludność – Gospodarka, Warszawa 1994.

Kołodziejczyk A., Przemiany społeczno-gospodarcze na Podlasiu w XV–XVI wieku, Olsztyn 2012.

Kulesza-Woroniecka I., Uwagi o bibliotekach magnackich na Podlasiu w XVIII wieku, „Bibliotekarz Podlaski” 38, 2018, nr 1, s. 43–58.

Laszuk A., Straty niektórych miast podlaskich po wojnach połowy XVII wieku, „Białostocczyzna”, 1992, nr 2(26), s. 1–4.

Laszuk A., Zaścianki i królewszczyzny: struktura własności ziemskiej w województwie podlaskim w drugiej połowie XVII wieku, Warszawa 1998.

Leszczyński A., Z dziejów Żydów Podlasia (1487–1795), „Studia Podlaskie” 2, 1989, s. 7–26.

Leszczyński A., Żydzi ziemi bielskiej od połowy XVII wieku do 1795 r. Studium osadnicze, prawne, ekonomiczne, Wrocław 1980.

Maroszek J., Dziedzictwo unii kościelnej w krajobrazie kulturowym Podlasia 1596–1996, Białystok 1996.

Maroszek J., Pożary w miastach podlaskich do końca XVIII w., w: Ars historiae – historia artis. Prace ofiarowane profesorowi Andrzejowi Wyrobiszowi, red. E. Dubas-Urwanowicz, J. Maroszek, Białystok 2012, s. 187–201.

Maroszek J., Rzemiosło i handel w Drohiczynie do końca XVIII wieku, „Białostocczyzna”, 1999, nr 2(54), s. 3–15.

Maroszek J., Rzemiosło w miastach podlaskich w XVI-XVIII w., w: M. Kwapień, J. Maroszek, A. Wyrobisz, Studia nad produkcją rzemieślniczą w Polsce, Wrocław 1976.

Mironowicz A., Podlaskie ośrodki i organizacje prawosławne w XVI i XVII wieku, Białystok 1991.

Ochmański J., Dawna Litwa. Studia historyczne, Olsztyn 1986.

Płosiński J., Potop szwedzki na Podlasiu 1655-1657, Zabrze 2006.

Powstanie styczniowe na Południowym Podlasiu, red. A. Kołodziejczyk, Węgrów-Warszawa 1994.

Schmidt J., Zdrowie mieszczan w dobie oświecenia. Polityka zdrowotna właścicieli miast prywatnych z pogranicza polsko-litewskiego, Białystok 2018.

Sierba M., Radziwiłłowskie dobra Orla (1585-1695), Białystok 2017.

Słownik historyczno-geograficzny województwa podlaskiego w średniowieczu, oprac. A. Buczyło, T. Jaszczołt, Warszawa 2021.

Teofilewicz D., Działalność Komisji Edukacji Narodowej w województwie podlaskim, Warszawa 1971.

Urwanowicz J., Funkcjonowanie sejmików podlaskich w XVI–XVIII wieku. Typowość czy specyfika?, w: Cywilizacja prowincji Rzeczypospolitej szlacheckiej, red. A. Jankowski, A. Klonder, Bydgoszcz 2004, s. 105–119.

Zabytki architektury i budownictwa w Polsce, t. 3, Województwo białostockie, Warszawa 1992.

Zieleniewski J., Powstanie i rozwój układu przestrzennego Bielska Podlaskiego w XIV–XVIII wieku, „Studia Podlaskie” 1, 1990.

Źródła:

Jabłonowska A., Ustawy powszechne dla dóbr moich rządców, t. 7, Siemiatycze 1787.

Jaszczołt T., Dokument Władysława Jagiełły dla Abrahama Chamca z 1 VII 1390 roku – najstarsze znane nadanie dóbr ziemskich na Podlasiu, „Białostockie Teki Historyczne”, t. 4, 2006, s. 58–60.

Lustracja województwa podlaskiego 1602 roku, wyd. M. Sierba, Warszawa 2017.

Lustracje województwa podlaskiego 1570 i 1576, wyd. J. Topolski, J. Wiśniewski, Wrocław 1959.

Maroszek J., Zabłudów XV-XVIII w: prawa i przywileje miasta i dóbr ziemskich, Białystok 1994.

Najdawniejsze przywileje królewskiego miasta Bielska z XV i XVI wieku, oprac. W. Bukowski, D. Michaluk, Ciechanowiec 2018.

Prawa i przywileje miasta Knyszyna 1509 –1795. Monografia historyczna miasta Knyszyna z uwzględnieniem najnowszych badań archiwalnych, oprac. J. Maroszek, Knyszyn 2018.

Rękopiśmienne opisy parafii litewskich z 1784 roku. Dekanat knyszyński i dekanat augustowski, oprac. W. Wernerowa, Warszawa 1996.

Spisy mieszkańców Białegostoku z lat 1799–1853, oprac. W. Wróbel, W. Szwed, Białystok 2016.

Stało się to przy obecności naszego urzędu miejskiego białostockiego… Białostocka księga miejska (1744-1794), wstęp M. Kozłowska, oprac. M. Kozłowska, Ł. Baranowski, przy współudziale J. Grodzkiego, Białystok 2018.

Urzędnicy podlascy XIV-XVII wieku. Spisy, oprac. E. Dubas-Urwanowicz, W. Jarmolik, M. Kulecki, J. Urwanowicz, Kórnik 1994.

Zieleniewski J., Rejestr pomiary włócznej Kleszczel z roku 1560, „Studia Podlaskie” 3, 1991, s. 201–248.

Wiedza:

KP6_WG2 – student ma zaawansowaną, uporządkowaną chronologicznie i tematycznie wiedzę o historii Podlasia

KP6_WG4 – student wykazuje znajomość historii porównawczej

KP6_WG5 – student zdaje sobie sprawę z diachronicznej struktury przeszłości

KP6_WG6 – student zdaje sobie sprawę z różnorodności źródeł informacji; rozumie ich przydatność w badaniach nad historią regionalną

KP6_WG7 – student rozumie podstawową terminologię fachową nauk historycznych w przynajmniej jednym języku nowożytnym

KP6_WG10 – student ma podstawową wiedzę o specyfice przedmiotowej i metodologicznej nauk historycznych, ze szczególnym uwzględnieniem badań regionalnych

KP6_WK2 – student wie o istnieniu w naukach historycznych i pokrewnych różnych punktów widzenia, determinowanych różnym podłożem narodowym i kulturowym

KP6_WK6 – student rozpoznaje i zna różnice w ujęciach historiograficznych w różnych okresach czasu i kontekstach

Umiejętności:

KP6_UW1 – student samodzielnie zdobywa i utrwala wiedzę w sposób uporządkowany i systematyczny przy zastosowaniu nowoczesnych technik pozyskiwania, klasyfikowania i analizowania informacji, zgodnie ze wskazówkami opiekuna naukowego

KP6_UW2 – student potrafi w stopniu podstawowym wykorzystać wiedzę teoretyczną z zakresu historii regionalnej

KP6_UW3 – student potrafi wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować i wykorzystywać informacje z wykorzystaniem źródeł historycznych dotyczących historii Podlasia

KP6_UW4 – student potrafi samodzielnie zdobywać wiedzę i umiejętności badawcze związane z kulturowymi, prawnymi, politycznymi i ekonomicznymi uwarunkowaniami

KP6_UW5 – student potrafi wykorzystać wiedzę teoretyczną i podstawowe umiejętności zbierania i analizy źródeł w badaniu historii regionalnej

KP6_UW8 – student potrafi rozpoznać i ocenić wartość wytworów podlaskiej kultury oraz określić ich walory

KP6_UK1 – student potrafi przygotować prezentację multimedialną oraz wykorzystywać nowoczesne technologie informacyjne

KP6_UK3 – student potrafi obsługiwać na poziomie podstawowym programy biurowe i wykorzystywać je do przygotowywania prac pisemnych

KP6_UK5 – student potrafi kompetentnie wypowiadać się publicznie na temat dziejów Podlasia

KP6_UK6 – student potrafi sporządzić wypowiedź na piśmie dotyczącą wskazanej problematyki z zakresu historii regionu

KP6_UU1 – student samodzielnie zdobywa i utrwala wiedzę w sposób uporządkowany i systematyczny przy zastosowaniu nowoczesnych technik pozyskiwania, klasyfikowania i analizowania informacji, zgodnie ze wskazówkami opiekuna naukowego

Kompetencje społeczne:

KP6_KK1 – student ma krytyczną świadomość zakresu swojej wiedzy historycznej i umiejętności warsztatowych i rozumie potrzebę dalszego, ciągłego rozwoju kompetencji w zakresie fachowym, ogólnohumanistycznym, jak też kompetencji personalnych i społecznych

KP6_KK2 – student wykazuje odpowiedzialność i odwagę cywilną w przedstawianiu zgodnego aktualnym stanem wiedzy historycznej obrazu dziejów regionu i w sprzeciwianiu się instrumentalizacji historii regionalnej przez grupy narodowe, społeczne, religijne i polityczne

KP6_KK3 – student jest gotów do formułowania sądów na temat podstawowych kwestii z zakresu historii regionalnej

KP6_KK4 – student jest zdolny do okazywania zrozumienia dla świata wartości i postaw ludzi w różnych okresach i kontekstach historycznych

KP6_KO1 – student docenia rolę nauk historycznych i pokrewnych dla kształtowania więzi społecznych na poziomie lokalnym i ponadlokalnym

KP6_KO2 – student docenia i szanuje, jak też jest gotów promować tradycje oraz dziedzictwo historyczne i kulturowe swojego regionu

KP6_KR1 – student jest gotów do stosowania zasad etycznych

KP6_KR2 – student jest gotów do funkcjonowania w środowisku wielokulturowym, rozumie wartość pluralizmu i tolerancji

KP6_KR3 – student uznaje i szanuje różnice punktów widzenia determinowane różnym podłożem narodowym i kulturowym

Podstawową metodą i kryterium oceny jest kolokwium. Dodatkowo brana pod uwagę będzie aktywność na zajęciach. Znaczna aktywność na zajęciach umożliwia podwyższenie oceny o pół stopnia.

Dopuszczalne są dwie nieobecności. Większa liczba nieobecności wymaga ich nadrobienia w porozumieniu z prowadzącym. Aby uzyskać zaliczenie z przedmiotu konieczne jest wykazanie obecności na min. 50% zajęć.

Obowiązująca punktacja

bardzo dobry – min. 91%

dobry plus – min. 81 %

dobry – min. 71 %

dostateczny plus – min. 61%

dostateczny – min. 51