Wstęp do translatoryki I
Informacje ogólne
| Kod przedmiotu: | 340-AS1-3ITT |
| Kod Erasmus / ISCED: |
09.001
|
| Nazwa przedmiotu: | Wstęp do translatoryki I |
| Jednostka: | Wydział Filologiczny |
| Grupy: |
3L stac. I st. studia filologii angielskiej - przedmioty obowiązkowe Filologia angielska 3 rok sem.zimowy 1 stopień |
| Punkty ECTS i inne: |
1.00
|
| Język prowadzenia: | angielski |
| Rodzaj przedmiotu: | obowiązkowe |
| Założenia (opisowo): | Od studentów wymagana jest znajomość języka angielskiego i języka polskiego na poziomie co najmniej C1. |
| Tryb prowadzenia przedmiotu: | w sali |
| Skrócony opis: |
Celem zajęć jest przedstawienie historii przekładu i historii translatoryki jako samodzielnej dyscypliny naukowej, jak również stanu obecnego zawodu tłumacza, różnorodnych aspektów tłumaczenia rozumianego jako proces i rezultat, językowych i interkulturowych teorii przekładu, głównych typów przekładu (pisemny-ustny-maszynowy), zasad oceny przekładu (przekład jako produkt) oraz etycznego wymiaru tłumaczenia. |
| Pełny opis: |
Wprowadzenie do historii i teorii translatoryki: podstawowe pojęcia, koncepcje, kierunki i dzieje nauki o przekładzie. Wprowadzenie obejmuje następujące zagadnienia: 1. Translatoryka jako dyscyplina naukowa (zakres i przedmiot badań translatoryki, rys historyczny badań nad przekładem, badania nad przekładem. Dzieje tłumaczenia i wiedzy o tłumaczeniu: między dosłownością i adaptacją; między osobistą opinią i wiedzą naukową; od ekwiwalencji do adekwatności, od tłumaczenia verbum pro verbo Cycerona do Schleiermachera. Metody badawcze stosowane w translatoryce. 2. Kluczowe pojęcia translatoryki (pojęcie sensu/znaczenia w przekładzie, ekwiwalencja i jej typy, pojęcie wierności przekładu, uniwersalia przekładowe). 3. Strategie a techniki przekładowe: definicja, zakres pojęciowy, typologia technik tłumaczeniowych, normy i konwencje, metodologia badań. 4. Wybrane koncepcje i teorie przekładu (językoznawcze szkoły przekładu (Jakobson, Nida, Albrecht), szkoła lipska (Kade, Jäger, Neubert), teorie funkcjonalistyczne – teoria skoposu (Vermeer, Reiß), interpretacyjna teoria przekładu – podejście semantyczne, hermeneutyka (Frank, Paepcke, Stolze), teoria polisystemów (Zohar), teorie komunikacyjne, pojęcie ekwiwalencji a przekład (Nida, Taber, Koller), strukturalizm a kognitywizm w przekładoznawstwie (Krings, Hönig, Kußmaul, Tabakowska), relatywistyczna hipoteza Sapira / Whorfa a koncepcje przekładu jako transferu kulturowego oraz inne wybrane koncepcje przekładu). 5. Model komunikacji językowej. Komponenty układu translacyjnego. 6. Pojęcie tłumaczenia i znaczenie. Typy przekładu: • przekład ustny a przekład pisemny, • typy przekładu pisemnego: przekład tekstów literackich (proza, poezja, piosenka), specjalistycznych, użytkowych, • przekład ustny: tłumaczenie symultaniczne, konsekutywne, podstawowe pojęcia, terminy, definicje i klasyfikacje – jak décalage, antycypacja, reformulacja, kontrola, korekta, notacja, pamięć długo- i krótkotrwała, języki A, B i C, relay, • specyfika przekładu audiowizualnego, • przekład środowiskowy. 7. Rola tłumacza w teorii i praktyce przekładu: jego kompetencje (językowe, kulturowe, interpersonalne), funkcje, zakres odpowiedzialności, tłumacz-czytelnik, tłumacz-drugi autor, tłumacz-pośrednik. Kompetencje i odpowiedzialność tłumacza. Autonomia i kreatywność tłumacza. 9. Przekład jako transfer międzyjęzykowy i akt komunikacji międzykulturowej. Przekład a kultura. Przekład transferem języka, wiedzy czy kultury? Językowy obraz świata i specyfika kulturowa w przekładzie. 10. Problem jakości przekładu i jego oceny: charakterystyka kryteriów ewaluacji tłumaczenia w zależności od typów przekładu. 11. Rodzaje i gatunki tekstu. Specyfika tłumaczenia literackiego. Specyfika przekładu tekstów specjalistycznych, problemy terminologiczne, językowe i merytoryczne. 12. Warsztat pracy tłumacza, metody pracy oraz narzędzia wspomagając pracę tłumacza (specyfika tłumaczenia kabinowego, przekład wspomagany komputerowo, przekład automatyczny). |
| Literatura: |
Baker M. (ed.). 1998. Routlegde Encyclopedia of Translation Studies. London/New York: Routledge. Bukowski P., Heydel M. (red.). 2009. Współczesne teorie przekładu. Antologia, Kraków: Wyd. Znak. Catford J.C. 1965. A Linguistic Theory of Translation, London, 1965 Dąmbska-Prokop U. (red.) 2000. Mała encyklopedia przekładoznawstwa. Częstochowa: Educator. Delisle J., Lee-Jahnke H., Cormier M. 1999. Terminologie de la traduction. Amsterdam/Philadelphia : J. Benjamins Publishing. Hejwowski K.2004. Kognitywno-komunikacyjna teoria przekładu. Warszawa: PWN. Hejwowski K. 2015. Iluzja przekładu. Katowice: Śląsk Kielar B.Z. 2003. Zarys translatoryki. Warszawa: KJS Legeżyńska A. 1986. Tłumacz i jego kompetencje autorskie, Warszawa. Lewicki R. 2000. Obcość w odbiorze przekładu, Lublin. Lipiński T. 2000. Vademecum tłumacza, IDEA. Lukszyn J. (red.) 1998. Tezaurus terminologii translatorycznej. Warszawa: PWN Munday J. 2001. Introducing Translation Studies. London/New York: Routledge. Newmark P. 1986. Approaches to Translation, Oxford. Nida E. 1964. Toward a Science of Translating, Brill, Leiden. Pisarska A., Tomaszkiewicz T. 1996. Współczesne tendencje przekładoznawcze. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM w Poznaniu. Pöchhacker F. 2004. Introducing Interpreting Studies. London: Routledge. Snell-Hornby M., Hönig H.G., Kussmaul P., Schmitt P.A. (Hrsg.) 1998. Handbuch Translation. Tübingen: Stauffenburg. Steiner G. 2000. Po wieży Babel. Problemy języka i przekładu, tłum. O. i W. Kubińscy, Universitas Tabakowska E. 2001. Językoznawstwo kognitywne a poetyka przekładu, Kraków: Universitas. Tomaszkiewicz T. 2006. Przekład audiowizualny, Warszawa, 2006 Tomaszkiewicz T. 2004. Terminologia tłumaczenia. Poznań: Wyd. Naukowe UAM tłumaczenie pracy: Delisle J., Lee-Jahnke H., Cormier M. 1999. Terminologie de la traduction. Amsterdam/Philadelphia : J. Benjamins Publishing). Tryuk M. 2007. Przekład ustny środowiskowy. Warszawa: PWN. Tryuk M., 2007. Przekład ustny konferencyjny, Warszawa: PWN. Urbanek D. 2004. Pęknięte lustro. Tendencje w teorii i praktyce przekładu na tle myśli humanistycznej. Warszawa: Wyd. Trio. Urbanek D. 2011. Dialektyka przekładu. Warszawa. Wyd. UW Venuti L. (red.), The Translation Studies Reader, Routledge, London - New York, 2000 Venuti L., The Translator’s Invisibility. A history of translation, London –NY, 1995 Wojtasiewicz O., Wstęp do teorii tłumaczenia, 1957 i nast. |
| Efekty uczenia się: |
Absolwent zna i rozumie: KP6_WG1 zjawiska, procesy i systemy językowe oraz teorie wyjaśniające zależności między nimi KP6_WG4 terminologię ogólną oraz podstawowy aparat metodologii badań z zakresu językoznawstwa KP6_WG6 metody analizy i interpretacji tekstów i innych wytworów kultury danego obszaru językowego w obrębie wybranych tradycji i teorii i językoznawczych KP6_WG7 podstawowe pojęcia translatoryczne oraz metody i strategie tłumaczenia KP6_WG9 podstawowy aparat pojęciowy służący do opisu zjawisk kulturowych istotnych dla analizy języka i procesu komunikacji KP6_WK1 problemy i wyzwania związane z językiem i komunikacją i ich powiązania z fundamentalnymi dylematami współczesnej cywilizacji Absolwent potrafi: KP6_UW1 formułować i rozwiązywać złożone problemy, dobierając odpowiednie metody i narzędzia z wykorzystaniem wiedzy z zakresu nauki o języku i translatoryki KP6_UW6 dobierać oraz stosować właściwe metody i narzędzia, w tym zaawansowane techniki informacyjnokomunikacyjne (ICT) KP6_UW7 właściwie dobierać źródła oraz informacje z nich pochodzące w obszarze językoznawstwa oraz dokonywać oceny, krytycznej analizy i syntezy tych informacjiKP6_UK1, KP6_UK1 komunikować się z użyciem specjalistycznej terminologii z zakresu językoznawstwa i translatoryki z uwzględnieniem elementów społeczno-kulturowych KP6_UK4, brać udział w debacie w języku obcym, przedstawiać i oceniać różne opinie i stanowiska oraz dyskutować o nich KP6_UO1, planować i organizować pracę indywidualną i pracę w zespole KP6_UU1 samodzielnie planować i realizować własne uczenie się przez całe życie Absolwent jest gotów do: KP6_KK1 krytycznej oceny posiadanej wiedzy KA_KK2 uznawania znaczenia wiedzy w rozwiązywaniu problemów poznawczych i praktycznych |
| Metody i kryteria oceniania: |
Zaliczenie na podstawie obecności i aktywności na zajęciach, kolokwiów sprawdzających oraz referatów i projektów indywidualnych. Otrzymanie zaliczenia jest możliwe w przypadku obecności na 26 godzinach zajęć. Możliwość opuszczenia dwóch zajęć bez konieczności usprawiedliwiania i odrabiania. Każda kolejna nieobecność wymaga odrobienia (sposób i zakres ustalany indywidualne). |
Zajęcia w cyklu "Rok akademicki 2023/24" (zakończony)
| Okres: | 2023-10-01 - 2024-06-30 |
 
PN WT ŚR CZ PT |
| Typ zajęć: |
Konwersatorium, 30 godzin
|
|
| Koordynatorzy: | Krzysztof Puławski | |
| Prowadzący grup: | Krzysztof Puławski | |
| Lista studentów: | (nie masz dostępu) | |
| Zaliczenie: | Zaliczenie na ocenę | |
| Rodzaj przedmiotu: | obowiązkowe |
|
| Tryb prowadzenia przedmiotu: | w sali |
|
| Skrócony opis: |
Celem zajęć jest przedstawienie historii przekładu i historii translatoryki jako samodzielnej dyscypliny naukowej, jak również stanu obecnego zawodu tłumacza, różnorodnych aspektów tłumaczenia rozumianego jako proces i rezultat, językowych i interkulturowych teorii przekładu, głównych typów przekładu (pisemny-ustny-maszynowy), zasad oceny przekładu (przekład jako produkt) oraz etycznego wymiaru tłumaczenia. |
|
| Pełny opis: |
Wprowadzenie do historii i teorii translatoryki: podstawowe pojęcia, koncepcje, kierunki i dzieje nauki o przekładzie. Wprowadzenie obejmuje następujące zagadnienia: 1. Translatoryka jako dyscyplina naukowa (zakres i przedmiot badań translatoryki, rys historyczny badań nad przekładem, badania nad przekładem. Dzieje tłumaczenia i wiedzy o tłumaczeniu: między dosłownością i adaptacją; między osobistą opinią i wiedzą naukową; od ekwiwalencji do adekwatności, od tłumaczenia verbum pro verbo Cycerona do Schleiermachera. Metody badawcze stosowane w translatoryce. 2. Kluczowe pojęcia translatoryki (pojęcie sensu/znaczenia w przekładzie, ekwiwalencja i jej typy, pojęcie wierności przekładu, uniwersalia przekładowe). 3. Strategie a techniki przekładowe: definicja, zakres pojęciowy, typologia technik tłumaczeniowych, normy i konwencje, metodologia badań. 4. Wybrane koncepcje i teorie przekładu (językoznawcze szkoły przekładu (Jakobson, Nida, Albrecht), szkoła lipska (Kade, Jäger, Neubert), teorie funkcjonalistyczne – teoria skoposu (Vermeer, Reiß), interpretacyjna teoria przekładu – podejście semantyczne, hermeneutyka (Frank, Paepcke, Stolze), teoria polisystemów (Zohar), teorie komunikacyjne, pojęcie ekwiwalencji a przekład (Nida, Taber, Koller), strukturalizm a kognitywizm w przekładoznawstwie (Krings, Hönig, Kußmaul, Tabakowska), relatywistyczna hipoteza Sapira / Whorfa a koncepcje przekładu jako transferu kulturowego oraz inne wybrane koncepcje przekładu). 5. Model komunikacji językowej. Komponenty układu translacyjnego. 6. Pojęcie tłumaczenia i znaczenie. Typy przekładu: • przekład ustny a przekład pisemny, • typy przekładu pisemnego: przekład tekstów literackich (proza, poezja, piosenka), specjalistycznych, użytkowych, • przekład ustny: tłumaczenie symultaniczne, konsekutywne, podstawowe pojęcia, terminy, definicje i klasyfikacje – jak décalage, antycypacja, reformulacja, kontrola, korekta, notacja, pamięć długo- i krótkotrwała, języki A, B i C, relay, • specyfika przekładu audiowizualnego, • przekład środowiskowy. 7. Rola tłumacza w teorii i praktyce przekładu: jego kompetencje (językowe, kulturowe, interpersonalne), funkcje, zakres odpowiedzialności, tłumacz-czytelnik, tłumacz-drugi autor, tłumacz-pośrednik. Kompetencje i odpowiedzialność tłumacza. Autonomia i kreatywność tłumacza. 9. Przekład jako transfer międzyjęzykowy i akt komunikacji międzykulturowej. Przekład a kultura. Przekład transferem języka, wiedzy czy kultury? Językowy obraz świata i specyfika kulturowa w przekładzie. 10. Problem jakości przekładu i jego oceny: charakterystyka kryteriów ewaluacji tłumaczenia w zależności od typów przekładu. 11. Rodzaje i gatunki tekstu. Specyfika tłumaczenia literackiego. Specyfika przekładu tekstów specjalistycznych, problemy terminologiczne, językowe i merytoryczne. 12. Warsztat pracy tłumacza, metody pracy oraz narzędzia wspomagając pracę tłumacza (specyfika tłumaczenia kabinowego, przekład wspomagany komputerowo, przekład automatyczny). |
|
| Literatura: |
Baker, M., In Other Words, London 2002 Baker M. (ed.). Routlegde Encyclopedia of Translation Studies, London/New York, Routledge, 1998 Bassnett, S., Translation Studies, London 2002. Catford J.C., A Linguistic Theory of Translation, London, 1965 Dąmbska-Prokop U. (red.), Mała encyklopedia przekładoznawstwa, Częstochowa, Educator, 2000 Hejwowski K., Translation: A Cognitive Communicative Approach, Olecko 2004 Heydel M., Bukowski P., Współczesne teorie przekładu, Kraków 2009 Wydawnictwo Znak Lewicki R., Obcość w odbiorze przekładu, Lublin 2000 Munday J., Introducing Translation Studies, London/New York, Routledge, 2001 Newmark, P., A textbook on translation, New York. 1988 Newmark P., Approaches to Translation, Oxford 1986 Nida E., Toward a Science of Translating, Brill, Leiden, 1964 Pieńkos, J., Podstawy przekładoznawstwa: od teorii do praktyki, Kraków 2003 Pieńkos J., Przekład i tłumacz we współczesnym świecie, Warszawa 1993 Pisarska A., Tomaszkiewicz T., Współczesne tendencje przekładoznawcze, Poznań, Wydawnictwo Naukowe UAM, 1998. Tabakowska E., Językoznawstwo kognitywne a poetyka przekładu, Kraków, Universitas, 2001 Venuti L. (red.), The Translation Studies Reader, Routledge, London - New York, 2000 Venuti L., The Translator’s Invisibility. A history of translation, London –NY, 1995 Wojtasiewicz O., Wstęp do teorii tłumaczenia. Wydanie II, Warszawa 1992 LITERATRA UZUPEŁNIAJĄCA Delisle J., Terminologia tłumaczenia, tłum. T. Tomaszkiewicz, Poznań 2004 Dzierżanowska H., Przekład tekstów nieliterackich, Warszawa 1988 Hejwowski K., Iluzja przekładu, Katowice, Śląsk, 2015 Hejwowski K., Kognitywno-komunikacyjna teoria przekładu, Warszawa, PWN, 2004 Kielar B., Tłumaczenie i koncepcje translatoryczne, Wrocław 1988 Kielar B., Zarys translatoryki, Warszawa 2003 Kozłowska Z., O przekładzie tekstu naukowego, Warszawa 1995 Legeżyńska A., Tłumacz i jego kompetencje autorskie, Warszawa 1986 Lukszyn J. (red.). Tezaurus terminologii translatorycznej, Warszawa, PWN, 1998 Płużyczka M., Tłumaczenie a vista. Rozważania teoretyczne i badania eyetrackingowe, Warszawa 2015 Tomaszkiewicz T., Przekład audiowizualny, Warszawa, 2006 Tryuk M., Przekład ustny środowiskowy, Warszawa: PWN, 2007 Tryuk M., Przekład ustny konferencyjny, Warszawa: PWN, 2007 Voellnagel A., Jak nie tłumaczyć tekstów technicznych, Warszawa 1974 |
|
Zajęcia w cyklu "Rok akademicki 2024/25" (zakończony)
| Okres: | 2024-10-01 - 2025-06-30 |
PN WT ŚR CZ PT |
| Typ zajęć: |
Ćwiczenia, 30 godzin
|
|
| Koordynatorzy: | Dominika Romaniuk-Cholewska | |
| Prowadzący grup: | Dominika Romaniuk-Cholewska | |
| Lista studentów: | (nie masz dostępu) | |
| Zaliczenie: | Zaliczenie na ocenę | |
| Rodzaj przedmiotu: | obowiązkowe |
|
| Tryb prowadzenia przedmiotu: | w sali |
|
| Skrócony opis: |
Celem zajęć jest przedstawienie historii przekładu i historii translatoryki jako samodzielnej dyscypliny naukowej, jak również stanu obecnego zawodu tłumacza, różnorodnych aspektów tłumaczenia rozumianego jako proces i rezultat, językowych i interkulturowych teorii przekładu, głównych typów przekładu (pisemny-ustny-maszynowy), zasad oceny przekładu (przekład jako produkt) oraz etycznego wymiaru tłumaczenia. |
|
| Pełny opis: |
Wprowadzenie do historii i teorii translatoryki: podstawowe pojęcia, koncepcje, kierunki i dzieje nauki o przekładzie. Wprowadzenie obejmuje następujące zagadnienia: 1. Translatoryka jako dyscyplina naukowa (zakres i przedmiot badań translatoryki, rys historyczny badań nad przekładem, badania nad przekładem. Dzieje tłumaczenia i wiedzy o tłumaczeniu: między dosłownością i adaptacją; między osobistą opinią i wiedzą naukową; od ekwiwalencji do adekwatności, od tłumaczenia verbum pro verbo Cycerona do Schleiermachera. Metody badawcze stosowane w translatoryce. 2. Kluczowe pojęcia translatoryki (pojęcie sensu/znaczenia w przekładzie, ekwiwalencja i jej typy, pojęcie wierności przekładu, uniwersalia przekładowe). 3. Strategie a techniki przekładowe: definicja, zakres pojęciowy, typologia technik tłumaczeniowych, normy i konwencje, metodologia badań. 4. Wybrane koncepcje i teorie przekładu (językoznawcze szkoły przekładu (Jakobson, Nida, Albrecht), szkoła lipska (Kade, Jäger, Neubert), teorie funkcjonalistyczne – teoria skoposu (Vermeer, Reiß), interpretacyjna teoria przekładu – podejście semantyczne, hermeneutyka (Frank, Paepcke, Stolze), teoria polisystemów (Zohar), teorie komunikacyjne, pojęcie ekwiwalencji a przekład (Nida, Taber, Koller), strukturalizm a kognitywizm w przekładoznawstwie (Krings, Hönig, Kußmaul, Tabakowska), relatywistyczna hipoteza Sapira / Whorfa a koncepcje przekładu jako transferu kulturowego oraz inne wybrane koncepcje przekładu). 5. Model komunikacji językowej. Komponenty układu translacyjnego. 6. Pojęcie tłumaczenia i znaczenie. Typy przekładu: • przekład ustny a przekład pisemny, • typy przekładu pisemnego: przekład tekstów literackich (proza, poezja, piosenka), specjalistycznych, użytkowych, • przekład ustny: tłumaczenie symultaniczne, konsekutywne, podstawowe pojęcia, terminy, definicje i klasyfikacje – jak décalage, antycypacja, reformulacja, kontrola, korekta, notacja, pamięć długo- i krótkotrwała, języki A, B i C, relay, • specyfika przekładu audiowizualnego, • przekład środowiskowy. 7. Rola tłumacza w teorii i praktyce przekładu: jego kompetencje (językowe, kulturowe, interpersonalne), funkcje, zakres odpowiedzialności, tłumacz-czytelnik, tłumacz-drugi autor, tłumacz-pośrednik. Kompetencje i odpowiedzialność tłumacza. Autonomia i kreatywność tłumacza. 9. Przekład jako transfer międzyjęzykowy i akt komunikacji międzykulturowej. Przekład a kultura. Przekład transferem języka, wiedzy czy kultury? Językowy obraz świata i specyfika kulturowa w przekładzie. 10. Problem jakości przekładu i jego oceny: charakterystyka kryteriów ewaluacji tłumaczenia w zależności od typów przekładu. 11. Rodzaje i gatunki tekstu. Specyfika tłumaczenia literackiego. Specyfika przekładu tekstów specjalistycznych, problemy terminologiczne, językowe i merytoryczne. 12. Warsztat pracy tłumacza, metody pracy oraz narzędzia wspomagając pracę tłumacza (specyfika tłumaczenia kabinowego, przekład wspomagany komputerowo, przekład automatyczny). |
|
| Literatura: |
Baker, M., In Other Words, London 2002 Baker M. (ed.). Routlegde Encyclopedia of Translation Studies, London/New York, Routledge, 1998 Bassnett, S., Translation Studies, London 2002. Catford J.C., A Linguistic Theory of Translation, London, 1965 Dąmbska-Prokop U. (red.), Mała encyklopedia przekładoznawstwa, Częstochowa, Educator, 2000 Hejwowski K., Translation: A Cognitive Communicative Approach, Olecko 2004 Heydel M., Bukowski P., Współczesne teorie przekładu, Kraków 2009 Wydawnictwo Znak Lewicki R., Obcość w odbiorze przekładu, Lublin 2000 Munday J., Introducing Translation Studies, London/New York, Routledge, 2001 Newmark, P., A textbook on translation, New York. 1988 Newmark P., Approaches to Translation, Oxford 1986 Nida E., Toward a Science of Translating, Brill, Leiden, 1964 Pieńkos, J., Podstawy przekładoznawstwa: od teorii do praktyki, Kraków 2003 Pieńkos J., Przekład i tłumacz we współczesnym świecie, Warszawa 1993 Pisarska A., Tomaszkiewicz T., Współczesne tendencje przekładoznawcze, Poznań, Wydawnictwo Naukowe UAM, 1998. Tabakowska E., Językoznawstwo kognitywne a poetyka przekładu, Kraków, Universitas, 2001 Venuti L. (red.), The Translation Studies Reader, Routledge, London - New York, 2000 Venuti L., The Translator’s Invisibility. A history of translation, London –NY, 1995 Wojtasiewicz O., Wstęp do teorii tłumaczenia. Wydanie II, Warszawa 1992 LITERATRA UZUPEŁNIAJĄCA Delisle J., Terminologia tłumaczenia, tłum. T. Tomaszkiewicz, Poznań 2004 Dzierżanowska H., Przekład tekstów nieliterackich, Warszawa 1988 Hejwowski K., Iluzja przekładu, Katowice, Śląsk, 2015 Hejwowski K., Kognitywno-komunikacyjna teoria przekładu, Warszawa, PWN, 2004 Kielar B., Tłumaczenie i koncepcje translatoryczne, Wrocław 1988 Kielar B., Zarys translatoryki, Warszawa 2003 Kozłowska Z., O przekładzie tekstu naukowego, Warszawa 1995 Legeżyńska A., Tłumacz i jego kompetencje autorskie, Warszawa 1986 Lukszyn J. (red.). Tezaurus terminologii translatorycznej, Warszawa, PWN, 1998 Płużyczka M., Tłumaczenie a vista. Rozważania teoretyczne i badania eyetrackingowe, Warszawa 2015 Tomaszkiewicz T., Przekład audiowizualny, Warszawa, 2006 Tryuk M., Przekład ustny środowiskowy, Warszawa: PWN, 2007 Tryuk M., Przekład ustny konferencyjny, Warszawa: PWN, 2007 Voellnagel A., Jak nie tłumaczyć tekstów technicznych, Warszawa 1974 |
|
Zajęcia w cyklu "Rok akademicki 2025/26" (jeszcze nie rozpoczęty)
| Okres: | 2025-10-01 - 2026-06-30 |
PN WT ŚR CZ PT |
| Typ zajęć: |
Ćwiczenia, 30 godzin
|
|
| Koordynatorzy: | (brak danych) | |
| Prowadzący grup: | (brak danych) | |
| Lista studentów: | (nie masz dostępu) | |
| Zaliczenie: | Zaliczenie na ocenę | |
| Rodzaj przedmiotu: | obowiązkowe |
|
| Tryb prowadzenia przedmiotu: | w sali |
|
| Skrócony opis: |
Celem zajęć jest przedstawienie historii przekładu i historii translatoryki jako samodzielnej dyscypliny naukowej, jak również stanu obecnego zawodu tłumacza, różnorodnych aspektów tłumaczenia rozumianego jako proces i rezultat, językowych i interkulturowych teorii przekładu, głównych typów przekładu (pisemny-ustny-maszynowy), zasad oceny przekładu (przekład jako produkt) oraz etycznego wymiaru tłumaczenia. |
|
| Pełny opis: |
Wprowadzenie do historii i teorii translatoryki: podstawowe pojęcia, koncepcje, kierunki i dzieje nauki o przekładzie. Wprowadzenie obejmuje następujące zagadnienia: 1. Translatoryka jako dyscyplina naukowa (zakres i przedmiot badań translatoryki, rys historyczny badań nad przekładem, badania nad przekładem. Dzieje tłumaczenia i wiedzy o tłumaczeniu: między dosłownością i adaptacją; między osobistą opinią i wiedzą naukową; od ekwiwalencji do adekwatności, od tłumaczenia verbum pro verbo Cycerona do Schleiermachera. Metody badawcze stosowane w translatoryce. 2. Kluczowe pojęcia translatoryki (pojęcie sensu/znaczenia w przekładzie, ekwiwalencja i jej typy, pojęcie wierności przekładu, uniwersalia przekładowe). 3. Strategie a techniki przekładowe: definicja, zakres pojęciowy, typologia technik tłumaczeniowych, normy i konwencje, metodologia badań. 4. Wybrane koncepcje i teorie przekładu (językoznawcze szkoły przekładu (Jakobson, Nida, Albrecht), szkoła lipska (Kade, Jäger, Neubert), teorie funkcjonalistyczne – teoria skoposu (Vermeer, Reiß), interpretacyjna teoria przekładu – podejście semantyczne, hermeneutyka (Frank, Paepcke, Stolze), teoria polisystemów (Zohar), teorie komunikacyjne, pojęcie ekwiwalencji a przekład (Nida, Taber, Koller), strukturalizm a kognitywizm w przekładoznawstwie (Krings, Hönig, Kußmaul, Tabakowska), relatywistyczna hipoteza Sapira / Whorfa a koncepcje przekładu jako transferu kulturowego oraz inne wybrane koncepcje przekładu). 5. Model komunikacji językowej. Komponenty układu translacyjnego. 6. Pojęcie tłumaczenia i znaczenie. Typy przekładu: • przekład ustny a przekład pisemny, • typy przekładu pisemnego: przekład tekstów literackich (proza, poezja, piosenka), specjalistycznych, użytkowych, • przekład ustny: tłumaczenie symultaniczne, konsekutywne, podstawowe pojęcia, terminy, definicje i klasyfikacje – jak décalage, antycypacja, reformulacja, kontrola, korekta, notacja, pamięć długo- i krótkotrwała, języki A, B i C, relay, • specyfika przekładu audiowizualnego, • przekład środowiskowy. 7. Rola tłumacza w teorii i praktyce przekładu: jego kompetencje (językowe, kulturowe, interpersonalne), funkcje, zakres odpowiedzialności, tłumacz-czytelnik, tłumacz-drugi autor, tłumacz-pośrednik. Kompetencje i odpowiedzialność tłumacza. Autonomia i kreatywność tłumacza. 9. Przekład jako transfer międzyjęzykowy i akt komunikacji międzykulturowej. Przekład a kultura. Przekład transferem języka, wiedzy czy kultury? Językowy obraz świata i specyfika kulturowa w przekładzie. 10. Problem jakości przekładu i jego oceny: charakterystyka kryteriów ewaluacji tłumaczenia w zależności od typów przekładu. 11. Rodzaje i gatunki tekstu. Specyfika tłumaczenia literackiego. Specyfika przekładu tekstów specjalistycznych, problemy terminologiczne, językowe i merytoryczne. 12. Warsztat pracy tłumacza, metody pracy oraz narzędzia wspomagając pracę tłumacza (specyfika tłumaczenia kabinowego, przekład wspomagany komputerowo, przekład automatyczny). |
|
| Literatura: |
Baker, M., In Other Words, London 2002 Baker M. (ed.). Routlegde Encyclopedia of Translation Studies, London/New York, Routledge, 1998 Bassnett, S., Translation Studies, London 2002. Catford J.C., A Linguistic Theory of Translation, London, 1965 Dąmbska-Prokop U. (red.), Mała encyklopedia przekładoznawstwa, Częstochowa, Educator, 2000 Hejwowski K., Translation: A Cognitive Communicative Approach, Olecko 2004 Heydel M., Bukowski P., Współczesne teorie przekładu, Kraków 2009 Wydawnictwo Znak Lewicki R., Obcość w odbiorze przekładu, Lublin 2000 Munday J., Introducing Translation Studies, London/New York, Routledge, 2001 Newmark, P., A textbook on translation, New York. 1988 Newmark P., Approaches to Translation, Oxford 1986 Nida E., Toward a Science of Translating, Brill, Leiden, 1964 Pieńkos, J., Podstawy przekładoznawstwa: od teorii do praktyki, Kraków 2003 Pieńkos J., Przekład i tłumacz we współczesnym świecie, Warszawa 1993 Pisarska A., Tomaszkiewicz T., Współczesne tendencje przekładoznawcze, Poznań, Wydawnictwo Naukowe UAM, 1998. Tabakowska E., Językoznawstwo kognitywne a poetyka przekładu, Kraków, Universitas, 2001 Venuti L. (red.), The Translation Studies Reader, Routledge, London - New York, 2000 Venuti L., The Translator’s Invisibility. A history of translation, London –NY, 1995 Wojtasiewicz O., Wstęp do teorii tłumaczenia. Wydanie II, Warszawa 1992 LITERATRA UZUPEŁNIAJĄCA Delisle J., Terminologia tłumaczenia, tłum. T. Tomaszkiewicz, Poznań 2004 Dzierżanowska H., Przekład tekstów nieliterackich, Warszawa 1988 Hejwowski K., Iluzja przekładu, Katowice, Śląsk, 2015 Hejwowski K., Kognitywno-komunikacyjna teoria przekładu, Warszawa, PWN, 2004 Kielar B., Tłumaczenie i koncepcje translatoryczne, Wrocław 1988 Kielar B., Zarys translatoryki, Warszawa 2003 Kozłowska Z., O przekładzie tekstu naukowego, Warszawa 1995 Legeżyńska A., Tłumacz i jego kompetencje autorskie, Warszawa 1986 Lukszyn J. (red.). Tezaurus terminologii translatorycznej, Warszawa, PWN, 1998 Płużyczka M., Tłumaczenie a vista. Rozważania teoretyczne i badania eyetrackingowe, Warszawa 2015 Tomaszkiewicz T., Przekład audiowizualny, Warszawa, 2006 Tryuk M., Przekład ustny środowiskowy, Warszawa: PWN, 2007 Tryuk M., Przekład ustny konferencyjny, Warszawa: PWN, 2007 Voellnagel A., Jak nie tłumaczyć tekstów technicznych, Warszawa 1974 |
|
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet w Białymstoku.
