Mniejszości narodowe i etniczne w Europie 400-US1-1MNE
Wykład (WYK) Rok akademicki 2020/21

1. E. Godlewska, M. Lesińska-Staszczuk (red.), Mniejszości narodowe w państwach Unii Europejskiej: stan prawny i faktyczny, Lublin, 2013;

2. S. Maksimiec, Mniejszości narodowe i etniczne w krajach Europy Środkowej i Wschodniej po przystąpieniu do Unii Europejskiej, Warszawa 2012;

3. H.Chałupczak, R.Zenderowski,W.Baluk (red.), Polityka etniczna współczesnych państw Europy Środkowo-Wschodniej, Lublin 2015;

4. G. Janusz, Ochrona praw mniejszości narodowych w Europie, Lublin, 2011;

5. H. Chałupczak, E. Michalik, Mniejszości narodowe i etniczne w procesach transformacji oraz integracji, Lublin 2006;

6. M. Waldenberg, Narody zależne i mniejszości narodowe w Europie Środkowo-Wschodniej, Warszawa 2000;

7. J. Strzelczyk, Zapomniane narody Europy, Wrocław 2006;

Artykuły:

A. Chodubski, 70 lat do różnorodności. Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce, w: Studia Gdańskie. Wizje i rzeczywistość, 2016, t. XIII , s. 395 - 406.

G. Pawlikowski, System ochrony praw osób należących do mniejszości narodowych i etnicznych w Europie, w: „Polityka i Społeczeństwo” 2011, nr 8, s. 281 - 288.

Opracowania:

Prawa mniejszości narodowych i mniejszości etnicznych w prawie międzynarodowym i prawie polskim. Kancelaria Senatu. Biuro analiz i dokumentacji, Warszawa 2011.

Witryny internetowe:

http://mniejszosci.narodowe.mswia.gov/pl

Wiedza: absolwent zna i rozumie:

- w podstawowym zakresie system prawa międzynarodowego publicznego i prawa Unii Europejskiej, ich źródła, wybrane instytucje i mechanizmy w tym ma wiedzę dotyczącą sposobów tworzenia prawa międzynarodowego i unijnego oraz ich wpływu na sytuację państw i jednostek; ma wiedzę w zakresie relacji między prawem międzynarodowym publicznym, prawem UE i prawem krajowym; zna wiodące poglądy w tej materii - KP6_WG5 ;

zna współczesne stosunki społeczne, kulturowe, wyznaniowe i etniczne, zna ich prawno-polityczne oraz cywilizacyjne podłoże i uwarunkowania - KP6_WG7.

Umiejętności, absolwent potrafi:

- w oparciu o zdobytą wiedzę identyfikować potencjalne możliwości rozwiązywania problemów natury prawnej, ekonomicznej, politycznej czy kulturowej i proponować sposoby ich rozwiązania - KP6_UW5 ;

- samodzielnie formułować oceny i wnioski odnośnie wybranych zjawisk kulturowych, potrafi je właściwie interpretować oraz dostrzega ich powiązania ze sferą prawa, polityki i gospodarki - KP6_UW7;

- rozumie i potrafi właściwie interpretować aktualne zjawiska społeczne w wymiarze międzynarodowym i krajowym - KP6_UW8.

Kompetencje społeczne, absolwent jest gotów do:

- uczestniczenia w przygotowaniu projektów społecznych (politycznych, gospodarczych, obywatelskich) uwzględniając aspekty prawne, ekonomiczne i polityczne - KP6_KO1.

Sposób weryfikacji - test pisemny jednokrotnego wyboru przeprowadzony w formie zdalnej

,Egzamin w formie pisemnej.

Inna dopuszczalna forma egzaminu to esej pisemny na jeden z dziesięciu zaproponowanych poniżej tematów:

1) Struktura narodowociowa w państwach bałkańskich,

2) Mniejszości narodowe w państwach Europy Środkowej,

3) Modele polityki mniejszościowej na przykładzie wybranych państw europejskich,

4) Sytuacja mniejszości romskiej w krajach Europy środkowo-wschodniej,

5 ) Wybrane płaszczyzny aktualnych konfliktów narodowościowych w Europie środkowo- wschodniej

6) Polska mniejszość na Litwie, litewska w Polsce,

7) Problem mniejszości rosyjskiej w krajach nadbałtyckich,

8) Polityka narodowościowa państwa litewskiego w XXI wieku,

9) Węgry i Polska jak przykład krajów w pełni respektujących prawa mniejszości,

10) System ochrony praw mniejszości narodowych i etnicznych stworzony w ramach Rady Europy.

Esej powinien zawierać przynajmniej 5 stron maszynopisu, a jego maksymalna objętość to 12 stron. Każdy esej powinien zawierać wstęp, rozwinięcie, czyli właściwą treść zgodną z jego tematem oraz zakończenie w formie własnych przemyśleń studenta. Podczas pisania eseju wskazane jest korzystanie z przygotowanych przez prowadzącego wykładów, aczkolwiek mile widziane będzie sięgnięcie do innych materiałów.

Oceniania będzie nie tylko treść eseju, lecz także oryginalność i staranność jego napisania, a także sposób formułowania przez studenta wniosków końcowych.

1. Definicja narodu, państwa narodowego oraz mniejszości narodowej i etnicznej.

2. Modele relacji większości państwowej i mniejszości. Spójność państwa narodowego a mniejszości - procesy asymilacyjne i integracyjne.

3. Problem mniejszościowy w Europie okresu międzywojennego, w tym w II Rzeczypospolitej Polskiej. Wersalski system ochrony mniejszości.

4. Pozycja mniejszości narodowych i etnicznych w powojennej Europie. Polityka państwa bloku wschodniego wobec mniejszości. Kwestia mniejszości narodowych i etnicznych w państwach Europy Zachodniej.

5. Mniejszości narodowe i etniczne w krajach tzw. "starej Unii". Problem baskijski i kataloński w Hiszpanii. Ruchy separatystyczne we Francji.

6. Sytuacja mniejszości narodowych w Republice Federalnej Niemiec. Położenie prawne ludności narodowości polskiej.

7. Mniejszości narodowe i etniczne na Bałkanach, ze szczególnym uwzględnieniem państw byłej Jugosławii.

8. Sytuacja mniejszości narodowych w Bułgarii i Rumunii. Problem mniejszości tureckiej i węgierskiej.

9. Konflikty o podłożu narodowościowym na Bałkanach. Wojny w byłej Jugosławii. Aktualne punkty zapalne.

10. Węgry jako przykład kraju przyjaznego mniejszościom narodowym. Mniejszość węgierska poza granicami kraju. Karta Węgra i związane z nią uprawnienia.

11. Problemy narodowościowe Czech i Słowacji. Polityka tych państw wobec mniejszości romskiej. Sytuacja mniejszości węgierskiej na Słowacji.

12. Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce. Akty prawne dotyczące mniejszości w Polsce. Instytucja Karty Polaka i uprawnienia z nią związane.

13. Problemy narodowościowe Łotwy i Estonii. Sytuacja mniejszości rosyjskiej w tych krajach.

14. Sytuacja mniejszości narodowych na Litwie. Polityka narodowościowa państwa litewskiego w stosunku do mniejszości polskiej i rosyjskiej w okresie transformacji ustrojowej i po wejściu Litwy do Unii Europejskiej.

15. Ochrona praw mniejszości narodowych i etnicznych na gruncie prawa międzynarodowego i europejskiego. Konwencja Ramowa o Ochronie Mniejszości Narodowych i system monitoringu sytuacji mniejszości w krajach europejskich.

Wyłożenie w sposób kompleksowy i uporządkowany najważniejszych kwestii związanych z z problematyką mniejszości narodowych i etnicznych w Europie, ze szczególnym uwzględnieniem sytuacji mniejszości w krajach Europy środkowo-wschodniej.

Dyskusja ze studentami nad najważniejszymi kwestiami omawianymi podczas wykładów celem pobudzenia aktywności w zakresie formułowania opinii o aktualnych problemach i sytuacji mniejszości narodowych i etnicznych w Europie.

Możliwość przeprowadzenia konsultacji podczas dyżurów prowadzącego.