Podstawy ewolucji 320-MS1-2PEW
Wykład (WYK) Rok akademicki 2022/23

Podstawowa:

1. Krzanowska H, Łomnicki A, Rafiński J, Szarski H, Szymura JM. 2002. Zarys mechanizmów ewolucji. Wydawnictwo Naukowe PWN,

Warszawa.

2. Futuyma DJ. 2008. Ewolucja. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.

3. Szarski H. 1986. Mechanizmy ewolucji. PWN, Warszawa.

4. Brown TA. 2021. Genomy. PWN, Warszawa.

Uzupełniająca:

5. Dawkins R. 1994. Ślepy zegarmistrz. PIW, Warszawa.

6. Dawkins R. 1996. Samolubny gen. Prószyński i S-ka, Warszawa.

7. Mayr E. 1974. Populacje, gatunki i ewolucja. Wiedza Powszechna, Warszawa.

8. Baturo W. (red.). 2003. Biologia. Spojrzenie na człowieka. PWN, Warszawa.

Efekty

Wiedza:

1. Student rozumie z czego wynika jedność i różnorodność organizmów, a także potrafi wskazać cechy charakterystyczne dla poszczególnych grup organizmów uwzględniając aktualny podział systematyczny ze szczególnym uwzględnieniem mikroorganizmów _KP6_WG1.

2. Student rozumie w jaki sposób czynniki ekologiczne kształtujące środowisko i działające na populacje naturalne przyczyniły się do sformułowania teorii ewolucji na drodze doboru naturalnego - KP6_WG5.

3. Student rozumie na czym polega powiązanie zasad dziedziczenia z prawidłowościami przebiegu ewolucji organizmów prokariotycznych i eukariotycznych - KP6_WG5.

4. Student zna założenia syntetycznej teorii ewolucji i rozumie ich uniwersalność w przyrodzie - KP6_WG7.

5. Student zna prawo Hardy'ego-Weinberga i rozumie z czego wynikają jego założenia - KP6_WG7.

Umiejętności:

6. Student potrafi wykorzystywać wiedzę z zakresu biochemii, genetyki, anatomii i fizjologii w celu wykazania jedności i różnorodności organizmów żywych na różnych poziomach taksonomicznych - KP6_UW2.

Sposoby weryfikacji:

KA6_WG1, KA6_WG5, KA6_WG7, KP6_UW2 - pisemny egzamin

Wykład - egzamin pisemny (pytania otwarte i z odpowiedziami do wyboru). Warunkiem dopuszczenia do egzaminu jest pozytywna ocena z zaliczenia laboratoriów.

Kryteria ocen zgodnie z kryteriami określonymi w §23 ust. 6 Regulaminu studiów UwB przyjętego Uchwałą nr 2527 Senatu UwB z dnia 26 czerwca 2019 r.

1. Rodzaje zmienności i metody jej badania. Zmienność dziedziczna i niedziedziczna. Polimorfizm genetyczny. Elektroforeza białek jako przykład metody badania zmienności w populacjach.

2. Polimorfizmy chromosomowe i zasady ich utrzymywania. Polimorfizm inwersyjny i supergeny. Polimorfizm Robertsona i gatunki politypowe. Chromosomy dodatkowe. Pochodzenie i hipotezy utrzymywania się w populacjach.

3. Teorie ewolucji. Lamarckizm. Darwinizm i neodarwinizm.

4. Sposoby utrzymywania i eliminowania zmienności z populacji. Mechanizmy cytofizjologiczne, rozwojowe i ekologiczne.

5. Dobór naturalny – model działania. Rodzaje i czynniki działania doboru. Dobór płciowy.

6. Poziomy działania doboru. Dobór krewniaczy. Ewolucja altruizmu biologicznego. Zjawiska losowe w małych populacjach.

7. Ewolucja i utrzymywanie się rozrodu płciowego. Systemy kojarzeń. Ewolucja płci.

8. Pojęcie gatunku u mikroorganizmów. Gatunek biologiczny, morfologiczny i filogenetyczny u roślin i zwierząt. Wady poszczególnych pojęć gatunku. Mechanizmy izolacji rozrodczej. Powstawanie mechanizmów izolacji rozrodczej.

9. Rodzaje specjacji: allopatryczna, perypatryczna, sympatryczna, parapatryczna. Specjacja skokowa. Dowody z geograficznego rozmieszczenia organizmów na występowanie specjacji geograficznej.

10. Hybrydyzacja a specjacja. Trwałe strefy mieszańcowe. Wzmacnianie mechanizmów izolacji rozrodczej w strefach mieszańcowych. Hybrydyzacja a hybrydogeneza. Hybrydogenetyczne i gynogenetyczne systemy rozrodu.

11. Teorie powstania życia na Ziemi. Świat RNA. Powstanie komórki prokariotycznej i eukariotycznej, powstanie organizmów wielokomórkowych. Wielkie wymierania. Tempo ewolucji (gradualizm i punktualizm).

12. Antropogeneza. Gatunki w linii rodowej hominidów i ich charakterystyka.

13. Antropogeneza. Gatunki w linii rodowej hominidów i ich charakterystyka.

14. Ewolucja cech typowo ludzkich – dwunożność, wielki mózg, naga skóra. Zegar molekularny. Hipoteza Ewy mitochondrialnej a hipoteza ewolucji policentrycznej.

15. Historia ludzkości na podstawie zmienności DNA mitochondrialnego i chromosomu Y. Genetyczna jedność współczesnych ludzi. Czy pojęcie rasy ludzkiej ma sens w świetle badań genetycznych i ewolucyjnych?

wykład, konsultacje