Metody badań w językoznawstwie [340-AG1-3MBJ] Rok akademicki 2023/24
Konwersatorium, grupa nr 1

J. Bańczerowski, J. Pogonowski, T. Zgółka, Wstęp do językoznawstwa, Poznań 1982.

J. Bartmiński, Językowe podstawy obrazu świata, wyd. 3, Lublin 2009.

I. Bobrowski, Zaproszenie do językoznawstwa, Kraków 1998.

Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, pod red. K. Polańskiego, wyd. 3, Wrocław 2003. Encyklopedia języka polskiego, red. S. Urban ́czyk, M. Kucała, wyd. 3, Wrocław 1999.

J. Fisiak, Wstęp do współczesnych teorii lingwistycznych, Warszawa 1978, 1985.

A. Furdal, Językoznawstwo otwarte, Wrocław 1990.

Z. Gołąb, A. Heinz, K. Polański, Słownik terminów językoznawczych, Warszawa 1968.

S. Grabias, Język w zachowaniach społecznych, Lublin 1997.

R. Grzegorczykowa, Wstęp do językoznawstwa, Warszawa 2007.

R. Grzegorczykowa, Wprowadzenie do semantyki językoznawczej, Warszawa 2001.

A.Heinz, Dzieje językoznawstwa w zarysie, Warszawa 1983.

G. Helbig, Dzieje językoznawstwa nowożytnego, przeł. C. Schatte i D. Marciniec, Wrocław 1982.

M.Ivič, Kierunki w lingwistyce, Wrocław 1975.

Język i społeczeństwo, red. M. Głowiński, Warszawa 1980.

Język w świetle nauki, red. B. Stanosz, Warszawa 1980.

Językoznawstwo strukturalne, red. H. Kurkowska, A. Weinsberg. Warszawa 1979.

Kognitywne podstawy języka i językoznawstwa, red. E. Tabakowska, Kraków 2001.

Cz. Lachur, Zarys językoznawstwa ogólnego, Opole 2004.

G. Lakoff, M. Johnson, Metafory w naszym życiu, Warszawa 1988.

Łuczyński E., Maćkiewicz J., Językoznawstwo ogólne. Wybrane zagadnienia, Gdańsk 1999.

A. Majewicz, Języki świata i ich klasyfikowanie, Warszawa 1989.

Metodologia badań onomastycznych, red. M. Biolik, Olsztyn 2003.

Metodologie językoznawstwa. Podstawy teoretyczne, pod red. P. Stelmaszczyka, Łódź 2006.

Metodologie językoznawstwa. Współczesne tendencje i kontrowersje, pod red. P. Stelmaszczyka, Kraków 2008.

T. Milewski, Językoznawstwo, Warszawa 1975.

M.-A. Paveau, G.E. Sarfati, Wielkie teorie językoznawcze. Od językoznawstwa historyczno-porównawczego do pragmatyki, Kraków 2009. A.Weinsberg, Językoznawstwo ogólne, Warszawa 1883.

A. Wierzbicka, Język – umysł – kultura. Wybór prac pod red. J. Bartmińskiego, Warszawa 1999.

1-3.Istota nauki. Fundamentalne pojęcia ogólnej metodologii nauk (problem naukowy, metodologia a metodyka, rodzaje metod USOSweb: Szczegóły przedmiotu: 0400-PS2-1MBJ, w cyklu: 2018, jednostka dawcy: , grupa przedm.:

Strona 3 z 4 17.02.2020 10:54

badawczych, typy wnioskowań, klasyfikacja, typologia, model teoretyczny, hipoteza i in.). Pojęcie paradygmatu nauki. Teoria paradygmatów T. Kuhna. Rodzaje paradygmatów naukowych. Metodologia i metody nauk humanistycznych. Miejsce językoznawstwa wśród innych typów nauk.

4-5. Działy lingwistyki. Językoznawstwo wewnętrzne i zewnętrzne; szczegółowe, konfrontatywne, ogólne; synchroniczne i diachroniczne; teoretyczne, stosowane, materiałowe. Poziomy systemowych zjawisk językowych i związane z nimi metody badań zjawisk fonologicznych, morfologicznych, leksykalnych, syntaktycznych i semantycznych.

6. Starożytna myśl językoznawcza (Indie, Grecja, Rzym). Ewolucja metod lingwistyki od średniowiecza po oświecenie.

6-7. Dezintegracja nauki. Językoznawstwo jako dyscyplina naukowa. Metoda historyczno-porównawcza. Początki językoznawstwa porównawczego (Jones, Bopp, Rask, Grimm). Biologizm, historyzm i psychologizm w lingwistyce XIX wieku (Schleicher, Schmidt, von Humboldt). Koncepcja prajęzyka. Genealogiczna klasyfikacja języków.

8.Lipska szkoła młodogramatyczna. Program i najważniejsi przedstawiciele (Leskien, Paul). Slawistyczne językoznawstwo rosyjskie: szkoła kazańska (de Courtenay, Kruszewski), szkoła moskiewska (Fortunatow).9-11. Strukturalizm w językoznawstwie (tezy de Saussure’a). Wspólne cechy różnych szkół. Praskie koło strukturalne (Mukarovsky, Trubecki), glosematyka Hjelmsleva, idealistyczna szkoła genewska (Bally, Vossler, Spitzer), francuska szkoła lingwistyki socjologicznej Meilleta, stylistyka funkcjonalna (Bühler, Jakobson). Strukturalizm amerykański: behawioryzm (Bloomfield, Boas), dystrybucjonizm (Hockett, Harris). Teoria stratyfikacyjna.

10. Noam Chomsky i gramatyka generatywno-transformacyjna. Teoria kompetencji językowej.

11. Kognitywizm – źródła (von Humboldt, hipoteza Sapira-Whorfa). Koncepcja metafory (Lakoff, Johnson). Językowy obraz świata. Teoria prototypów (Rosch).

12. Teorie i metody semantyki: koncepcja pola semantycznego (Ipsen, Trier, Porzig), semantyka generatywna (Katz, Fodor), teoria ról semantycznych (Fillmore), semantyka składnikowa, semantyka „Sens<>Test” (Apresjan, Mielczuk), teoria „lingua mentalis” (Bogusławski, Wierzbicka).

13.Teorie pragmalingwistyczne. Teoria aktów mowy (Austin, Searle). Teoria implikatury (Grice). Zagadnienie etykiety językowej, ję zykoznawstwo aksjologiczne.

14-15. Metody językoznawstwa XX wieku: językoznawstwo diachroniczne (historia języka, etymologia, onomastyka, dialektologia), ję zykoznawstwo synchroniczne (socjolingwistyka, geografia lingwistyczna, etnolingwistyka, statystyka językoznawcza, leksykografia, kontakty językowe).

- metoda interaktywna (dyskusja)

- metoda podawcza

- prezentacja multimedialna

Kolokwium pisemne. Przedmiot kończy się zaliczeniem na ocenę na podstawie obecności, czynnego uczestnictwa w zajęciach i końcowego projektu badawczego.

Dopuszczalna jest jedna nieobecność nieusprawiedliwiona. W przypadku większej liczby nieobecności student ma obowiązek zgłoszenia się na dyżur osoby prowadzącej przedmiot (odpowiedź ustna z materiału omówionego w trakcie zajęć, na których student był nieobecny).

Grupa nr 1